Stop de neoliberale crisispolitiek – onteigen de crisisprofiteurs

(Het origineel is hier te vinden, vertaling: Tijn van Beurden/globalinfo)

We zitten in de diepste crisis van het kapitalisme sinds de grote depressie van de jaren dertig en de Europese regeringen blijven olie op het vuur gooien! Enkele regeringen hebben vanaf het begin een op onderlinge solidariteit gebaseerde oplossing verhinderd en zijn dan ook verantwoordelijk voor de verscherping van deze crisis.

Het gaat vooral om Duitsland, dat in augustus 2008, een omvangrijk stimuleringspakket voor Europa tegenhield. De recessie had in Duitsland nauwelijks haar laagste punt bereikt in 2009, toen de Duitse regering de noodzaak voor een hard bezuinigingsbeleid begon te prediken. De schuldenrem werd in de grondwet verankerd: gevormd door een neoliberale ideologie zette de politiek zichzelf buiten spel. De bezuinigingsmaatregelen in de verschillende EU landen troffen vooral mensen die afhankelijk waren van hun salaris, uitkering of pensioen en kleine zelfstandigen, terwijl de rijken, de banken en de concerns gespaard bleven. In het voorjaar van 2010 blokkeerde de Duitse regering lange tijd hulp voor Griekenland en veroorzaakte daardoor een sterke stijging van de rente op Griekse staatsobligaties. Daarmee werd een oplossing van de crisis steeds moeilijker en duurder. De leningsovereenkomsten met Griekenland en andere getroffen landen en vooral de opgelegde rigoureuze bezuinigingsmaatregelen, hebben de crisis alleen maar verder verscherpt. Zo draagt bijvoorbeeld de verlaging van het Griekse minimumloon niet bij aan een versterking van de ‘concurrentiekracht’, omdat het handelstekort wordt veroorzaakt door de mercantilistische politiek van de kernlanden van de Eurozone en de deregulering van de financiele markten. In plaats daarvan heeft de verlaging van het minimumloon de Griekse binnenmarkt verder vernietigd, als resultaat daarvan dalen de belastinginkomsten en stijgt de staatsschuld verder. Dit voorbeeld maakt duidelijk dat door de huidige crisispolitiek een herverdeling plaatsvindt van de lagere inkomens naar de kapitaalbezitters, zonder enige consideratie voor de economische en maatschappelijke gevolgen. De Griekse lonen zijn al ongeveer 20-30% gedaald, honderdduizenden verliezen hun banen, meer als 10.000 scholen werden gesloten, ziekenhuizen krijgen geen medicijnen meer, kinderen verhongeren. Gelijksoortige ontwikkelingen dreigen ook in Portugal en andere Europese landen.

De neoliberale politiek, waarvan het falen in de crisis duidelijk werd, radicaliseert opnieuw. Het doel van het ‘fiscaal pact’ dat de staatshoofden en regeringsleiders van 24 staten van de EU op 2 maart 2012 overeenkwamen, was om de neoliberale bezuinigingspolitiek voor de toekomst wettelijk vast te leggen. Een ‘schuldenrem’ moest naar Duits voorbeeld voor heel Europa worden vastgelegd. De nationale begrotingen moeten in de toekomst worden beperkt tot maximaal 0,5% van het BNP. Daarbij werd over het hoofd gezien dat het in de jaren negentig overeengekomen: ‘Stabiliteits- en Groeipact’ tussen landen van de Europese Economische en Monetaire Unie, waarbij een tekort van 3% van het BNP werd toegelaten, geen stand hield door de hardnekkige crisissen waarmee de kapitalistische samenleving werd geconfronteerd. Het tekort van 3% werd regelmatig overschreden. Maar het ‘Verdrag voor stabiliteit, coördinatie en governance in de EMU’ zoals het fiscale verdrag officieel wordt genoemd, is meer dan het resultaat van wereldvreemd gefantaseer van neoliberale economen en politici. Verdere golven van privatiseringen, vernietiging van banen, beperkingen van publieke diensten, sociale uitgaven, en loondalingen zijn Europa breed voorgeprogrammeerd. En dat alles om de winsten van een kleine groep rijken te beschermen. De destructieve politiek werd vooral door de Duitse en Franse regeringen doorgedrukt en door bijna alle EU regeringen geaccepteerd en in wetgeving omgezet, omdat er in al die landen een dominerende vermogende groep is die profiteert van het verder opvoeren van de druk op de loonafhankelijken.

