Het Westen en de uitgelokte agressie

(Door Bert Prins (1) overgenomen van solidariteit) foto UNDP, CC2.0/Flickr

Laten we duidelijk zijn. Rusland is en blijft volledig verantwoordelijk voor het starten van de oorlog met alle onzalige gevolgen ervan. Maar tegelijk is de NAVO volledig verantwoordelijk voor het uitlokken ervan. En daaraan moeten we nu toevoegen dat de NAVO ook medeverantwoordelijk is voor het rekken van die oorlog ten koste van Oekraïne, door elke diplomatie te blokkeren.

VS-imperialisme en de plundering van Rusland

Na het uiteenvallen van de USSR en het opheffen van het Warschaupact, beschouwden de Verenigde Staten (VS) zich als enig overgebleven supermacht die haar macht op alle mogelijke manieren moest kunnen projecteren om haar belangen veilig te stellen. Door de aanslagen van 11 september 2001 kreeg deze visie op het VS-imperialisme een enorme stimulans (neoconservatisme, ‘neocons’).
De NAVO werd niet opgeheven na het einde van het Warschaupact, maar omgevormd tot een wereldwijd instrument van de imperialistische politiek. De VS en NAVO hielden zich daarbij aan geen enkel internationaal recht. Alleen het recht van de sterkste gold, zie de illegale agressie tegen Servië 1999, Irak 2003 of Libië 2011.
Rusland had een speciale positie in dit wereldbeeld. Twee aspecten waren daarbij van belang: a) de enorme rijkdom aan grondstoffen en b) de strategische kernmacht van Rusland.
Daarom wordt in het Westen gefilosofeerd over de balkanisering (opbreken in een reeks landen) van Rusland.

De grote kans voor de VS om Rusland te ontmantelen, was de regering Jeltsin (1991-1999). Boris Jeltsin was de architect van de kapitalistische contrarevolutie. Het Westen ‘adviseerde’ het voormalige Oostblok om een extreme privatisering van het enorme staatsbezit in te voeren. Dit werd een afschuwelijke, en vaak criminele, roofpartij die het gemeenschapsbezit in handen van lokale ‘oligarchen’ en westerse multinationals bracht. Voor het Westers imperialisme waren die oligarchen ideale ‘partners in crime’ voor plundering. Voor de bevolking was het grotendeels een ongekende ramp. Als voorbeeld: de levensverwachting van de mannen in Rusland nam met vijf jaar af.

De NAVO zet Rusland klem

Het verzet tegen de chaos bracht Putin aan de macht. Dat verzet bestond vooral uit staatsbedrijven, orthodoxe kerk, communisten, monarchisten en de rechts-nationalisten van Zjirenovski. Putin was beslist geen hervormer die de kapitalistische contrarevolutie van 1989-1993 wilde terugdraaien. Hij bouwde voort op de grondwet van Jeltsin en consolideerde de contrarevolutie door stabiliteit te brengen. De opkomst van Putin leidde echter wel tot een gedeeltelijk stoppen van deze uitverkoop. Gebruikmakend van het criminele karakter van de oligarchie nam de staat belangrijke hulpbronnen (zoals gas en olie) terug en kreeg daardoor ook weer slagkracht. Zijn optreden tegen sommige gehate oligarchen deed zijn populariteit in eigen land aanzienlijk groeien.

