Ga naar de inhoud

Het ‘netto nul’ vrijkaartje van de klimaatvertragers

De klimaatvertragers hebben een nieuw spelletje ingevoerd. Het heet ‘netto nul’. (Aanvulling globalinfo: Bemerk dat ook Extinction Rebelion deze ‘netto reductie’ als een van haar drie kern-eisen heeft). Het is een gevaarlijke wassen neus.

6 min leestijd

(Op 19 februari geschreven door door Andrew Pendleton, New Economics Foundation, foto Phil Thomas (CC BY-NC-ND 2.0), vertaling globalinfo.nl, die best wel donateurs wil)

De ellende van degenen die het zwaarst getroffen zijn door Storm Dennis deze week en Storm Ciara de week ervoor, voorspelt een toekomst waarin het weer de mensheid nog veel meer onberekenbaarheid zal brengen.

Het veelbesproken ‘Greta Thunberg-effect’ heeft het debat geopend over wat bekend is geworden als de klimaatnoodtoestand. Stormen Ciara en Dennis zullen dit debat nog prominenter hebben gemaakt.

Je zou denken dat de tijd van verduistering van de oorzaken van de ellende zo langzamerhand voorbij is. Maar er is een nieuw spel in de stad opgestart door degenen die nog steeds denken dat er tijd over is voor ‘business as usual’. Het heet ‘netto nul tegen 2050’ en het overwicht ervan laat zien hoeveel van de mensen met macht en invloed nog steeds de ernst van klimaatverandering begrijpen.

Er zijn drie problemen met ‘netto nul tegen 2050′, de officiële doelstelling van de Britse regering op het gebied van klimaatverandering. Het eerste probleem is dat het zeer onwaarschijnlijk is dat dit enigszins in de buurt komt van het tempo en de omvang van de maatregelen die nodig zijn om het Verenigd Koninkrijk in staat te stellen op een zinvolle manier te reageren op de klimaatnoodtoestand. Het tweede probleem is dat ‘2050’ niet genoeg uitdraagt wat de risico’s zijn om de beslissingen die nu worden genomen te beïnvloeden. Het Verenigd Koninkrijk wijkt trouwens nu al van haar doestellingen af.

Alle leiders van bedrijven en politici houden van een langetermijndoelstelling: doe vandaag nooit wat je tot morgen kunt uitstellen! Maar het derde probleem met het netto-nul tegen 2050 is het ‘netto’-gedeelte. Het is nu al duidelijk dat ‘netto’ het laatste toevluchtsoord van de klimaatschurk is. In het wereldwijde spel van het klimaat-monopoly wordt het al snel het ‘netto uit de gevangenis’ kaartje.

“Netto nul” beschrijft een toestand waarin de resterende emissies die overblijven nadat de economie zoveel mogelijk koolstofvrij is gemaakt, worden geabsorbeerd (of verrekend) door het planten van veel bomen en door het gebruik van technologieën zoals het afvangen van koolstof. De Commissie klimaatverandering (CCC), de Britse klimaatwaakhond, stelt voor dat de hoeveelheid koolstof die wordt “verrekend” ongeveer 130 miljoen ton CO2 bedraagt en wordt beperkt tot sectoren als de luchtvaart en de staalsector die zeer moeilijk te ontkolen zijn. De CCC adviseert ook om alle ‘netting out’ in eigen land te realiseren en niet door gebruik te maken van internationale compensaties (zoals het planten van bomen in andere landen, waarschijnlijk in het zuiden van de wereld). Maar het probleem is dat elke sector een deel van deze netto-uitstoot in handen wil krijgen.

Het is nu al duidelijk dat ‘netto’ het laatste toevluchtsoord van de klimaatschurk is.

Er zijn enkele opmerkelijke uitzonderingen op het vrijkaartje-door-netto, maar ook enkele schandalige voorbeelden. Neem nou die BP.

Vorige week, vlak voordat Dennis het land binnen denderde, kondigde de nieuwe CEO van BP, Bernard Looney, aan dat het Britse grote oliebedrijf ‘reimagining energy’ (het heruitvinden van energie) zou zijn en zou streven naar netto nul in 2050, waarna de koers van het aandeel met 1% zou stijgen. Dit is het eerste serieuze gebruik van een ‘netto vrij uit de gevangenis’-kaart door een grote oliemaatschappij, en de markten zijn er dol op.

Het enige in de aankondiging van BP dat absoluut nul betrouwbaarheid heeft, is enig detail van hoe het dit als oliemaatschappij ooit zal bereiken. Maar waar de markten waarschijnlijk op hebben gereageerd, is de belofte van toekomstige actie op de lange termijn, naast het nastreven van business as usual op de onmiddellijke termijn.

Eind volgend jaar verwacht BP 900.000 vaten olie-equivalent per dag extra te pompen. Dit is ongeveer een kwart meer dan de door het bedrijf gerapporteerde niveaus van 2018, hoewel dit waarschijnlijk gepaard zal gaan met een daling van de productie in een aantal van de oudere reserves van BP. Volgens onze ‘ruwe’ berekeningen zou dit bij verbranding leiden tot ongeveer 140 miljoen ton extra CO2-equivalent per jaar, wat ongeveer twee vijfde is van de totale uitstoot van het Verenigd Koninkrijk in 2018.

Een ‘netto nul tegen 2050’-doelstelling, vergezeld van geen plan en een kennelijke ‘business as usual’-strategie, is ongeveer evenveel waard als een emmer in een eens- in-de-eeuw overstroming.

BP zou niet mogen wegkomen met zijn veel geblaat maar weinig wol, maar heeft dat wel afgekeken van haar rolmodel: de Britse regering. Want ondanks alle bravoure van premier Johnson bij de recente start van het Britse voorzitterschap van de VN-klimaatbesprekingen later dit jaar heeft zijn regering geen plan voor het bereiken van netto nul en gaat ze gewoon door met meer van hetzelfde.

Als bedrijven en overheden het voortouw willen nemen, zoals zowel BP als het Verenigd Koninkrijk beweren, dan moeten ze drie dingen doen. Het eerste is stoppen met het spelen van de ‘netto-nul-vrijkaart’ en realistisch zijn over de noodzaak om de uitstoot te verminderen tot zo dicht mogelijk bij nul. Hoe meer de belofte van ‘netto’ lonkt, hoe minder stimulans er is voor de omvang van de actie om de uitstoot nu te verminderen.

Het tweede is om een plan voor de hele economie te hebben, inclusief het ondersteunen van werknemers in bedrijven zoals BP om zich te hervormen, dat nu ingaat en snel verder ontwikkelt.

Het derde is om de productie van koolstof op dezelfde manier te begroten als de overheid en bedrijven hun financiele begroting opstellen. De klimaatveranderingswet schrijft al voor dat koolstofbudgetten in vijfjarige cycli moeten worden vastgesteld en dat het CCC jaarlijks verslag uitbrengt aan het parlement, waarop de regering moet reageren. Het is nu tijd om jaarlijkse reductiedoelstellingen van ten minste 10% vast te stellen en een jaarlijkse begroting op te stellen – met inbegrip van maatregelen om de reducties van volgend jaar te realiseren – die dezelfde status heeft als de overheidsfinanciën en stevig verbonden is met de overheidsfinanciën. Bedrijven zouden precies hetzelfde moeten doen.

Stormen Ciara en Dennis en de groeiende klimaatbewegingen roepen overheden en bedrijfsleiders op. Kom dan met het plan en stop met het proberen om netto vrij uit de gevangenis te komen.