Brand Grenfell Tower is logische consequentie van neoliberalisme

(Door Chris Hedges, vertaling van vertaalslag, bron: DeWereldMorgen) foto: Grenfell Tower, 14 juni 2017. Foto: Natalie Oxford/CC)

Het karkas van de Grenfell Tower, zijn verkoolde buitenwanden overdekt met stroken wit plastic, staat overeind als een stilzwijgend en onheilspellend testament aan het dumpen van de armen en aan het primaat van de bedrijfswinsten.

Op 14 juni 2017 verspreidde hier zich een vuur langs de buitenwandpanelen van het 24 verdiepingen tellende gebouw, dat gehuld was in licht ontvlambare gevelbekleding, met 72 doden en 70 gewonden als gevolg. Bijna 100 gezinnen werden dakloos. Het was de ergste woningbrand in Groot-Brittannië sinds de Tweede Wereldoorlog.

Grenfell is het gezicht van de Nieuwe Orde

Zij die het leven lieten bij de brand, inclusief kinderen, zouden niet zijn gestorven als de bouwers iets duurdere gevelbekleding hadden gebruikt die onbrandbaar was en als de Britse regering de burgers had beschermd tegen deze roofzuchtige bouwbedrijven. Grenfell Tower is het gezicht van de Nieuwe Orde. Het is een orde waarin jij en ik niet meetellen.

Ik liep door de straten rondom de toren op de tweede verjaardag van de brand met Kareem Dennis, beter bekend onder zijn rappernaam, Lowkey (bekijk zijn videoclip over Grenfell) – en Karim Mussilhy, die zijn oom Hesham Rahman verloor in de vlammen.

Hij werd plotseling ontslagen bij twee banen sinds de ramp, blijkbaar vanwege zijn felle openbare aanklachten tegen ambtenaren die verantwoordelijk zijn voor de doden. Gezinnen, sommigen met T-shirts met foto’s van geliefden die stierven in de vuurzee, gingen plechtig een gebouw binnen voor een besloten herdenking.

Een gedenkmuur in de buurt van Grenfell Tower. Foto: ChiralJon/CC

Een podium werd opgebouwd voor een betoging die avond, een woonblok verwijderd van de toren. Ze werd bijgewoond door meer dan 10.000 mensen. Bloemen en ballonnen werden aan de voet gelegd van de muur die de toren omgeeft. Handgeschreven berichten over pijn, verlies en liefde, met foto’s van de doden, bedekten de muur.

De sloop van de Grenfell Tower zal nog 18 maanden duren, omdat elke verdieping systematisch moet worden ontmanteld. De hoofdcontractant voor de renovatie van de Grenfell Tower die in 2015 begon – en die voornamelijk gericht was op cosmetische uiterlijkheden om het gebouw met sociale woningen te laten passen bij de duurdere hoogbouwappartementen vlakbij – was zich bewust van het gevaar van het aanbrengen van goedkope gevelbekleding.

De brand, waarschijnlijk ontstaan door een defecte koel-vrieskast, deed al snel de hele gevelbekleding ontbranden. De vlammen schoten op tegen de zijkanten van de toren, waardoor ontsnappen, vooral op de bovenste verdiepingen, onmogelijk werd.

Het hogere belang van winst kreeg voorrang op menselijk leven, zoals het altijd gaat in de neoliberale orde. De brandbare gevelbekleding die Grenfell Tower veranderde in een 24-verdiepingen hoge brandstapel is verboden in landen als Duitsland en is niet toegestaan op gebouwen in de VS hoger dan 12 meter. Grenfell Tower was meer dan 60 meter hoog.

Dit kon dankzij zelfregulering van de privésector

Bedrijven in Groot-Brittannië, zoals ook in de VS, wisten wetgeving door te drukken om overheidstoezicht op te heffen en zichzelf toe te staan veiligheidsnormen te negeren en ‘zelfregulering toe te passen’. Het lijkt er, verbazingwekkend genoeg, niet op dat de brandbare gevelbekleding ook maar één van de afgezwakte brandweervoorschriften van Londen overtrad.

