Internationaal Vakverbond en klimaatconferentie COP21

(Bron: solidariteit.nl, eerder verschenen bij deWereldMorgen.be)

Het Internationaal Vakverbond informeerde onlangs alle vakbonden over de aanloop naar de klimaatonderhandelingen in Parijs (COP21, december 2015). Enerzijds is het een boeiend geschreven verhaal over de ernst van de klimaatcrisis en de dringendheid om er werk van te maken. Anderzijds verduidelijkt het de syndicale begrippen “strijd voor waardig werk”, de “sociaal rechtvaardige transitie naar een koolstofarme maatschappij” en “we laten niemand achter”. Vooral die drie laatste zaken wil ik hier meer in de verf zetten.
Herinnering: de vakbond vecht voor het welzijn van de werkers.

Klimaat ontaarding

De orkaan Sandy die in 2012 het noordoosten van de Verenigde Staten teisterde, maakte 150.000 werkende gezinnen dakloos en vernietigde in één dag 11.000 werkplaatsen in de staat New Jersey alleen al. De tyfoon Hagupit trof in december 2014 de Filipijnen en vernietigde de arbeidsplaats en bestaansmiddelen van 800.000 werkers. De extreme moessons in 2014 in India doodde 6.000 mensen. Tegelijk vernietigde de droogte in Californië 2 miljard dollar aan oogsten en duizenden jobs.

Klimaatverandering met haar extreme weersomstandigheden, orkanen, overstromingen, droogtes, bosbranden, veranderende seizoenen, misoogsten en nog veel meer: het raakt de mensen in hun bestaan. Het IVV hield een wereldwijde enquête: 73 procent van de mensen wil dat hun regering meer doet aan de vervuiling die de klimaatverandering veroorzaakt. Het IVV eist dat de regeringen actie ondernemen tegen de klimaat ontaarding om met enige kans toch de opwarming onder de 2° Celsius te houden en liever nog onder de 1,5° Celsius.

Waardig werk en recht op informatie

Vakbonden hebben een fundamentele rol te spelen in het behoud van de bestaande werkgelegenheid. Het IVV vraagt daarvoor investeringen in omscholing en industriële transformatie van de bestaande werkplaatsen naar een koolstofarme versie. Plus investeringen in nieuwe kwaliteitsvolle werkplaatsen in de opkomende groene economie. De huidige investeringen leggen de basis voor de industriële ontwikkeling in de volgende vijftien jaren.
Wat verstaan we dan onder ‘Waardig werk’? Dat is werk met goede arbeidsomstandigheden en goede verloning. Met een goede sociale zekerheid. Met eerbied voor de syndicale rechten in het bijzonder en de mensenrechten in het algemeen.

Werkers hebben het recht om te weten hoe hun bazen dat denken te doen. Zij hebben het recht om te weten hoe nieuwe technologie ingevoerd zal worden. Hoe dit technisch zal gebeuren, maar bovenal hoe dit sociaal zal gebeuren. Hoe de bestaande collectieve arbeidsovereenkomsten zullen geëerbiedigd worden en liefst verbeterd. Werkers dienen via collectieve besprekingen invloed te hebben op de beslissingen. Het IVV schrijft: “Werkers hebben het recht betrokken te zijn bij het uittekenen van hun toekomst.”

Rechtvaardige transitie

Onze energieproductie, ons transport, onze landbouw: hele industriële sectoren zijn zwaar afhankelijk van fossiele brandstoffen. Alle zullen ze hun koolstofvoetafdruk naar beneden moeten halen. Het IVV schrijft: “Vakbonden vertegenwoordigen de werkers in de fossiele brandstofrijke sectoren die getroffen zullen worden. Terwijl we met de noodzakelijke omslag naar groene economie bezig zijn, moeten we ook de vrees erkennen van de mensen die geloven dat ze hun werk gaan verliezen. Deze werkers zijn de ruggengraat van vele gemeenschappen en zij moeten een toekomst gewaarborgd krijgen. De wedertewerkstelling, de gelegenheid om hun bekwaamheden verder te ontwikkelen, de gelegenheid om een bijdrage te leveren in de nieuwe sectoren en natuurlijk het behoud van hun pensioenrechten, moet allemaal in dat pakket van waarborgen zitten.”

Het gaat niet op dat de werkers de dupe worden van de transitie naar koolstofarm. Iedereen moet meekunnen met behoud van inkomen. Het IVV schrijft: “We speelden onze rol in de VN-onderhandelingen en kregen de toezegging tot ‘Rechtvaardige transitie’. Werkers moeten betrokken worden in het uittekenen van hun toekomst, doorheen dialoog, raadpleging en collectief onderhandelen. We willen de transitie zien gebeuren op de vloer, met inbegrip van investeringen in nieuwe groene jobs, vaardigheden, inkomensbescherming. We willen alle noodzakelijke maatregelen en voldoende financiering om de lokale economieën om te vormen en ondersteuning te verzekeren voor de armste en meest kwetsbare naties.”

Vandaag handelen om het werk van morgen veilig te stellen

Een goede uitslag in de Parijse onderhandelingen komt er niet vanzelf. We zullen strijd moeten voeren op verschillende fronten de komende maanden. Ten eerste, tussen maart en oktober bepalen alle landen hun nationale engagementen die ze in Parijs zullen voorstellen. Daarop wil het IVV wegen via haar vakbonden om hogere doelstelling te bereiken en zeker een meer billijke inspanning van de rijkere landen. Ten tweede wil het IVV tussen april en december zien dat de nationale onderhandelaars voor de Parijse ontwerptekst het bewaren van de werkgelegenheid opnemen. Ten derde wil het IVV zelf als vakbonden en werkers eigen klimaatbeloftes naar voor schuiven.

Het IVV schrijft aan het slot van zijn aanbevelingen: “Onze vakbondsstem toevoegen aan de oproep voor klimaatrechtvaardigheid en rechtvaardige transitie naar een koolstofarme toekomst zal helpen de krachten te scheppen om de machtige ondernemingsbelangen te overwinnen die trachten nieuwe regulering op emissies tegen te houden en de status quo te behouden. We weten dat dit systeem failliet is en dat we een meer eerlijke, meer rechtvaardige en meer billijke globale economie nodig hebben”.

———-

Zie voor het rapport van maart 2015, “Climate justice: There are no jobs on a dead planet” www.ituc-csi.org/IMG/pdf/ituc_frontlines_climate_change_report_en.pdf (pdf, 900 KB)