De NAVO probeerde alle afspraken met Gorbatchov te ontkennen over haar expansie in ruil voor diens concessie over de hereniging van Duitsland. Maar die afspraken waren er wel degelijk. Onder Clinton werden ze stap voor stap geschonden door uitbreiding van de NAVO. Jeffrey Sachs, een econoom in dienst van de VS-regering en later de Verenigde Naties, heeft opgemerkt dat Rusland al begin jaren negentig bewust aan zijn lot werd overgelaten – in tegenstelling tot bijvoorbeeld Polen. Wat velen vergeten, is dat Rusland (evenals Putin) aanvankelijk alle moeite deed om tot samenwerking te komen met de VS, NAVO en Europese Unie (EU). Het bleek geen enkele zin te hebben.
Van alle kanten werd gewaarschuwd dat de uitbreidingspolitiek van de NAVO tot confrontatie met Rusland zou leiden. Dat bleef zonder resultaat. Servië werd in 1999 zonder VN-mandaat plat gebombardeerd. Nog veel erger was de invasie van Irak in 2003 met miljoenen doden en vluchtelingen tot gevolg. In 2004 bracht een grote uitbreidingsronde de NAVO tot aan de Russische grenzen.
Wat ook niet heeft geholpen, is de opzegging van de kernwapenverdragen door de VS. In 2001 trokken de VS zich terug uit het ABM-verdrag met Rusland over antiballistische raketten. Dit bracht een nieuwe wapenwedloop op gang. In 2019 is ook door de VS het INF-verdrag opgezegd (over middellange afstandswapens, waartegen we in de jaren tachtig massaal hebben gestreden). Dergelijke wapens aan de grens van Rusland maken de waarschuwingstijd zo kort dat alleen geautomatiseerde vergelding nog mogelijk is.Met alle gevaren van dien. De VS weigeren nog altijd om een eventuele ‘first strike’ uit te sluiten.
In 2007 waarschuwde Putin op de veiligheidsconferentie in München dat deze politiek gevolgen zou krijgen. Hij werd openlijk uitgelachen. In 2008 volgde de uitnodiging van de NAVO aan Oekraïne en Georgië lid te worden en kwam het besluit tot de plaatsing van raketinstallaties in Roemenië en Polen. Kort daarop brak een oorlog uit in Georgië na een aanval op het door Rusland beschermde Zuid-Ossetië.
Sindsdien is de situatie verder geëscaleerd door steeds meer sancties. Rusland reageerde daarop met een economische koers die gericht was op zelfvoorziening, een economische en politieke heroriëntatie op het Oosten (vooral China) en de modernisering van de strijdkrachten. Tot die tijd had Rusland opvallend weinig troepen aan de westgrens met de NAVO, maar dat veranderde na 2014. In 2018 toonde Rusland een reeks nieuw ontwikkelde wapens en voegde Putin daaraan toe: “luisteren jullie nu?”

Opstand

De rol van Oekraïne in de confrontatie tussen NAVO en Rusland is cruciaal. Door de imperialistische denktank als RAND is Oekraïne altijd als een gouden kans gezien om Rusland te verzwakken. Het enige probleem was of Oekraïne zelf wel een rol als frontlijnstaat wilde spelen.
Bij de onafhankelijkheid in 1991 bestond Oekraïne uit drie delen met een eigen historie:

• In het westen (Lviv), vroeger onderdeel van Oostenrijk-Hongarije, waren de Oekraïense nationalisten het sterkste. Er wordt Oekraïens gesproken en de religie is van oudsher Rooms Katholiek.
• Het oosten en zuiden (Donbas, Odessa, Kharkov, Dniepr) viel historisch onder het Russische rijk en is veel meer industrieel georganiseerd (zware industrie, mijnbouw en havens). Arbeiders vanuit heel Rusland en daar buiten trokken er naartoe. Hier is Russisch de voertaal en overheerst de Russisch Orthodoxe kerk. Het tussenliggende gebied (zoals Kiev) heeft een gemengder karakter.
• Tenslotte is er nog de Krim die ook sinds de verovering op de Ottomanen tot het Russische Rijk behoorde – met de enige warmwater marinehaven Sebastopol. Dit gebied is overwegend Russisch en is pas in 1954 door Krutchev aan de deelrepubliek Oekraïne ‘geschonken’. In 1991 sprak de bevolking zich in grote meerderheid uit voor aansluiting bij Rusland, maar het werd een autonome republiek binnen Oekraïne. In 1995 maakte de regering in Kiev een einde aan de hoge mate van autonomie, hetgeen tot grote protesten leidde. De marinehaven van Sebastopol werd verhuurd aan Rusland – er was altijd al een aanzienlijk Russisch garnizoen gelegerd.

De contrarevolutie in Oekraïne had een extreme vorm van oligarchie aan de macht gebracht. Een handvol oligarchen beheerste het economische en politieke leven vrijwel volledig. Tussen de twee identiteiten van het land was sprake van een soort evenwicht, ook politiek, waar de oligarchen electoraal gebruik van maakten. De uitslagen waren meestal in de buurt van 50 tot 60 procent.
Omdat het land een sleutelpositie innam tussen EU-NAVO en Rusland, was er altijd sprake van inmenging. De NAVO bouwde daarbij voort op haar relaties met de extreem rechtse nationalisten die ook tijdens de Koude Oorlog een belangrijke rol speelden. Rusland steunde vooral op zijn invloed in het oosten en de Krim. Beide partijen deden uiteraard zaken met de oligarchen. De grondwet van Oekraïne bepaalde overigens dat het land neutraal zou blijven.

