Internationale Anarchistische bijeenkomst St Imier 2012, enkele verslagen.

Enkele waarnemingen van mijn zijde zijn dat er bijna geen Nederlanders waren, er waren een tiental Vrije Bond leden, ook uit België, en de actie keuken Le Sabot bracht het grootst aantal Nederlanders in St Imier, waar zij voor duizenden heerlijk eten verzorgden. Wat ook opvallend was dat er bijna geen Grieken waren, (nog minder dan Nederlanders), terwijl daar veruit e grootste hedendaagse anarchistische beweging is. Het was echt een unieke gebeurtenis en anarchisten uit alle werelddelen waren aanwezig.

(Van de website van de Vrije Bond)

Hieronder het artikel van Herre, waaronderde de eigenardige verhaal over de ‘bekering’ van de Koerdische verzetsbeweging PKK tot het anarchisme. 

En deze bijdrage is van Thom Holterman, van het blad de As.

En als laatste een Engelstalige, zullen er vast meer wezen maar nog niet goed gezocht.

(Toevoeging: in commentaar onder het eerste stuk bij de Vrije Bond verwijst Jan bervoets naar deze ‘draad’ bij libcom waar veel discussie en aanvullingen te vinden zijn).

————————–

Een blik in de toekomst (Herre de Vries, solidariteit.nl)

In 1872 vond in St. Imier in de Zwitserse Jura de oprichting plaats van wat gezien wordt als de eerste anarchistische internationale. De overwegend Zuid-Europese organisaties die voor grotere vrijheid binnen de Eerste Internationale waren, kwamen bijeen om de ideeën van autonomie en federalisme uit te werken. De oprichting was mede het gevolg van de uitzetting van een aantal vooraanstaande personen van deze anti-autoritaire stroming uit de Eerste Internationale tijdens het congres in Den Haag eerder dat jaar. Omdat dit 140 jaar geleden is, organiseren diverse Zwitserse groepen opnieuw een internationale bijeenkomst.

Voor de huidige Internationale van Anarchistische Federaties (IFA) was dit de reden haar vierjaarlijkse congres tegelijkertijd te houden en uit te breiden met een voor publiek toegankelijk deel. Van 8 tot 12 augustus is St. Imier daarmee weer het middelpunt van een internationale anarchistische bijeenkomst. Met op de vrijdag al dik over de 2.000 mensen, wellicht de grootste ooit in zijn soort.

Helpende hand van velen

De discussies en presentaties zitten steeds stampvol. De onderwerpen op de bijeenkomst wijken af en toe sterk af van het publieke deel van het congres. Waarschijnlijk is een groot deel van de aanwezigen niet aangesloten bij de IFA. De externe opkomst is bemoedigend. Zo ontstaat werkelijk een uitwisseling van ideeën en ervaringen tussen verschillende anarchistische stromingen, iets wat de IFA ook voorstond toen ze besloot haar congres op hetzelfde moment te organiseren. Jammer is dat toch duidelijk de stroming die zich op informele organisatie en een praktijk van radicale, directe actie baseert, niet in groten getale is gekomen. De uitwisseling bestrijkt daardoor niet helemaal de volle breedte van de anarchistische beweging.

Tijdens het IFA congres zijn vele honderden deelnemers aanwezig bij de parallelbijeenkomsten in acht verschillende ruimtes. Een groot deel van de infrastructuur van St. Imier is overgenomen door anarchisten. Naast de ruimtes waar de discussies en concerten plaatsvinden, geldt dat ook de overnachtingsplekken voor gastsprekers en een deel van de openbare ruimte waar vier mobiele (actie)keukens op twee plaatsen ontbijt, lunch en avondeten verzorgen. Velen steken hier een helpende hand toe, dus ‘verzorgen’ is misschien niet de juiste term. Uiteindelijk zijn de keukens toch een vorm van zelfbeheer. Hoger tegen de berg, waar je via een steil wandelpad of met het kabeltreintje komt, zijn twee campings ingericht met wc’s en douches. Ook daar is ontbijt mogelijk. En dan is er nog een kleinere camping ingericht in de vallei buiten de organisatie van het congres om. Het is druk, de zon schijnt, het is droog en lekker warm. De sfeer is goed.

Veelzijdigheid en autonomie

Voor zover ik het programma heb bijgewoond, lijken de publieke IFA-delen een analyse en ‘klassieke’ theorievorming te bieden, terwijl de andere bijeenkomsten meer uit de praktijk van de dagelijkse strijd putten. En deze vind ik eigenlijk interessanter. Ze laten zien hoe veelzijdig anarchisten in de praktijk betrokken zijn in sociale strijd overal ter wereld. En dat is volgens mij niet in globale analyses te vatten.
Donderdagavond gaven twee kameraden vanuit de IFA een analyse van “de economische en sociale crisis”. Zeker ook bemoeilijkt en beperkt door de vertaling naar drie andere talen (Spaans, Engels, Italiaans) vanuit het Frans, bleef het steken in een historische schets van de rol en functie van schuld in het kapitalisme. In het slot werd nog wel toegewerkt naar een strategische analyse dat we toch vooral of juist ook met de arbeiders in de financiële en ICT sector moeten werken, omdat daar de mogelijkheid zou liggen om het systeem aan te pakken, te raken en omver te werpen.

