Een nieuw frame voor de oorlog
Vertegenwoordigt het westen een hogere morele orde? Volgens een Russische feministe worden door het patriarchaat mannen zo bang om voor zwak te worden uitgemaakt, dat ze zelfs bereid zijn om andere mensen te doden.
(bron: website Stop de oorlog)
Door sommigen wordt dit principe tot basis van de internationale politiek verheven. Ook al blijkt het Russische leger aan alle kanten ineffectief, en verliezen Russische wapens daardoor zelfs marktaandeel op de internationale wapenmarkt, toch meent de NAVO dat ze juist sterker moet bewapenen om de vrede te bewaren.
Dat zei Wendela de Vries tijdens de vredesactie van ‘Stop de oorlog Amsterdam’ op 9 mei 2022.
Wendela de Vries is medewerker van Stop Wapenhandel. Lees ook haar artikel op Joop.nl
De Russische feministe Zalina Marshenkulova schreef aan het begin van de oorlog in Oekraïne een artikel met de titel: “De letter Z is de nieuwe Swastika.” Daarin zei ze: “Door het patriarchaat worden mannen zo bang gemaakt om voor zwak te worden uitgemaakt, dat ze zelfs bereid zijn om andere mensen te doden.”
Dat je niet zwak mag zijn wordt door sommigen tot basis van de internationale politiek verheven. Hoewel het Russische leger aan alle kanten ineffectief blijkt en Russische wapens daardoor marktaandeel verliezen op de internationale wapenmarkt, meent de NAVO dat ze juist sterker moet bewapenen om de vrede te bewaren. Een heel beperkte visie. Waar de wapenindustrie van profiteert.
Intussen gaan de protesten in Rusland tegen de oorlog in Oekraïne door. En vrouwen zijn daarbij in de meerderheid. Het wordt steeds gevaarlijker om de straat op te gaan, er zijn inmiddels zo’n 16.000 mensen opgepakt bij anti-oorlogsprotesten. Een deel daarvan is vrijgelaten, een deel zit nog vast.
Daarom worden allerlei andere manieren bedacht om te protesteren. Er verschijnt anti-oorlogsgraffitti op muren in Rusland. Op sommige plekken staan opeens grafstenen of kruisen ter herdenking van de slachtoffers. Foto’s van dit soort protesten worden gedeeld in Telegram-groepen.
Het is belangrijk dat mensen van elkaars acties op de hoogte zijn, dat ze weten dat ze niet alleen staan. Een groep Russische studenten in Duitsland heeft zelfs een online landkaart gemaakt van Rusland waarop mensen allerlei acties kunnen invullen, anoniem. Dan zie je de acties over het hele land verspreid.
In het westen is er wel vrijheid van meningsuiting. Gelukkig. Maar de oorlogsstemming hier dreigt alle nuances plat te walsen. In de media is er vooral aandacht voor het grote verdriet van de Oekraïners, en voor het wrede geweld van het Russische leger. Daarmee wordt vooral emotie opgeroepen.
Er is niks mis met emotie en boosheid en verdriet. Maar er is te weinig aandacht voor context, voor oorzaken. Alsof er alleen maar een hier en nu is. Alsof er geen geschiedenis is. En alsof er geen toekomst is waarin beslissingen consequenties hebben. In de Tweede Kamer komen ze ook niet echt verder dan: ‘ wij de goeien, zij de slechten, en met meer wapens lossen we alles op’.
Om het nog verder te versimpelen is er nu een nieuw frame. En dat is: ‘Dit is een oorlog van de democratie tegen autoritaire regimes. Dit is een oorlog van een hoge morele orde waarbij wij, westerse landen, uiteraard de hoge morele orde vertegenwoordigen.’
Vooral Wopke Hoekstra is dat aan het uitventen. Het valt goed in het CDA, altijd al een militaristische partij. Het is een prachtig verhaal dat het oorlogsenthousiasme in Nederland nog verder aanwakkert. Wat fijn om bij de goeien te horen. Maar het klopt natuurlijk niet.
Als deze oorlog ergens over gaat dan is het, dat ieder land zijn eigen lot mag bepalen. Zonder dat het bang hoeft te zijn voor gewelddadige interventie van buitenaf.
Maar ja, daarin heeft de NAVO nou niet zo’n beste reputatie. Als het westen moreel superieur gaat doen, denken veel landen in andere delen van de wereld aan Irak, aan Afghanistan, aan Libië. Waar het geweld en de schade inmiddels vele malen groter is dan in Oekraïne.
Het westen staat deze keer niet aan de kant van de agressor, maar wij vertegenwoordigen zeker geen superieure wereldorde. De NAVO is gewoon een militaire organisatie die de belangen van het westen verdedigd. En daarbij soms een ander land met geweld binnenvalt, net zoals Rusland bij Oekraïne gedaan heeft.
In andere delen van de wereld zijn ze daarom wat afhoudend als het westen oproept tot sancties tegen Rusland. Heel veel landen doen daar ook niet aan mee. Die landen hebben economische betrekkingen met Rusland, soms ook militaire betrekkingen. En die landen denken: wij kiezen geen partij. Dit is niet onze oorlog. Dit is gewoon de zoveelste oorlog van witte mensen. Dit is vaker vertoond: een wereldmacht probeert een ander land zijn wil op te leggen. Waarom zouden wij tot sancties overgaan?
De mensen in Oekraïne verdienen onze steun. Als wij ook maar iets kunnen doen om de oorlog te stoppen moeten we dat doen. Maar we moeten ons er wel bewust van zijn, hoe de rest van de wereld naar ons kijkt.
Er is een vreselijke burgeroorlog gaande de gang in de Ethiopische provincie Tigraye, daar is sprake van massamoorden.
Turkije (een NAVO-land) is Iraaks-Koerdistan binnengevallen.
In Palestina, dat al tientallen jaren is bezet, is een journaliste vermoord, en er zitten veel minderjarigen, kinderen, in de gevangenis. De rest van de wereld ziet ook die oorlogen, wij zien nu vooral Oekraïne. Wij helpen ook vooral de Oekraïense vluchtelingen, en laten mensen uit andere delen van de wereld in de steek. Terwijl die vaak vluchten voor oorlogen die wij zijn begonnen.
Overigens hebben de ministers van Defensie van de Verenigde Staten en Rusland afgelopen vrijdag voor het eerst sinds maanden weer contact met elkaar gehad. Wat er precies besproken is, is niet bekend, maar het lijkt me een goed teken dat er in elk geval gepraat wordt. Al ben ik bang dat de oorlog voorlopig niet voorbij is.
Wendela de Vries van Stop Wapenhandel hield deze toespraak tijdens de protestactie ‘Stop de oorlog’ op 9 mei bij het Russisch Handelsagentschap op het Museumplein in Amsterdam.