Staatsgreep

Na een prowesterse regering met de oligarch ‘gaskoningin’ Timosjenko, geplaagd door schandalen en corruptie, werd in 2010 de meer pro Russische president Janukovitch gekozen. De uitslagen lieten weer de bekende oost-west-verdeling zien. Onder zijn leiding kwam in 2012 de wet tot stand die het Russisch tot tweede officiële taal maakte. De corruptie duurde voort.
In deze periode heeft de NAVO samen met de EU een enorme inspanning verricht om Oekraïne in het NAVO-kamp te trekken. De VS-gezant voor Oekraïne, Victoria Nuland, verklaarde in 2013 dat de VS alleen al vijf miljard in deze operatie hadden gestoken. Dat geld ging onder andere naar een woud van ngo’s die met hun clientèle een wezenlijke machtsfactor in het land waren geworden.
In 2013 vonder onderhandelingen plaats tussen EU, Oekraïne en Rusland over een handelsverdrag en mogelijke aansluiting bij de EU. Zoals gewoonlijk probeerde de regering in Kiev de beste deal te krijgen door partijen tegen elkaar uit te spelen. Uiteindelijk bood Rusland de beste voorwaarden. Dit leidde tot protesten die uitgroeiden tot een opstand in Kiev (Maidan). Veel mensen – vooral midden klassen – hadden hun hoop gevestigd op de EU om af te rekenen met de corruptie in het land. Anderen zagen de EU als kans om te ontsnappen aan het uitzichtloze bestaan door er te gaan werken. Miljoenen waren hen al voorgegaan.

Het woud van ngo’s – dat ook alternatieve media had opgezet – maakte de mobilisaties mogelijk. Maar er gebeurde nog iets anders: de extreem rechtse nationalisten in het westen kwamen in beweging – met hun eigen, vooral anti Russische agenda. Zij namen de leiding van de demonstraties in Kiev op de Maidan en maakten zich ook meester van een wapendepot in Lviv.
Uit een uitgelekte conversatie tussen VS-gezant Victoria Nuland en VS-ambassadeur Pyatt, twee weken voor de coup, blijkt hoezeer de VS deze gang van zaken regelden. Een klassieke coup op de golven van sociale onrust. Onder nooit opgehelderde omstandigheden namen sluipschutters vanaf het dak van een gebouw dat door demonstranten was bezet, zowel demonstranten als politie onder vuur. De politie gaf het op en Janukovitch moest vluchten. De staatsgreep was een feit.

Coupregime

Het regiem dat aan de macht kwam, had drie steunpilaren: een deel van de oligarchie, de extreem rechtse nationalisten als voorhoede en de clientèle van de ngo’s. Het bleek in feite het meest reactionaire bewind dat het land ooit kende.
In het oosten en zuiden van het land en op de Krim, werden de afzetting van ‘hun’ president en het aan de macht komen van rabiate anti Russen echter niet gevierd. Dat het coupregime begon met het afschaffen van de taalwet van 2012, hielp ook niet mee. Overal begonnen demonstraties tegen de coup die al snel uitliepen op een roep om autonomie teneinde de eigen belangen te beschermen. De politie koos vaak de kant van de demonstranten.

Op de Krim speelde Rusland een beslissende rol. Het land vreesde terecht dat het coupregime van plan was de marinehaven van Sebastopol over te nemen. Putin deed dat wel, het was voor hem niet moeilijk, omdat de bevolking hem in grote meerderheid steunde. De (Russische) ‘groene mannetjes’ uit Sebastopol konden dan ook zonder een schot te lossen de klus klaren. Een daarop volgend referendum bevestigde slechts wat al bekend was.
Het coupregime besloot elders in het land het leger in te zetten, maar al snel bleek dat ook legereenheden naar de demonstranten overliepen. Bij de coupregering en haar buitenlandse adviseurs in Kiev begon paniek te ontstaan. De regering benoemde oligarchen tot gouverneurs (zoals Achmetov in Mariupol en Kolomoiski in Dnipro) met de opdracht de opstand neer te slaan met hulp van eigen (veelal extreem rechtse) milities. Dat lukte in Mariupol en Kharkov, maar niet in de Donbas (Donetsk, Lugansk). Berucht is de slachting op 2 mei in Odessa onder demonstranten die zich verschansten in het vakbondsgebouw, nadat ze in het nauw waren gebracht door knokploegen die per trein waren aangekomen. In het brandende gebouw stierven minstens 45 mensen.

