‘Hire and Fire’: Brinkhorst en de Lissabon doelstellingen

De laatste tijd is er in Nederland veel te doen over de aantasting van ons sociale zekerheidsstelsel. In regeringsvoorstellen staat niet alleen het huidige pensioenstelsel op de tocht en wordt de zorg verder uitgekleed. Ook zal er veel wijzigen op het gebied van arbeidsrecht en secundaire arbeidsvoorwaarden. Zo staan een langere werkweek, lonen onder het minimum, inperking van instemmingsrecht van ondernemingsraden, versoepeling van ontslagbescherming, en afschaffing van CAO’s per bedrijfstak op de Haagse agenda. Vorige week schetste minister Brinkhorst van Economische Zaken het kader waarin dit alles past: een nieuw Europees sociaal stelsel dat gemodelleerd is naar Amerikaanse systeem.

Brinkhorst sprak op 7 oktober in zijn hoedanigheid van voorzitter van de Europese Concurrentie Raad op een bijeenkomst van de ‘hervormingsgezinde’ Lissabon Council-denktank in Brussel waar hij zijn gehoor voorhield dat de EU zonder ingrijpende wijziging van het Europese sociale model geen kans maakt om in 2010 de meest concurrerende kenniseconomie ter wereld te zijn.

Hij beschreef hoe de EU sinds het begin van de negentiger jaren achterloopt op de VS wat betreft productiviteit en economische groei. Het Bruto Nationaal Product per hoofd van de bevolking van bijna alle Europese lidstaten is veel lager dan dat in de VS. In zijn visie moet dat veranderen: “We moeten een versnelling hoger en onze agenda aanpassen gericht op hogere economische groei, meer werkgelegenheid en meer concurrentiekracht”, aldus de minister.

De ingrijpende maatregelen die daaruit voortvloeien betreffen ondermeer een verdere flexibilisering van de arbeidsmarkt. Het sociaal zekerheidsstelsel dat Brinkhorst daarbij voor ogen heeft, is gemodelleerd naar het systeem dat de VS hanteert: ‘Hire and Fire’. Ter geruststelling voegde hij toe, dat het een model zal zijn dat “de Europese keuzes weerspiegelt”. Het niveau van het Europese sociale zekerheidsstelsel zal nog steeds hoog zijn, “maar niet zo hoog als nu”.

Die Europese modus zal begin volgende maand aan de orde komen op een bijeenkomst van de Concurrentie Raad van de EU-lidstaten. Een commissie onder leiding van Wim Kok doet dan aanbevelingen over het weer vlot trekken van de groeiagenda van de Unie. Naar verluidt is een belangrijke aanbeveling dat de lidstaten de vrijblijvendheid laten varen en een nationaal actieplan vaststellen met concrete maatregelen en sluitdata. Daarop zullen de staten dan kunnen worden ‘afgerekend’.

Gezien de instelling van het kabinet Balkenende en de opstelling van het gros van de Nederlandse politieke partijen valt te verwachten dat de waarborgen ten aanzien van minimumloon, ontslagrecht, ondernemingsraden en CAO’s onderuit zullen gaan. En dat een dergelijk Nederlands actieplan op Europees vlak in goede handen is bij ex-vakbondsman Kok…

Brinkhorst’s speech is hier te vinden: http://www.lisboncouncil.net/files/download/LisbonCouncil_BrinkhorstSp
eech.pdf

Bronnen:
“Banen onder minimumloon”, Financieel Dagblad, 15 oktober 2004
“Kok pint EU vast op economische hervormingen”, HJ. van ostrum, Financieel Dagblad, 15 oktober 2004
“Dutch minister calls for move towards US social model”, R. Carter, EUObserver, 7 oktober 2004
“Brinkhorst calls for new social model for EU”, Cordis RTD-news, 8 oktober 2004
“Coalitie wil lonen onder minimum”, van Doorduyn en Peeperkorn, Volkskrant, 14 oktober 2004
“Vakcentrales beducht voor verkleinen macht OR”, Volkskrant, 7 oktober 2004

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door Rob Bleijerveld.)