Ga naar de inhoud

Het WSF op een kruispunt

‘Tijd dat de vermoeide oude mannen plaatsmaken’

4 min leestijd
Placeholder image

Al vanaf het eerste Wereld Sociaal Forum in Porto Alegre, Brazilie, discussieert men over de toekomst van de Fora. Op de voorlaatste dag van het WSF in Caracas bogen 250 activisten zich opnieuw over ‘The Future of the Forum: Relations of Power and Strategies of Transformation’. Het debat is heftiger dan voorheen.

Door Rafael (Noticias vanuit Caracas, Venezuela) 29/01/06. Afkomstig van de website van Noticias, die een uitvoerige berichtgeving over het WSF in Caracas heeft verzorgd. Zie hier de index daarvan.

Volgens de Portugese socioloog Boaventura de Sousa Santos kan het niet anders dan dat er voortdurend over de toekomst van het WSF gedebatteerd wordt. De fora zijn een volkomen nieuw fenomeen. Nieuwe praktijken, concepten en structuren moeten worden uitgevonden. Ook na Caracas is de discussie nog lang niet afgelopen.

Meningen en emoties
Voor het derde opeenvolgende jaar organiseerde het Network Institute for Global Democratization (NIGD) deze discussiebijeenkomst over de toekomst. Vorig jaar in Porto Alegre vond het nog plaats in de autonome ruimte van de Caracol Intergalactico, in het jongerenkamp buiten het officiële programma. Nu was één van de conferentiezalen van het luxueuze Hilton Hotel de plaats van handeling. Om toch een open, democratische en activistische sfeer te scheppen, werden de stoelen in de zaal in een cirkel gezet. In het midden bevonden zich de inleiders en gespreksleider Teivo Teivainen, die opriep tot een ‘zo horizontaal mogelijke’ gedachtewisseling.

Als echter blijkt dat hij bepaalt wie het woord krijgt en daarbij soms mensen aanwijst die volgens hem een interessante bijdrage kunnen leveren, stuit hij verschillende keren op verzet. Zo weigert De Sousa Santos te spreken zolang niet evenveel vrouwen als mannen aan het woord zijn geweest. De Colombiaanse activist Oto Higuita eist duidelijke regels over de volgorde van de bijdragen. Het debat roept zo veel meningen en emoties op dat verschillende mensen teleurgesteld de ruimte verlaten zonder hun bijdrage te hebben gedaan. Anderen discussiëren verder in een kleine groep.

Bovendien moeten alle bijdragen zowel in het Engels als in het Spaans worden gedaan, bij gebrek aan simultaanvertalers. Al deze factoren maken de bijeenkomst zeker zo chaotisch als het gehele Forum in Caracas. Ook hier verhindert de wanorde echter niet dat er gedachten worden uitgewisseld en voorstellen worden gedaan.

Open ruimte of collectief subject
In essentie draait het debat om de vraag of het WSF zelf een collectief subject kan zijn, dat eigen politieke standpunten inneemt, of niet. De initiatiefnemers van de eerste WSF-bijeenkomst beantwoordden deze vraag aanvankelijk afwijzend. Daarom werd in het Charter of Principles vastgelegd dat de fora open ruimtes zijn, waarin sociale bewegingen elkaar ontmoeten, ervaringen uitwisselen en plannen maken. Niemand mag spreken namens het WSF, er zouden geen slotverklaringen worden opgesteld en de bijeenkomsten mogen zich niet verbinden met politieke partijen of regeringsleiders.

Het is nauwelijks verbazingwekkend te noemen dat deze principes in Caracas – waar het evenement bijna geheel werd betaald door de Venezolaanse overheid – onder druk stonden. Zo stelde president Hugo Chavez vrijdag in zijn toespraak aan het WSF voor om een sterk en geïntegreerd anti-imperialistisch front te vormen. Het forum zou zich moeten aansluiten bij de Bolivariaanse revolutie.

Open ruimte
Het dispuut is echter ouder dan de oproep van Chavez. De afgelopen drie jaren zetten steeds meer kopstukken uit de Andersglobaliseringsbeweging vraagtekens bij de effectiviteit van het WSF als open ruimte.

Tijdens de discussie in het Hilton Hotel werd die mening verwoord door Roberto Savio van Inter Press Agency. Hij pleit voor de formulering van een aantal standpunten waarin iedereen op het WSF zich kan vinden. Deze kunnen vervolgens worden vertaald naar een concrete politieke agenda.

Zijn visie stuitte echter op veel weerstand, zowel in de zaal als bij de andere inleiders. Volgens de Peruaanse feministe Virginia Vargas zal Savio’s voorstel onvermijdelijk leiden tot een debat over de verhouding en prioriteiten tussen de verschillende vormen van sociale strijd. De twintigste eeuw heeft echter juist gedemonstreerd dat de strijd van homoseksuelen, vrouwen en inheemse bevolkingsgroepen even belangrijk is, als die van arbeiders en boeren.

Ook De Sousa Santos gelooft niet dat het concept van het WSF als open ruimte aan herziening toe is. De Portugees, die wordt gezien als een van de grote denkers van de nieuwe sociale bewegingen, ziet de vermoeidheid veeleer bij de mensen die de fora in de eerste jaren vormgaven: ‘Het is tijd dat de vermoeide oude mannen plaatsmaken voor nieuwe mensen die nog wel voldoende energie hebben om het forum als open ruimte verder te ontwikkelen’. Zijn woorden werden met applaus begroet.

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door Rafael, Noticias.)