Boris Johnson heeft als burgemeester van Londen (2008-2016) op het brandweerbudget van de stad bezuinigd en besliste de sluiting van 10 brandweerkazernes en de schrapping van 27 brandweerwagens. Toen het vuur uitbrak duurde het meer dan een halfuur om een ladderwagen naar de brand te krijgen. Die ladder kon slechts de tiende verdieping bereiken en kon 30 minuten na het begin van de brand, niet boven de vlammen uit reiken om het vuur te blussen, dat snel rond het gebouw opklom.

“Er was een gezin van drie generaties dat stierf in het vuur”, zei Lowkey, die in de buurt van de toren woont en getuige was van de brand. “We konden ze op de 21e verdieping voor het raam zien staan. Ze gebaarden naar ons met wat T-shirts of witte handdoeken leken te zijn. We baden om een soort van goddelijke interventie.”

De rookpluim van de brand was te zien over de hele stad. Foto: Prioryman/CC

“We zagen een helikopter. Die vloog naar hun raam. De mensen die binnen vastzaten telefoneerden naar mensen buiten ‘maak je geen zorgen, de helikopters gaan ons redden.’ De helikopter kwam tot 150 of 200 meter van de kamer. Toen draaide hij om. Dat omkeren was voor mij het meest ondraaglijke. Ik besefte dat ze deze mensen voor het raam zouden zien sterven. Het was een gezin van grootmoeder tot aan de kleinkinderen, dat doodging.”

“Op de voorpagina van The Evening Standard stond een foto vanuit een horizontale hoek van een gezin dat omkwam in de brand, wat betekende dat de helikopter een foto van hen had gemaakt. Wij zijn een samenleving die geobsedeerd is door het begluren van leed.”

“Zes of zeven uur later moest ik het gebied verlaten. Ik stapte op de trein. Ik was een wrak, huilde. Ik kocht The Evening Standard. Op de voorpagina stond een foto vanuit een horizontale hoek van het gezin, wat betekende dat de helikopter een foto van hen had gemaakt. Wij zijn een samenleving die geobsedeerd is door het begluren van leed.”

“Ik ben opgevoed door mijn grootmoeder”, vertelde Mussilhy. “Mijn oom nam de rol van vader op zich. Oom Hesham was de leuke oom. Hij overlaadde ons altijd met cadeaus, snoep en speelgoed. Hij leerde me hoe te lezen in het Arabisch. Hij heeft me over religie geleerd. Hij leerde me hoe ik een das moest knopen en het belang van werken en school en dat soort dingen. Hij was nogal ‘plagerig’. Hij maakte zich er altijd vrolijk over dat ik slecht was met voetballen, ook al was ik dat niet. Hij kreeg zijn flat ongeveer zes jaar geleden. Hij bracht daar veel tijd door omdat hij problemen had met lopen. Hij kon niet lopen zonder een wandelstok. Hij schreef veel poëzie.”

Een muur van pijn en verdriet

Mussilhy, wiens familie uit Egypte komt, citeerde uit een van de gedichten van zijn oom met de titel “Mijn wil” waarin hij zijn geliefden vroeg “een glimlach op je gezicht te trekken als ik weg ben” en geen “tranen of verdriet in de buurt van mijn graf”. Zijn oom, die kapper was, woonde op de bovenste verdieping. Het duurde drie maand voor zijn lichaam werd gevonden. Wij stonden met ons drieën naast een blauwe betegelde muur.

“Mensen gingen online en vonden erg interessante documenten over wat de districtsraad had gedaan, over sommige van de bedrijven, over enkele persoonlijke financiële details van mensen in de raad en hadden die met plakband op deze muur bevestigd”, zei Lowkey. “Dit [deel van de muur] was een van de eerste plekken die moest worden opgeruimd.”