De vraag is in hoeverre deze strategie gevolgd zal worden. De anarchistische beweging kenmerkt zich, ook getuige de inhoud van de bijeenkomst, toch vooral door heterogeniteit. We zijn betrokken bij zeer veel sociale strijd vanuit diverse motieven. De strijd van de bevolking van Val di Susa in Noord-Italie tegen de bouw van een hogesnelheidslijn is er één tegen de vernieling van de natuurlijke omgeving. En tegelijkerijd vóór het behoud van de lokale, deels zelfvoorzienende, landbouw en tegen de macht die de overheid, projectontwikkelaars en (bouw)bedrijven op onze directe omgeving uitoefenen en die wij daardoor dus niet hebben. Of Griekenland, waar tegen de schuldencrisis gevochten wordt in een al paar jaar durende sociale opstand, waarin anarchisten zowel de fysieke confrontatie met de staat aangaan als ook in de vergaderingen en bijeenkomsten in de wijken aanwezig zijn. Of de autonome, zelfvoorzienende landbouw die armen in Braziliaanse steden bedrijven om zichzelf te onderhouden. En die hun ook de mogelijkheid geeft een beetje te handelen om zich met de inkomsten daarvan af en toe de luxe consumptie te kunnen veroorloven die bij het stadsleven lijkt te horen. De overheid wil dit onder controle en binnen de reguliere markt brengen. Anarchisten strijden mee voor behoud van de autonomie.

Koerdische bevrijdingsbeweging

De wereldwijde veelheid aan papieren en digitale anarchistische publicaties maakt dat je van veel dingen al enigszins op de hoogte bent. St. Imier maakt echter directe uitwisseling mogelijk. Een voor mij volledig onbekend en ook wat ongeloofwaardig nieuws kwam uit de hoek van de PKK (Koerdische Arbeiderspartij).
Een spreker van de PKK sprak een halfvolle tribune (250 mensen) van de ijshockeyhal van St.Imier versterkt toe over “de positie van de Koerdische bevrijdingsbeweging ten opzichte van de anarchistische idee en beweging”. Hij vertelde over de ontwikkelingen binnen de partij de afgelopen jaren. Eind jaren negentig zou de conclusie getrokken zijn dat ook al hadden de Koerden nog geen eigen staat, zich toch al problemen voordeden met autoriteit in de eigen beweging die overeenkwamen met die binnen een staat. Ondanks goede intenties werden ook goede revolutionairen op hogere en belangrijkere posities echte machthebbers.

Toen hierover binnen de PKK gesproken werd, was de beoordeling dat de Marxistische theorie niet alle antwoorden gaf op de problemen. Als gevolg van deze discussie is de PKK afgestapt van een ‘proletarische oriëntering’ en is de nadruk, in ieder geval in de theorie naar buiten toe, komen te liggen op de emancipatie van de vrouw en aandacht voor ‘gender issues’. De patriarchale verhoudingen bleven namelijk in de zogenaamde socialistische landen bestaan en werden soms zelfs versterkt. Volgens de PKK is dat een belangrijke oorzaak van de problemen van de socialistische landen. Daarnaast is er ook aandacht gekomen voor ecologie.
De PKK is, volgens de spreker, afgestapt van een model van een nationale staat met een regering, en dus autoritair. Ze staat nu een model voor van communale samenlevingsvormen waarin de vrijheid van de vrouw, maar ook ’transgenders’ en eigenlijk elk individu voorop staat, waarin respect heerst voor onderlinge verschillen en gestreeft wordt naar een goed ecologische evenwicht in de natuur.

Anti-autoritair en horizontaal

Te goed om waar te zijn. Na zo’n dertig jaar gewapende strijd in een Marxistisch-Leninistische traditie zou de PKK in een periode van dik tien jaar een volledige theoretische en praktische verandering hebben doorgemaakt. Twijfel!
Ik durf er echter wel aan te denken dat de ontwikkelingen in de wereld van de laatste twintig jaar binnen de PKK gelederen tot bezinning hebben aangezet en binnen de organisatie merkbare gevolgen kenden. De val van de Sovjet-Unie heeft het staatscommunisme definitief in diskrediet gebracht. De Zapatista-opstand in 1994 heeft laten zien dat er alternatieven zijn. De grote protesten tegen organisaties als IMF, Wereldbank en G8, inclusief het soms omstreden Black Block, hebben laten zien dat er anti-autoritaire en horizontale organisatievormen mogelijk zijn die effectief verzet kunnen bieden. En recentelijker laten de opstanden in Oaxaca (Mexico) en Griekenland ook een afwijkend patroon zien van de eerdere door diverse communistische stromingen gedomineerde opstanden en revoluties uit de twintigste eeuw. Koerdische vluchtelingen hebben in verschillende landen ongetwijfeld ook kennis gemaakt met al die ideeën en sociale bewegingen. Het is niet raar dat dit gevolgen heeft.

