Ga naar de inhoud

Peru: Coup van Congres tegen Pedro Castillo

De Peruaanse president Pedro Castillo kondigde de ontbinding van het Congres aan en het Congres ontsloeg hem toen zelf. De zelfcoup was letterlijk: het trof de dader, Castillo zelf. Toen hij tot president werd gekozen, wekte hij illusie en hoop en het is geëindigd in een tragikomedie. Hij schoot zichzelf in de voet, maar de coup was al enige tijd aan het broeien. En Castillo droeg zelf bij aan zijn eigen ontslag. Een schets en inschatting van de situatie in Peru door Pepe Mejia.

7 min leestijd

(Door Pepe Mejía : bron poder popular, vertaling door globalinfo.nl (die graag donateurs wil) foto countercurrents)

Zie ook: mass protests in Peru in support of Pedro, demonstrators take over airport, 1 dead)

In een context van permanente economische, sociale en politieke instabiliteit wonnen rechts en extreem-rechts posities. Ze namen het Congres over, maar ook het Constitutionele Hof en het Openbaar Ministerie. Vanaf de eerste minuut belemmerden ze Pedro Castillo’s regering.

Maar Castillo zelf brak, ook vanaf de eerste minuut, op zijn beurt zijn beloften. Hij nam afstand van de sociale en populaire eisen. Pedro Castillo, die ooit behoorde tot de rechtse partij Perú Posible, regeerde om rechts te behagen en sloot pacten met de meest ranzige sectoren van het Fujimorisme en ultra-rechts. Hij heeft de noodzakelijke hervormingen niet aangepakt en een economisch beleid gehandhaafd naar de zin van de werkelijke machthebbers van het land: de bouwbedrijven en de maffia daaromheen, de mijnbouw, de grote banken, de extractivistische transnationale ondernemingen en de media in handen van twee families.

Pedro Castillo heeft zich nooit gebaseerd op of geïnteresseerd in het organiseren van sociale steun rond een project. Hij nam het presidentschap aan zonder plan. Gematigd en technocratisch links steunde hem aanvankelijk, om uiteindelijk voor een vacante zetel te stemmen.

Pedro Castillo werd uit zijn ambt gezet door een Congres dat bol stond van corrupte en vermeend corrupte afgevaardigden, afgevaardigden die in hun kantoren de rechten van werknemers schonden, afgevaardigden die in dienst stonden van drugshandelaren, afgevaardigden die bereid waren zich om te laten kopen en een voorzitter, José Daniel Williams Zapata, die werd geïdentificeerd als de dader van de massamoord op boeren in Accomarca, Ayacucho, en die het door VOX (extreemrechts in Spanje, vert.) gepromote Handvest van Madrid had ondertekend.

Een Congres waarvan de leden alleen hun eigen belangen verdedigen en niet de rechten van de bevolking.

Maar Pedro Castillo deed ook zijn eigen ding. Salatiel Marrufo, voormalig hoofd van het kabinet van adviseurs van het ministerie van Huisvesting, heeft in de maanden oktober, november en december van vorig jaar en januari 2022 vijftigduizend Peruaanse soles aan het staatshoofd geleverd. (toegevoegde link door GI, een Peruaanse sol is 0,25 Euro)

Castillo vertrekt en de corrupten blijven achter. Hij laat een corrupte groep in het Congres achter als verdedigers van de democratie.

Een crisis (de zoveelste) die de rechtervleugel en de economische machten ten goede komt.

Peru Pedro Castillo 2

Een situatie die de economische machten ten goede komt

Terwijl Castillo was ontslagen en in de gevangenis van de prefectuur van Lima zat, stelde de voorzitter van de nationale industrievereniging (SIN), Jesús Salazar Nishi, voor het economisch beleid ten gunste van de economische grootmachten voort te zetten en de huidige minister, Kurt Burneo, aan te houden. Ook de Nationale Confederatie van Particuliere Bedrijfsinstellingen (Confiep), de Kamer van Koophandel van Lima, de Nationale Mijnbouwvereniging en de Vereniging van Peruaanse Landbouwproducentengilden hebben soortgelijke standpunten ingenomen.

Vanuit verschillende sectoren, maar vooral vanuit de media in dienst van de economische machten, wordt geprobeerd te suggereren dat men bezig is de instellingen op te schonen, terwijl men heeft gezien en kan zien dat de instellingen (allemaal) zijn aangetast door corruptie en handel in invloed. Manuel Rodríguez Cuadros, diplomaat en voormalig ambassadeur van Peru bij de VN, zegt: “De democratische instellingen hebben de crisis opgelost”. Vals. Het is slechts een wapenstilstand. De crisis duurt voort en zal zich verdiepen.

De repressie tegen sociale, volks-, vakbonds-, boeren- en inheemse leiders en hun organisaties zal toenemen (zoals nu al gebeurt).

Anderzijds zijn er de strijdkrachten en de politie.