Advocaten die de bezittingen vertegenwoordigen van 69 van de 72 mensen die omkwamen in de hoogbouw, hebben samen met 177 overlevenden die lijden aan levensveranderende verwondingen, een class-action (groepsvordering, een klacht door een groep personen in plaats van door één burger) aangespannen in Philadelphia waar drie Amerikaanse bouwbedrijven aangeklaagd worden voor dood door schuld en productaansprakelijkheid.

Het duurde niet lang voordat politiek rechts de slachtoffers begon te kleineren door Grenfell spottend “Falafel Tower” te noemen. Ze beweerden dat veel mensen binnen het gebouw immigranten zonder geldige verblijfsvergunning waren en nooit in Groot-Brittannië hadden mogen zijn.

Dit anti-immigranten sentiment werd aangewakkerd door deïndustrialisering, door draconisch snijden in sociale voorzieningen onder het mom van bezuinigingen, door het veroveren van politieke macht door een elite uit het bedrijfsleven en door de dalende levensstandaard van de witte arbeidersklasse. Het is een spiegelbeeld van het giftige politieke klimaat in de VS.

Tweeënvijftig procent van de Britse kiezers koos er in de zomer van 2016 voor om de EU te verlaten, het Britse equivalent van het bouwen van een muur om immigranten buiten te houden. Het aanwakkeren van kwaadaardig racisme en islamofobie waren geschikte wapens in de handen van de elites, die zo de aandacht trachtten af te leiden van de aanval die ze uitvoeren tegen de hele werkende klasse en tegen de werkende armen, ongeacht hun kleur of etniciteit.

Lowkey zei, verwijzend naar het grote aantal immigranten die in deze buurt wonen: “Er zijn verschillende manieren waarop de lokale gemeenschap in het publieke bewustzijn afgezonderd is van de rest van het land. Er zijn bijna 400 gebouwen in het hele land die, voor zover is gerapporteerd, dezelfde gevelbekleding hebben, van Arconic (het merk Reynobond PE). Deze bekleding bevat 6 millimeter polyethyleen. Het werd aangebracht op ziekenhuizen, scholen en bioscopen.”

“[Premier] Theresa May zei dat ‘wij’ iedereen die hier illegaal was en zich in de Grenfell Tower bevond, amnestie zouden geven. Dat stuurde een signaal naar mensen in het hele land dat alle mensen in die toren hier illegaal waren. Het is een mantra geworden die in het hele land herhaald wordt.”

“Om sociale onrust te vermijden, moest de bevolking worden verdeeld. Wat hier gebeurde moet als bijzonder en specifiek voor deze gemeenschap worden beschouwd. Dat is de reden waarom ze mensen in de toren afschilderen als nietswaardige buitenstaanders en niet als de onzen. [Premier] Theresa May zei dat ‘wij’ iedereen die hier illegaal was en zich in de Grenfell Tower bevond, amnestie zouden geven. Dat stuurde een signaal naar mensen in het hele land dat die mensen in die toren hier illegaal waren. Het is een mantra geworden die in het hele land herhaald wordt.”

‘Prevent’ what exactly?

Moslims in Groot-Brittannië, zijn net zoals in de VS, het doelwit geworden. De Britse Counter-Terrorism and Security Act van 2015 bevat een programma met de naam Prevent. Publieke dienstverleners zijn nu wettelijk verplicht om gedragspatronen te melden waarvan de veiligheidsdiensten beweren dat ze mensen, inclusief kinderen, ertoe aanzetten terroristen te worden.

Openbare dienstverleners, met name leraren, hebben de opdracht gekregen om te letten op “absenteïsme”, “huilen”, “ongezond gebruik van internet”, “een verlangen naar spanning en avontuur,” “een verlangen naar politieke of morele verandering”, “familie of vrienden” “betrokkenheid bij extremisme” en “zich in een voor verandering vatbare leeftijd bevindend”.