Burgeroorlog

In Juni 2014 begon de coupregering, met steun van het Westen en advies van geheime diensten MI6 en CIA, een militaire anti-terroristische operatie, een burgeroorlog dus. Wij kennen die strijd via het drama van de MH17 die kennelijk werd neergeschoten vanuit het frontgebied, in een fase dat het leger en de speciale bataljons werden omsingeld om uiteindelijk bij Ilovaisk te worden verslagen.
Dit leidt tot het eerste Minsk akkoord (zo genoemd, omdat het werd gesloten in de Wit Russische hoofdstad Minsk), waarbij Donetsk en Lugansk een vorm van autonomie zouden krijgen, maar wel binnen Oekraïne. Het akkoord hield niet lang stand, want in januari 2015 probeerde president Poroshenko weer een militaire aanval. Opnieuw werd zijn leger verslagen, ditmaal bij Debaltsjevo. Om zijn troepen te redden, tekende hij het Minsk II akkoord. De twee akkoorden zijn door Oekraïne nooit uitgevoerd. Onlangs heeft Poroshenko toegegeven dat dit ook nooit de bedoeling was. Hij wilde alleen tijd winnen om met steun van de NAVO een militaire macht op te kunnen bouwen die wel de beslissende slag kon toebrengen.

De NAVO begon in 2014 een enorme operatie om het Oekraïense leger te trainen tot NAVO-standaard. Waarschijnlijk zijn alleen al op bases bij Lviv zo’n 60.000 militairen opgeleid. Ook legt Oekraïne zeer uitgebreide militaire installaties aan in de Donbas en steden als Mariupol . Overigens had het Oekraïense leger grote problemen met het aantrekken van voldoende personeel en dienstplichtigen. Zo’n 70 procent kwam bij de eerste oproep nooit opdagen, vele jongemannen vertrokken naar het buitenland. Een deel van het demografisch mannentekort is hiermee verklaard.
Dit leidde ertoe dat de extreem rechtse ‘speciale’ bataljons steeds belangrijker werden en in 2021 zo’n 59 bataljons en 102.000 man omvatten onder de minister van Binnenlandse Zaken, de extreem rechtse Arsen Avakov. Deze paramilitaire groepen trekken ook vele duizenden buitenlandse extreem rechtse en zelfs jihadistische vrijwilligers aan. Een soort bruine internationale. Ondertussen probeert het regime in Kiev met regelmatige beschietingen en aanslagen het leven in de rebelse gebieden acht jaar lang ondragelijk te maken. Wij horen daar echter niets over.

Zelensky vredesduif

Bij de verkiezingen van 2019 probeerde Poroshenko zich als oorlogsleider te profileren, waarbij hij diverse provocerende stappen zette die zowel in de Donbas als Rusland ongerustheid opriepen. Allereerst liet hij een grondwetswijziging aannemen dat Oekraïne tot de NAVO wilde toetreden. Bovendien beloofde hij gewapenderhand de Donbas en Krim te zullen heroveren. Het klinkt als een oorlogsverklaring, waarmee hij de steun van uiterst rechts zeker stelde.
Maar niet iedereen was daar blij mee. Een opvallende stem is die van de oligarch Kolomoiski, de nietsontziende krijgsheer van Dnipro uit 2014-2015 die in conflict met Poroshenko is geraakt. Kolomoiski steunde de verrassende tegenstander van Poroshenko bij de verkiezingen van 2019: de tv-komiek Zelensky die bekend was van de zenders van Kolomoiski, waar hij rollen speelde als strijder tegen corruptie. Zelensky komt met een programma tegen corruptie en vóór ontspanning met Rusland.
Kolomoiski zei later in een interview dat er vrede met Rusland moet worden gesloten, omdat het land te sterk was geworden en het Westen zijn beloften niet waarmaakte.

Het ondenkbare gebeurt: 73 procent van de stemmen gaat naar Zelensky. Als iets duidelijk maakt dat de bevolking geen escalatie en oorlog wenste, dan is het dit wel! Maar uiterst rechts en de NAVO zagen dat scenario natuurlijk niet zitten. Dit werd helemaal duidelijk, nadat in 2020 president Biden het Witte Huis betrekt en de coup architecte uit 2014 – Victoria Nuland – weer een hoofdrol krijgt.
Het tegenoffensief kende meerdere vormen. Zelenski werd enerzijds fysiek bedreigd door uiterst rechts, toen hij aan het front in de Donbas verscheen om terugtrekking te bepleiten. Anderzijds raakte hij geïsoleerd, wanneer zijn broodheer Kolomoiski door VS-druk wordt gedwongen zich terug te trekken. Zonder bescherming of een echte beweging was Zelenski machteloos. De escalatie in de richting van Rusland kon worden hervat.