Volgens de spreker kwamen de ideeën toch nog hoofdzakelijk bij Ocalan vandaan. Hij zou zich tijdens zijn gevangenschap inderdaad hebben laten beïnvloeden door de Zapatistas en de denkbeelden zoals Murray Bookchin die uitwerkte tot het libertair-municipalisme. Ook had Ocalan erkend dat schrijvers als Proudhon, Bakoenin en Kropotkin in hun kritiek op de staat de problemen van de communistische staten hadden voorspeld.
De presentatie over de PKK geeft wat mij betreft te denken. Positief, omdat het zeer goed mogelijk is en zelfs waarschijnlijk. De ontwikkeling lijkt dan op wat zich ook de afgelopen jaren bij ‘Turks links’ afspeelt. Minder positief, omdat het klonk als te goed om waar te zijn. In ieder geval beweegt er iets en maken de positieve geluiden nieuwsgierig. Wellicht dus op een later tijdstip nog wel eens een volledige Extra, in alle rust getypt vanachter een bureau en niet naast de mobiele keuken, half in de zon, met een laptop op de grond terwijl naast me al een paar honderd mensen lekker van de lunch zitten te smullen.

St. Imier is vijf dagen een kleine anarchistische kolonie. Er is veel discussie, kritiek, bemoediging, solidariteit, geluk, verdriet en gelach. Onder duizenden anarchisten. Ik voel me thuis. Wat een ideeën! Hoe mooi kan onze toekomst er uit zien.

—————————

Internationale Ontmoeting Anarchisme – St-Imier 2012: Een Impressie (van Thom Holterman, Libertaire Orde)

Begin augustus 2012 voltrok zich de Internationale Anarchistische Ontmoeting in het plaatsje Saint Imier (Zwitserse Jura). Zo’n drieduizend anarchisten uit de hele wereld debatteerden vijf dagen lang over anarchistische theorie en praktijk aangaande het sociaal anarchisme.

Daarnaast was een uitgebreid muziekprogramma, met alle dagen optredens van vele tientallen rockbands. Naast legio inleidingen werden in ‘ateliers’ werkgroepen verzorgd. En niet te vergeten de  grote ‘Salon du livre’ (Boekenbeurs), ook hier weer met deelnemende anarchistische uitgevers uit vele landen.

De thematiek van de lezingen liep uiteen van ‘geografie en anarchisme’ (urbanisme, transport) tot ‘anarchisme en recht’ van ‘economische crisis’ tot ‘libertaire pedagogie’. Elke middag van twee tot vier uur werd er een ‘rondetafelgesprek’ gevoerd over onderwerpen die met het anarchisme verband houden, telkens bijgewoond door honderden deelnemers. Die rondetafelgesprekken hadden tot doel te komen tot een algemene slotverklaring (déclaration commune).

Die werd uiteindelijk vastgesteld door de overgrote meerderheid van de organiserende anarchistische federaties. Toch bleek dat er twee van dat soort verklaringen werden uitgegeven, omdat een van de organiserende federaties zich niet kon vinden in wat als gemeenschappelijke verklaring de wereld in gestuurd zou worden. Je hebt principes of niet…

Saint-Imier

Waarom zou je in een plaatsje van nog geen 7500 inwoners zo’n gigantische bijeenkomst organiseren? Wel 140 jaar geleden kwam een aantal anarchisten, onder wie Bakoenin, er bijeen. Die bijeenkomst in 1872 leidde tot de oprichting van een anti-autoritaire, Anarchistische Internationale, als tegenhanger van de autoritaire Internationale die door Marx werd gedomineerd en waaruit de anarchisten waren gezet.

Vergadergebouw voor de anarchisten uit 1872

Het gebouw (het Hotel Central) waarin toen vergaderd werd, staat er nog steeds. In de betreffende gemeente wil men ook weten, dat anarchisten toen (1872) de belangrijke beslissing namen om zelfstandig als anti-autoritaire politieke beweging verder te gaan (zo blijkt uit foldermateriaal van St-Imier waaruit ik de foto overnam).

