Ga naar de inhoud

Ook in Nederland was massaal verzet tegen oorlog Afghanistan

Het helpt de slachtoffers die er gevallen zijn, en die er nu vallen en die ongetwijfeld gaan vallen niets maar voor de eerlijkheid en wellicht nog het perspectief is het goed om even de geschiedenis op te rakelen. Voordat de interventie van de VS en geallieerden in Afghanistan in 2003 begon, werd er massaal tegen gedemonstreerd en geageerd, ook in Nederland. En dat gebeurde met argumenten die precies voorspelden wat er zou gebeuren en welk drama we nu voor onze ogen af zien spelen.

4 min leestijd

Meteen toen duidelijk werd wat er in de VS was gebeurd toen Bin Laden en zijn Al-Kaida zijn laffe vliegtuigaanslagen had uitgevoerd op onschuldige burgers in de VS, wisten mensen dat de gevolgen groot zouden zijn. Bin Laden hield zich schuil in Afghanistan en de even onschuldige bevolking daar zou daar de prijs voor moeten betalen. De Amerikanen (althans de regering daarvan, onder leiding van George W Bush) wilden wraak halen en deden dat al op 7 oktober en begonnen de regio te bombarderen waar Al Kaida zich schuil hield. Bush kreeg de instemming en ondersteuning van de Britse (labour!) premier Tony Blair, die vol overtuiging aan de aanval meedeed. Later werd onder de paraplu van de ISAF (van de VN) de deelnemende landen uitgebreid naar 41, waaronder alle 28 NAVO-lidstaten 9en dus ook Nederland).

In Nederland werd onmiddellijk na de aanslagen in de VS gereageerd om deze reactie te voorkomen. Er werd een breed platform opgericht (het Platform tegen de Nieuwe Oorlog, met zo‘n 200 groepen *) en al op 30 september 2001 werd er gedemonstreerd. De inderhaast georganiseerde demonstratie, vanaf De Dam in Amsterdam, trok tussen de 7.000 en 10.000 mensen, hetgeen lang niet voor was gekomen. Opvallend was dat de sociaaldemocratie (politiek en NGO’s, vakbeweging) ontbrak, ook niet na te zijn uitgenodigd om op de demonstratie te komen spreken. De PVDA zat toen ook in de regering (Paars/Kok II). Mainstream media waren ook vijandig en maakten de demonstranten belachelijk, er heerst een soort ‘pogromstemming’ jegens eenieder die het voor de Afghaanse burgers wenste op te nemen, met name maar niet alleen in de VS. Des te moedig was het besluit van globaliseringsactivisten in New York om zich te verzetten tegen de bijeenkomst van het World Economic Forum, dat ‘uit solidariteit’ had besloten om de protseringe jaarbijeenkomst te verleggen van Davos naar New York. GroenLinks steunt overigens in de kamer de invasie.

Foto’s van de demonstratie in Amsterdam zijn terug te vinden op de website van het door fotograaf en activist Boyd Noorda opgezette vredesmuseum. Boyd is helaas overleden en wordt zeer gemist. Hij zou nu zeker betrokken zijn geweest bij het organiseren van activiteiten om de nasleep van de invasie te bestrijden.

Het Platform tegen de Nieuwe Oorlog bleef daarna niet stilzitten en organiseerden allerlei protesten, en publicaties en debatten waarbij steeds werd benadrukt hoe funest een wraakreactie zal zijn en de geschiedenis van Westerse interventies in het land werd aangehaald. Daarbij kwam de kennis van de vredesbeweging, en met name van AMOK goed van pas. Ook Karel Koster, van onschatbare waarde als het om kennis en onderzoek over Neerlands militaire escapades gaat, is ons in de tussentijd ontvallen. In feite waren we veel beter geïnformeerd dan al die Clingendael-types die de media op liet draven, maar was er geen enkele ruimte voor dergelijke tegenwerpingen.

Screenshot 2021 08 27 16 15 01Toen Bush niet tevreden was met alleen Afghanistan aan puin te gooien, begon hij met voorsorteren op een aanval op Irak. U weet, vanwege die massavernietigingswapens die geheel uit de duim waren gezogen. De hele wereld ziet ook dat drama aankomen en begint te mobiliseren. In Nederland demonstreren op 15 Februari 2003 zo’n 80.000 mensen tegen de aanval op Irak. De massale opkomst verrast vriend en vijand. Zie hier de foto’s van Boyd. Zelfs de organisatoren hadden de mogelijke opkomst enkele tientallen duizenden mensen lager ingeschat. Maar ze liepen er echt. Het vermocht niet te helpen. De ‘War on Terror’ moest en zou doorgaan. We weten nu wat die opgeleverd heeft.

Nog twee essentiële zaken die tegenwoordig niet meer tot de ‘kennis van nu’ behoren.

Anders dan de officiële geschiedschrijving ons voorschotelt, heeft de taliban-regering van Afghanistan van toen wel degelijk bereidheid getoond om met de Amerikanen te onderhandelen en bood ze zelfs aan om zich over te geven en Bin Laden uit te leveren. Bush had geen belangstelling, en wilde zijn feestje niet laten bederven en ging door met de geplande aanval.

Met opkomen voor de belangen van onderdrukte vrouwen had dit allemaal werkelijk helemaal niets te maken. 85 Procent van het geld dat de invasie gekost heeft, verdween naar de wapens. De vrouwen zelf, die natuurlijk zelden of nooit aan het woord komen, hebben dat altijd benadrukt, en zeggen dat ook nu luidop.

En dan nog dit.

*) Uw auteur was daar vanaf het begin nauw bij betrokken, samen met toen nog coördinator van XminY Hans van Heijningen