Zelensky oorlogsleider

In maart 2021 dreigde Zelenski openlijk met oorlog om de gebieden te heroveren. Dat zette hij kracht bij door het leger naar het front te sturen. Rusland reageerde met minstens 100.000 man naar de grens. Onderwijl hield de NAVO zeer provocerende marineoefeningen bij de Krim. Alles leek te wijzen op een komend offensief van Oekraïne met steun van de NAVO. Dat leidde in december 2021 tot het ultimatum van Rusland aan de NAVO die geen krimp geeft. De provocatie is compleet, als Zelensky van de veiligheidsconferentie in München in februari 2022 terugkeert met een verhaal over de wens naar nucleaire wapens.

Het feitelijk begin van de oorlog is waarschijnlijk uitgelokt door zware Oekraïnse artilleriebeschietingen vanaf 16 februari, zoals vastgesteld door de OVSE-missie aan de bestandslijn. De OVSE (Organisatie voor Vrede en Samenwerking in Europa) heeft in de Minsk akkoorden een toezichtrol. Wist Biden daarom zo zeker dat het oorlog zou worden?
Dit is het moment dat Rusland besloot de Donbas-republieken te erkennen, hetgeen betekende dat Minsk II definitief dood is verklaard. Het hield ook in dat Rusland een overeenkomst van militaire bijstand kon sluiten. Op 24 februari startte de militaire operatie met een beroep op artikel 51 van het VN-handvest (collectieve zelfverdediging).
Wat we nooit te horen kregen, is het dubbele karakter van deze oorlog. Een geopolitieke strijd tussen NAVO en Rusland met Oekraïne als proxy (‘gemachtigde’), maar ook een burgeroorlog waarbij velen in het oosten van het land zich bevrijd voelden van de terreur van extreemrechtse bezetters. Die 60.000 man milities van de Donbas zijn Oekraïners, geen Russen. Duizenden vrijwilligers uit de ‘bevrijde’ gebieden, zoals Cherson en Mariupol, melden zich momenteel aan voor nieuwe brigades.

Misrekeningen VS-NAVO

De oorlog is overduidelijk uitgelokt door de NAVO. Er is niets gedaan om deze te voorkomen, maar alles om het onvermijdelijk te maken. Maar wat dacht de NAVO daarmee te winnen? Volgens mij is er een aantal (deels foute) inschattingen gemaakt.

1. De VS hadden een enorm pakket politieke en vooral economische maatregelen voorbereid die duidelijk gericht waren op een snelle financiële crisis in Rusland, gevolgd door ineenstorting van de regering Putin. In het begin van de oorlog stelde diverse leiders dit ook openlijk als doel. Deze doelstelling is overduidelijk niet gehaald. Rusland bleek voorbereid en wist heel snel de economie en de roebel te stabiliseren. Maar het heeft er wel toe geleid dat de rest van de wereld zich nu van het Westen afkeert uit angst straks zelf slachtoffer te worden van dergelijke extreme sancties.
2. Het Westen had de Oekraïense strijdkrachten voorbereid op een slijtageslag rond zwaar versterkte gebieden, waar – volgens militaire logica – de Russen als aanvallers zware verliezen zouden moeten lijden. Dat zou dan leiden tot uitputting van Rusland, zowel qua mensen als qua materieel. Daarom blokkeerde het Westen ook de onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland in maart/april (met een bezoek van Boris Johnson aan Kiev).
   Ook dit is spectaculair misgelopen. Rusland is industrieel sterker dan verwacht en Oekraïne leidt veruit de zwaarste verliezen door de tactiek van Rusland met artillerie en raketten. De oorlog leidt tot de uitputting en uiteindelijk de ondergang van Oekraïne en zelfs tot de uitputting van de arsenalen van de NAVO.
3. Voor een langere termijn wilde het Westen Rusland door economische sancties tot stilstand brengen, met name door de export van grondstoffen stil te leggen. Dit is spectaculair mislukt, maar erger: het Westen lijdt inmiddels het meest onder de eigen sancties. Het enige waar de VS voorlopig wel in geslaagd zijn, is het afsnijden van West-Europa van de opkomende Euraziatische markten. Misschien is dat voor de VS óók een belangrijk doel van deze economische oorlog.
4. Het Westen hoopte – net als vroeger – het grootste deel van de wereld achter zich te krijgen, zodat de sancties en het isolement hun werk zouden doen. Dit blijkt niet het geval: Rusland heeft diplomatiek de sterkste positie opgebouwd en het Westen lijkt meer geïsoleerd dan Rusland. De wereld vertrouwt het Westen minder dan ooit en ruikt bovendien een kans om onder de Westerse dictaten uit te komen.