Verheugend

Of er daadwerkelijk sprake is geweest van deelname aan de ontmoeting door 3000 mensen zoals een krantenartikel leerde, kon ik niet natellen. Wel is mij opgevallen dat de bijeenkomsten die ik heb meegemaakt, uitpuilende zalen opleverden. De rondetafelgesprekken over anarchisme en de behandeling van diverse onderwerpen in andere, grote zalen, trokken telkens honderden deelnemers. En wat verheugend was: de volstrekte oververtegenwoordiging van jonge mensen.

Een aantal heb ik kritische en scherp analyserende opmerkingen horen maken. In die zin maak ik mij geen zorgen over het uitdragen van het anarchisme als politieke strijd enerzijds tegen militarisme, kapitalisme, racisme, seksisme, (sociale) onderdrukking, vreemdelingenangst en –haat, tegen alle vormen van geweld en discriminatie, en anderzijds voor zelfbestuur, autonomie en sociale revolutie. Die strijd zal in alle heftigheid worden voortgezet, zo is mijn inschatting.

Dissonant

Verliep het dan allemaal heel gladjes? Voor het overgrote deel: ja! Tot in menig detail was alles geregeld. Soms, in een debat waar al teveel sprekers te lang aan het woord bleven,  zodat anderen niet meer aanbod zouden komen, werden spreektijden afgesproken. Dat leverde dan weer kritiek op met kreten als ‘Waarom zo’n rule-obsession?’. Er was ook een plaats ingeruimd waar iedereen zijn gal kon spuien…

[Foto van een Japanse kameraad]

De organisatoren hadden er tevens rekening meegehouden dat sommige mensen zouden kunnen ‘derangeren’. Om die reden was er een ‘Saferspace’ groep van vrijwilligers op gezet waar men hulp (mediation) kon vinden bij onenigheden. En die groep heeft zijn diensten kunnen aanbieden, want sommigen wisten zich niet bij hun alcoholgebruik in te houden, bijvoorbeeld. Om problemen in de nacht te voorkomen, liepen er groepjes séréniti rond (vrijwilligers die de rust trachten te bewaren in het dorp). Er waren dus zeker wanklanken, waarvan er ook een aantal op de slotbijeenkomst is besproken.

Ik haal dit aan, niet om ‘de vuile was buiten te hangen’, maar om aan te geven dat bepaalde, niet te tolereren gedragsuitingen niet onder de tafel zijn verdwijnen. Want zou dat gebeuren, dan zouden kwaadwillige tegenstanders van het anarchisme later van het verzwijgen een argumentatief gebruik ervan kunnen maken.

Zelfdoen

Maar laat ik deze impressie eindigen met een verslag van een gebeurtenis, waarvan ik de afloop niet kon vermoeden. Het betreft de bijeenkomst op zaterdagavond (11 augustus) over het onderwerp geweld / geweldloosheid.

Ten behoeve van een inleiding over dat onderwerp was de Franse activist Xavier Renou uitgenodigd, specialist op het vlak van het hanteren van geweldloze actievormen. De bijeenkomst vond plaatst in een grote zaal voor zo’n twee honderd toehoorders. Algauw zat dit aantal tegen de verdubbeling ervan aan (mijn inschatting).

Renou bleek een begaafd inleider met een mooie PowerPoint presentatie. Mijn gevoel was al snel, hoewel hetgeen hij te berde bracht alleszins spoorde met hetgeen ik zelf over geweld / geweldloosheid aanhang, dat het hier om een ‘gladde’ spreker ging, iemand die niet in de gaten had, welk publiek hij voor zich had. Na een kwartier vonden sommigen het wel genoeg en lieten roepend van hun misnoegen blijken. Daarover volgde discussie, wat weer een ordedebat uitlokte. Nadat een en ander gesust was, en de inleider de ingezette weg vervolgde, ontstond er al snel weer rumoer.

Inmiddels had een deel van de toehoorders de zaal verlaten. Na enige tijd kwam iemand dwars door het betoog van de inleider roepen, dat buiten de discussie gevoerd werd over het onderwerp geweld / geweldloosheid. Daarop verliet een ieder de zaal. Toen ik als een van de laatste buiten kwam, bleek dat een heel groot deel van de toehoorders op straat zat, met een paar ‘moderatoren’ staande tussen hen in, om een zekere coördinatie tot stand te brengen wat de volgorde van de discussianten betreft.

Aan de zijkant hadden zich twee vertalers (Frans, Engels) op een betonnen verhoging opgesteld. In de groep hadden zich tevens fluistergroepjes gevormd voor andere talen (Duits, Spaans etc). Zo kon een ieder de discussie over het onderwerp volgen en zijn bijdrage leveren. Weg was het ongemak, dat de inleider veroorzaakt had. Aldus leverde deze vorm van zelfdoen, van zelfregulering een spontaan voorbeeld van hoe het anarchistisch toe kan gaan.

Thom Holterman