“Prevent verandert de publieke sector in een aanhangsel van de oorlog tegen het terrorisme”, zei Lowkey. “Artsen, opticiens, maatschappelijk werkers, verpleegkundigen, leerkrachten, zelfs degenen die werken met kinderen vanaf 3 jaar in kinderdagverblijven, zijn wettelijk verplicht om bij Prevent verslag uit te brengen over aanwijzingen van radicalisering.”

“Aanwijzingen van radicalisering worden door Prevent gedefinieerd als het veranderen van een kapsel, teruggetrokken zijn, niet naar school gaan, veel praten in de klas, niet veel praten in de klas, tatoeages krijgen, op zoek zijn naar een hoger doel, morele of sociale verandering willen bereiken binnen een samenleving – al deze dingen zijn zaken om een persoon aan te kunnen geven bij Prevent”, zei hij. “Prevent stelt de politie in staat om kinderen te ondervragen zonder de aanwezigheid van hun ouders.”

Terroristische spellingscorrector

Veel moslims zeggen dat het regeringsprogramma racisme legitimeert en moslimhaat voedt, die in Groot-Brittannië toeneemt. Een 10-jarige jongen werd aangegeven bij de anti-terreur autoriteiten vanwege het fout spellen van “terraced house ” als “terrorist house.”

Moslim studentengroepen, vooral aan universiteiten, zeggen dat ze zich voortdurend bekeken voelen en het gevaar lopen te worden gerapporteerd voor iedere activiteit of verklaring, zelfs goedaardig, die wordt geacht een criterium te zijn op weg naar extremisme. Moslimkinderen kunnen uit hun gezin worden verwijderd als het contra-terrorismeprogramma besluit dat de ouders extremistische overtuigingen koesteren.

David Muritu, een docent wiskunde, werd eerder deze maand ontslagen bij het Sandwell College in de West Midlands nadat hij de woorden ‘racistisch’ en ‘illegaal’ had geschreven op een poster die Prevent aanprijst.

Een golf van aanvallen op moslims omvatte vernielingen aan vijf moskeeën in maart in Birmingham, de op een na grootste stad van Groot-Brittannië, met een grote moslimbevolking. Witte suprematistische groeperingen, zoals de English Defence League, de Scottish Defence League en de British National Party, spuwden racistische retoriek, xenofobie en haat-uitingen uit in openbare bijeenkomsten en demonstraties. Deze neofascistische organisaties vergoelijken en plegen fysieke aanvallen op moslims.

Verdeel en heers

Chris Hedges. Foto: WikiMedia Commons

Een verdeelde bevolking is gemakkelijker te controleren. Ze keert haar venijn tegen zichzelf. De opmars van het bedrijfstotalitarisme wil ons allemaal transformeren tot lijfeigenen, ongeacht onze religieuze overtuigingen of etniciteit. Het produceert vakkundig zondebokken – immigranten, moslims, zwarte mensen en anderen met een kleurtje, dissidenten, de armen – zodat de toenemende woede van een verraden bevolking zich tegen een gedemoniseerd doelwit zal richten.

Deze ziekte is even ver gevorderd in Groot-Brittannië – dat klaar is om de Trumpiaanse Boris Johnson als premier te krijgen – als in de VS. Ze wordt veroorzaakt door dezelfde ideologie van het neoliberalisme en dezelfde bedrijfskrachten die de politieke en economische macht hebben gegrepen en de huidige sociale ongelijkheid hebben georkestreerd. Deze krachten zijn voor ons en voor het ecosysteem waar ons leven van afhankelijk is, de krachten van de dood.

De brand van de Grenfell Tower is een aankondiging van de dag waarop de hebzucht zal regeren, het menselijk leven goedkoop zal zijn en de rechtsstaat niets meer zal betekenen. Degenen die vrienden en familie verloren in het vuur, of die getuige waren van de ramp, kennen een waarheid over de bedrijfsmachten die de rest van ons snel moet leren.

De opinie Burning Down the Future van Chris Hedges verscheen op truthdig.com op 24 juni 2019. Deze vertaling werd overgenomen van Vertaalslag.blog.