Wat betekent dit voor links?

• De oorlog moet zo snel mogelijk worden beëindigd door diplomatie. Nog langer doorgaan, betekent de zinloze dood van tienduizenden soldaten en duizenden burgers. Om nog maar te zwijgen over het gevaar van escalatie tot een wereldoorlog.
  In maart/april was een compromis nog mogelijk geweest, maar de NAVO heeft dat toen geblokkeerd. Nu zal het grote concessies vergen, maar het alternatief is volledige capitulatie. Aan links de taak om de wapenleveranties en andere escalaties tegen te gaan, zodat diplomatie weer een kans krijgt.
• Voor een duurzame oplossing moet erkend worden dat in Oekraïne sprake is van een burgeroorlog – het gevolg van de staatsgreep in 2014 – en er moet dus eindelijk serieus rekening gehouden worden met de mening van de mensen in het oosten, zuiden en de Krim.
• De buitenproportionele rol van de extreem rechtse milities in de Oekraïense staat en bij de repressie in het oosten en zuiden, moet eveneens aan de kaak gesteld worden. Links moet de ontbinding van dergelijke gewapende groepen ondersteunen. Het verbod op alle politieke partijen moet ongedaan worden gemaakt, behalve die van Zelensky en uiterst rechts, evenals de beëindiging van alle oppositiemedia en de anti-vakbondswetten.
• Stop de contraproductieve en illegale (want niet door de VN ondersteunde) sancties. Bovendien is inmiddels aangetoond dat ze de oorlog niet kunnen stoppen – integendeel! De sancties worden wel een ramp voor armere landen èn de bevolking van West-Europa door nog hogere energieprijzen en inflatie. De mogelijkheid van voedseltekorten is reëel. Hele sectoren zoals basismetaal, kunstmestindustrie, glastuinbouw dreigen in te storten. Dit zal tot een cascade van problemen leiden en een nieuwe bankencrisis. De private energiemaatschappijen worden ook nog eens op onze kosten gered. Dit betekent voor links: strijd tegen de sancties, voor prijscompensatie, voor nationalisatie van de energiesector, voor aanpak van oorlogsprofiteurs en voor behoud van banen.
• Stop de militarisering, zoals de plannen om de NAVO met 300.000 man uit te breiden, of de plannen van Duitsland om 100 miljard extra te investeren in wapens. We hebben dat geld hard nodig om een duurzame toekomst op te bouwen, niet om koste wat kost de hegemonie van het westerse imperialisme overeind te houden.
• Europa moet (al dan niet met de VS) in gesprek over een duurzame veiligheidsstructuur in Europa, startend vanuit de door Rusland voorgestelde verdragsteksten uit december 2021. Bedenk dat deze oorlog eind 2021 misschien nog net te voorkomen was geweest. Het VS-imperialisme en de NAVO zijn de hoofdoorzaak van de ellende waarin we nu zitten. Het is aan links om deze politiek te stoppen. Dus opheffen van de NAVO, geen uitbreiding!
• Een vredesbeweging in Rusland verdient onze steun. Maar het is in eerste instantie aan de Russen om hun regering tot een andere koers te dwingen. Om geloofwaardig te zijn, dienen we ons in eerste instantie te richten op ‘onze’ NAVO. En op de vrijlating van ‘onze’ politieke gevangenen zoals Julian Assange, of op de berechting van ‘onze’ oorlogsmisdadigers zoals Tony Blair (die overigens onlangs met steun van Labour tot ridder is geslagen).

Als links deze anti-oorlogstaken niet opneemt, of zelfs de oorlog steunt, dan zal extreem rechts dat op een bepaalde manier doen en verbinden aan de onzalige denkbeelden rond andere thema’s. De warme gevoelens van populistisch rechts voor Putin zijn geen argument om niks te doen. Dan laten we de deur wijd open voor het NAVO-imperialisme – èn voor uiterst rechts.

(*1) Op verzoek van de redactie zijn de gebruikte bronnen zo controleerbaar mogelijk gemaakt. Vandaar de vele ‘links’.