Ga naar de inhoud

Weg met het centralisme, leve de radendemocratie

We leven in een tijd van zich opvolgende crises en protesten. De mensen die protesteren vertegenwoordigen een brede onvrede tegen aanhoudend falend beleid, dat zonder democratische legitimatie van bovenaf wordt opgelegd door een liberale oligarchie.

5 min leestijd

(Door Jasper Mekkes, oorspronkelijk verschenen op Frontaal Naakt,  illustratie girondijnen doen aanval op les Tuilleries, wikimedia commons)

Maar de hoop van politici dat protesterende jongeren, schoonmakers, verplegers, politie-agenten, onderwijzers, boeren et cetera alleen maar meer geld willen, zal ijdel blijken te zijn. Een beweging van onderop stop je niet door het uitdelen van geld; dat werkt alleen bij een liberale oligarchie, die geld boven ideeën stelt.

Hofnar van die liberale oligarchie, Mark Rutte, die door een handjevol VVD-leden tot kandidaat-premier werd gekatapulteerd, en waar in 2017 slechts 13 procent van de kiesgerechtigden op stemden, zal plaats moeten maken voor iemand die een echte meerderheid achter zich heeft om de liberale democratie met haar onophoudelijke tombola van crises om te vormen tot iets beters; een libertaire democratie in Girondijnse stijl.

Maar op 17 maart kunnen we, ondanks 24 nieuwe partijen, alleen maar stemmen op Jakobijnse politici.

Franse revolutie

Alle westerse democratieën komen dan ook voort uit de Franse revolutie. Dat wil zeggen; uit de Jakobijnse; centralistische versie daarvan. La Convention, het orakel waar iedere Fransman zich tijdens de Franse revolutie aan moest onderwerpen op straffe des doods, en waarin de zogenaamde Montagnards (radicale Jakobijnen) de overhand hadden, werd gekozen door slechts vier procent van de actieve Fransen.

De wrede moordpartijen tijdens de Franse revolutie, op tienduizenden burgers die het waagden af te wijken van de ideologie van deze kleine minderheid van Jakobijnen, worden ook door hedendaagse Jakobijnen in de politiek weggepoetst als zijnde noodzakelijk om vooruitgang te creëren. Dat wil zeggen: om de liberale ideologie op te dringen aan burgers overal ter wereld. De bloedige, Jakobijnse variant van de revolutie speelt zich tegenwoordig niet meer in eigen land af, maar in verre buitenlanden als Irak, Afghanistan, Libië, Syrië, Mali en Jemen.

Toch was er in 1789 ook een andere Franse revolutie: die van de Girondijnen. Een revolutie van mensen die het waagden te vinden dat politiek niet gaat over baantjes voor carrière-politici in de hofstad, maar over ideeën en burgers in het land, niet over grote steden alleen maar ook over kleine dorpjes, gemeenten en provincies.

Omdat, om met Proudhon te spreken, politiek de wetenschap van de vrijheid is – en macht daarom nooit centralistisch, van bovenaf door een kleine, ondemocratische minderheid opgelegd kan worden aan een meerderheid, maar altijd van onderop, uit de meerderheid van het volk zelf moet komen. Het volk, dat niet alleen in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht of Den Haag woont maar in het hele land, en niet alleen carrière-politicus is maar ook nog gewoon werkt.

De Girondijnse variant van de revolutie was vreedzaam, wilde overtuigen door de rede in plaats van met terreur, maakte gebruik van de intelligentie en de denkkracht van het volk en wilde een regering met een president die niet als de volgende zonnekoning uit de lucht kwam vallen, maar voortkwam uit het volk; het land en haar regio’s. Ze maakte gebruik van woorden om haar doelen te bereiken, niet van retoriek om een nieuwe ideologie te vestigen.

Jakobijns fanatisme

Girondijnen waren libertair avant la lettre. Mensen die de voorkeur gaven aan een georganiseerde, vreedzame revolutie die orde bracht in plaats van chaos, verdraagzaamheid in plaats van bloedvergieten. Ze stelden helder nadenken nog boven dogmatische ideologie.

De ideeën van de Girondijnen sneuvelden met hun aanvoerders onder de guillotine van Robespierre en de rest is geschiedenis. Een geschiedenis die niet wordt geschreven door de feiten, maar door de overwinnaars.

Maar het feit dat de geschiedenisboekjes alleen de Jakobijnse versie van de Franse revolutie beschrijven, betekent natuurlijk niet dat de ideeën van de Girondijnen niet ook nu nog levensvatbaar zouden zijn.

Ook al werd het liberalisme vanaf eind jaren ’80, toen nog door ene Wim Kok, met Jakobijns fanatisme opgelegd aan de Nederlanders. Ook al stelde de liberale oligarchie vanaf 1989 alles in het werk om te doen geloven dat het enig mogelijke alternatief voor het marxisme (de Jakobijnse variant van socialisme) het al even Jakobijnse liberalisme was.

Het alternatief, Girondijnse politiek, moest zo snel mogelijk van het toneel verdwijnen. Maar uiteraard niet voordat eerst levensvatbare Girondijnse ideeën zoals de radendemocratie bevuild waren door Wim Kok en de zijnen. Geen discussie over de beste ideeën maar onderdrukking van meningen die afwijken van de ideologie van dienst; Jakobijnse politiek pur sang.

Blanco stemmen

Om de macht van de liberale oligarchie veilig te stellen moesten liberalen van linkse en rechtse huize vervolgens de dienst gaan uitmaken in de Nederlandse politiek. En dat is aardig gelukt.

Want waar zijn de jongeren, de uitkeringsgerechtigden, de kleine winkeliers, de loodgieters, de schoonmakers, de verplegers, de politie-agenten, de onderwijzers, de boeren en de vissers in de Tweede Kamer? De waarheid is dat het ‘gewone’ volk geen enkele kans maakt om te worden gekozen in onze Jakobijnse liberale democratie. En dan vinden we het gek dat Wilders zoveel stemmen krijgt.

Dat volk is in de steek gelaten door de linkse elite, die een alternatief voor het liberalisme en het Jakobijnse centralisme; een democratie van onderaf die echt van, door en voor het volk is – veel te bedreigend vond voor de eigen kans om de volgende zonnekoning te worden.

Letterlijk iedere politicus in onze democratie is, behalve liberaal, ook Jakobijns, dat wil zeggen centralistisch, en denkt van bovenaf in plaats van van onderop.

Misschien moet ik op 17 maart het percentage kiesgerechtigden dat op Rutte stemt nog wat verder omlaag proberen te krijgen, en blanco gaan stemmen, omdat er, ondanks 24 nieuwe partijen, helemaal niets te kiezen valt.

Een blanco stem als pleidooi voor een radendemocratie in Girondijnse stijl, met een libertaire politiek van de regio’s. Een democratie van, door en voor het volk.

Jasper Mekkes is ingenieur en vooruitgangsfilosoof en heeft net een boek gepubliceerd: Wil tot Waarheid; een materialistische ontologie van de mens en zijn natuur.