De Europese crisispolitiek voert naar een toenemende ondermijning en uitholling van de democratie. De regeringen van Griekenland en Italië zijn door internationale druk afgezet en vervangen door ‘Technocraten’, om de ‘markten’ gerust te stellen. Deze regeringen nemen vergaande besluiten die niet door verkiezingen zijn gelegitimeerd. Een aangekondigd referendum over de bezuinigingsmaatregelen in Griekenland werd snel afgezegd onder druk van de heersende machten. Verkiezingen worden zinloos als de grote partijen, zoals onlangs in Portugal en Spanje in feite dezelfde politiek verdedigen. Bevoegdheden worden van het nationale vlak naar het EU niveau overgebracht, zonder dat een adequate democratische controle van de activiteiten van EU instituten zoals de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank of het Europese gerechtshof mogelijk is. Wij zijn zeer bezorgd over de toenemende versterking van nationalistische, racistische en fascistische krachten in de verschillende Europese landen.

Maar de heersende politieke opvattingen zijn niet zonder alternatief. Een substantieel alternatief is echter alleen mogelijk als de oorzaken van de crisis goed worden geïdentificeerd. De nationale schuldencrisissen zijn slechts een aspect van de huidige Europese crisis. De Europese integratie kenmerkt zich door sterke onderlinge tegenstellingen die met elkaar botsen. Ongelijke ontwikkeling, gemeenschappelijke financiele politiek zonder gemeenschappelijke loonpolitiek, fiscale politiek en industriepolitiek, gepaard met een structureel overschot aan geaccumuleerd kapitaal. Er is te veel kapitaal gelet op de mogelijkheden om arbeid en natuur nog verder uit te buiten.

Een alternatieve strategie van de crisisbestrijding moet zeker de volgende elementen bevatten:

Geen ratificering van het Fiscaal Pact.

Het fiscaal pact betekent een verder verlies aan democratie, legt de neoliberale politiek vast en verscherpt de crisis.

*) Afschrijving van de staatsschulden.

Tijdens een openbaar schuldenonderzoek moet duidelijk worden hoe de schulden tot stand zijn gekomen en wie de eigenaren zijn van de staatsobligaties. De schulden van de een zijn het vermogen van de ander. De spaargelden en de pensioenaanspraken van de grote massa van de bevolking moeten worden veilig gesteld, maar de rentebetalingen en aflossingsverplichtingen aan de rijken, de banken, de hedge funds en de concerns moeten worden afgeschreven.

*) Nationalisering van banken.

Banken die zijn gered met publieke middelen moeten worden genationaliseerd. Banken die ‘to big to fail’ zijn, moeten worden ontvlochten.

*) Radicale herverdeling van inkomen en vermogen.

We hebben een belasting op financiele transacties nodig, een verhoging van belasting op kapitaalswinsten, een herinvoering van vermogensbelasting, en een veel grotere progressie bij de inkomstenbelasting, om zo een duurzame financiering van overheidsuitgaven te krijgen, uitbouw van de publieke dienstverlening, verhoging van de uitgaven voor sociale regelingen en het mogelijk maken van publieke investeringen die nodig zijn op sociaal en milieugebied en voor bestrijding van de mondiale armoede.

*) Oplossen van de massawerkloosheid.

De massawerkloosheid, het minimumloon en de loonsverlagingen zijn belangrijke oorzaken van de dalende loonquote en het ontstaan van overbodig kapitaal dat de financiele sector opblaast. De manipulatie van werkloosheidsstatistieken moet worden beëindigd. Massawerkloosheid kan slechts door een radicale arbeidstijdsverkorting worden beëindigd.

*) Democratisering van de democratie.

De democratie moet op alle niveaus worden versterkt, vooral op Europees niveau en moet ook gelden voor de economische sector. Het kan niet zo zijn dat de democratie ophoudt bij de fabriekspoorten of bij de banken en dat een kleine groep de beschikking heeft over het productieapparaat, dat de ontwikkeling van de hele mensheid bepaalt.

De ‘Arabische lente’, de beweging van de ‘indignados’ in Spanje, de talrijke stakingen en demonstraties in Griekenland en de wereldwijde ‘Occupy’ beweging die in de USA begon hebben ons moed gegeven. Het is de hoogste tijd, de protesten te versterken en ze te brengen naar de plaats waar de Europese crisispolitiek hoofdzakelijk wordt bepaald. We lanceren daarom de oproep tot wereldwijde decentrale protestacties op 12 mei en tot de Europese protestacties die van de 17-19 mei 2012 in Frankfurt am Main zullen plaatsvinden.