Naar mijn mening zijn zij de steun, de stok geweest die het Congres van rechts en ultrarechts nodig had om Pedro Castillo uit het presidentschap te verwijderen. De pantomime bracht hen ertoe – in een schriftelijk communiqué – te verklaren dat zij de constitutionele orde respecteren. “Elke handeling die in strijd is met de gevestigde constitutionele orde vormt een inbreuk op de grondwet en leidt tot niet-naleving door de strijdkrachten en de nationale politie van Peru”.

Peru Pedro Castillo 3

De strijdkrachten met de ultra-rechtse vleugel

Maar de waarheid is dat de strijdkrachten zijn gelieerd aan de sectoren van rechts en ultrarechts om de belangen van de oligarchie te verdedigen. In het Congres werden de hoge militaire commandanten na de arrestatie van Pedro Castillo, in aanwezigheid van de voorzitter van het Congres, voormalig hoofd van het Gezamenlijk commando van de strijdkrachten, toegejuicht omdat zij de “staatsgreep” van Castillo niet onderschreven.

Net als in andere landen waar extremistische groeperingen opkomen, zijn in Peru enkele gepensioneerde militairen van het leger, de marine en de luchtmacht op het politieke toneel verschenen om zich aan te sluiten bij de meer conservatieve rechtse partijen die oproepen tot het ontslag van president Pedro Castillo. Een collectief dat zich beroept op geweld; een militaire staatsgreep eist van het gezamenlijke commando van de strijdkrachten of oproer bevordert om het huidige presidentiële mandaat omver te werpen; en dreigt hun gevechts- en defensievaardigheden te gebruiken tijdens mobilisaties. [https://ojo-publico.com/3207/militares-en-retiro-discursos-extremistas-y-apoyo-politico].

Men mag de aanhangers van Antauro Humala (*) niet uit het oog verliezen, een soort populisme, nationalistisch en autoritair. “Mijn intuïtie – een collega die zeer dicht bij regeringskringen staat vertelt me – is dat er verschillende Antaurista-functionarissen in de regering zitten. Inclusief Antauro Humala’s klasgenoten onder de hoofden van de strijdkrachten”. Op maandag 5 keerde Antauro Humala terug naar Lima na zijn rondreis door de regio’s. (Humala, militair en broer van voormalig president, die coalitie sloot met Castillo, wikipedia)

De nieuwe president van Peru, Dina Boluarte, heeft een dialoog aangeboden. “Een breed proces van dialoog met alle politieke krachten”. Maar ik krijg de indruk dat er meer dan dialoog zal ontbreken. De in Castillo’s tijd gestimuleerde rondetafelgesprekken mislukten. Vandaag vragen de mensen de regering om hun problemen op te lossen en ik zie Boluarte geen problemen oplossen. De president houdt het net zo lang uit als de rechtse en extreem-rechtse sectoren in het Congres zeggen. Als ze toegeeft aan hun eisen, zal ze standhouden, en zo niet, dan zullen ze haar de deur wijzen.

De verkiezingen zullen het onderliggende probleem ook niet oplossen. Het zal de crisis wat uitstellen, blijven verlengen, maar het zal de belangrijkste problemen van het land niet oplossen.

Men is het er steeds meer over eens dat de intrekking van de grondwet van 1993, die onder Fujimori werd goedgekeurd, van cruciaal belang is. Een proces dat leidt tot een grondwetgevende vergadering is een noodzakelijk en geldig doel, maar momenteel is er geen kracht ‘op straat’, in de organisaties. Wij moeten nog een alternatief project voor het land uitwerken waarbij alle sectoren betrokken zijn. Een inclusief, participerend, breed, democratisch en pluralistisch project.

In ieder geval winnen rechts en ultrarechts in alle scenario’s. Ze gebruiken de instellingen voor hun eigen doeleinden en dat is een sterke hefboom.

Peru Pedro Castillo 4

In afwachting van de opkomst van een links alternatief

Rechts blijft domineren omdat links geen duidelijk plan heeft.

Op 23 en 24 november waren er mobilisaties in Cusco, een van de regio’s met een sterke gemeenschapsontwikkeling en een geschiedenis van strijd. Sectoren die kritisch staan tegenover Pedro Castillo mobiliseerden zich en stelden regionale eisen, over de gasleiding in het zuiden, landbouwhervorming…

Sommige sectoren van links eisten de vorming van een breed front om rechts en ultrarechts te bestrijden en een echt alternatief te zijn. De Nationale Vergadering van de Volkeren is een stimulans, maar nog niet goed ontwikkeld. In maart 2022 hebben verschillende organisaties, maar met weinig aanwezigheid een Anticrisisplan gepresenteerd.

De situatie in Peru is niet opgelost met een verandering van president of congres. De bevolking is het zat en wil dat ze allemaal opdonderen. Maar op dit moment is er geen alternatief. Alleen de mogelijkheid van een sociale explosie kan enige hoop bieden. Ondertussen is het tijd om weerstand te bieden en het alternatief voor te bereiden.