Ga naar de inhoud

De landelijke staking tegen Amazon en zijn uitbuitende algoritme in Italië

Afgelopen maandag hebben werknemers die via verschillende relaties werkzaam waren in de Amazon-leverantieketen gestaakt in Italië. De landelijke staking dwong de vakbonden om samen te werken en over de oude praktijkgrenzen heen te kijken. Wat er zo bijzonder aan was, wordt in onderstaand artikel beschreven door Precarious Connections.

9 min leestijd

(Door Precarious Connections (Italië) vertaling globalinfo.nl foto twitter CGIL Lombardia)

Zie ook (Engels) Italy’s Amazon Strike Shows How Workers Across the Supply Chain Can Unite

Lang heeft Amazon geen eigen distributiecentrum in Nederland gehad, en werden bestelling bevoorraad vanuit Belgie en Duitsland. Daar is nu verandering in gekomen, zoals beschreven wordt in een volgend artikel dat op 25 maart verschijnt)

Op maandag 22 maart zal in Italië de eerste nationale staking tegen Amazon plaatsvinden, waarbij de hele toeleveringsketen van degenen die in en voor de reus uit Seattle werken, betrokken zal zijn. De stakingen tegen Amazon zijn echter niet nieuw en vinden plaats in een sector die gekenmerkt wordt door een lange en harde cyclus van strijd. Al enkele jaren staken werknemers van de reus uit Seattle tijdens elke Black Friday, Prime Day en kerstpiek. Jarenlang hebben ze hun stem laten horen en hogere lonen en betere arbeidsomstandigheden geëist. Al jaren komen ze samen in transnationale bijeenkomsten van Amazon Workers International om te komen tot een gemeenschappelijke strategie, ook al is de situatie in hun land heel verschillend. Daarom behoren wij niet tot degenen die de nationale staking tegen Amazon als een absolute “primeur” beschouwen, want ook in de Italiaanse distributiecentra, en vooral in Piacenza, wordt al jaren hardnekkig gestreden.

De nationale staking is een belangrijke nieuwigheid omdat alle verschillende figuren die in Amazons bevoorradingsketen werken, erbij betrokken zijn

Toch behoren wij zeker tot degenen die ernaar uitkeken, omdat we weten dat deze strijd, die vaak in eenzaamheid en onder zware omstandigheden wordt gevoerd, iets als dit nodig had. Daarom denken we dat de nationale staking als een belangrijke noviteit moet worden beschouwd, niet alleen vanwege de territoriale schaal, maar omdat alle verschillende figuren die in de toeleveringsketen van Amazon werken – sorteer- en opslagmedewerkers, chauffeurs, veiligheidsmedewerkers – betrokken zijn bij een algehele verwerping van de arbeidsomstandigheden die door het algoritme worden opgelegd. Het is een belangrijk moment in de transnationale strijd tegen Amazon. Deze staking is, net als andere stakingen in de logistieke sector, geen maatstaf voor de kracht van de vakbonden die ertoe oproepen, en ook geen episode, hoe interessant ook, in een Italiaanse komedie. Alleen als we haar plaatsen en begrijpen op de lange weg naar Seattle, helpt ze ons te begrijpen waar we staan, hoe ver we kunnen gaan, welke mogelijkheden en ruimtes voor strijd en organisatie zij opent.

Daarom moet worden gereconstrueerd wat dit mogelijk heeft gemaakt, waarbij opnieuw verder moet worden gekeken dan Italië en terug moet worden gegaan tot een jaar geleden, toen in de eerste weken van de pandemie overal ter wereld fabrieken en logistieke magazijnen werden doorkruist door protesten van werknemers die weigerden winst te maken voor degenen die hen, door hen als onmisbaar te bestempelen, blootstelden aan besmetting. In Italië trof een reeks spontane stakingen en werkonderbrekingen de Amazon-distributiecentra in Torrazza (Turijn) en Passo Corese (Rome), maar vooral die in Piacenza, waar de staking elf dagen duurde en het bedrijf dwong sanitaire maatregelen tegen besmetting in te voeren. In de distributiecentra van Amazon in Polen, Frankrijk, Spanje en de Verenigde Staten won die weigering al snel aan kracht op ongekende schaal, waardoor Amazon gedwongen werd om een loonsverhoging in al zijn distributiecentra toe te kennen en erin slaagde om verbindingen en communicatie tussen de verschillende landen tot stand te brengen. Dit gebeurde ook en vooral dankzij het netwerk van Amazon Workers International. Amazon aan de ene kant en alle arbeiders aan de andere kant zijn duidelijk naar voren gekomen als de twee tegengestelde fronten van een transnationale strijd. Een botsing die in de Verenigde Staten heeft geleid tot Amazons poging om een 10-urige nacht-‘megadienst’ op te leggen, maar ook tot de eerste stemming over de vakbondsvorming bij een distributiecentrum in Alabama, die in het hele land en daarbuiten een domino-effect belooft te hebben.

Deze kwalitatieve sprong voorwaarts in de transnationale organisatie heeft de verspreiding van organisatorische processen op nationaal en lokaal niveau bevorderd, met name in Italië, waar het afgelopen jaar, parallel met de opening van nieuwe centra, de vakbondsvorming is begonnen van een groot aantal distributiecentra waar, tot voor de pandemie, elk vakbondsinitiatief bijna ondenkbaar was. De wens om te staken, die in vestigingen in heel Europa en de Verenigde Staten is gegroeid, heeft uiteindelijk de traditionele vakbonden zelf getroffen, die tot afgelopen Black Friday hadden geprobeerd te beargumenteren dat staken niet gepast was gezien de tijd van nood. Een paar maanden later is de nationale staking een teken dat iets van de werkvloer door de muren is gebroken die door de ambtenaren en bureaucraten van de vakbonden waren opgetrokken. In een paar maanden tijd hebben de traditionele vakbonden hun eigen interne organisatie moeten aanpassen aan de aard van de reus uit Seattle, met de oprichting van nationale intersectorale coördinaties. Zij moesten inzien dat Amazon niet kan worden uitgedaagd op basis van de etiquette van de arbeidsverhoudingen van de 20e eeuw. Met meer dan 40.000 werknemers in een veelheid van contractuele en loonsituaties, in logistiek, handel en transport, in rechtstreekse dienst, op contractbasis en in onderaanneming, is het onmogelijk om het collectief bindende karakter van nationale sectorale overeenkomsten, waarop de vakbondsstructuur zelf gebaseerd is, tegen Amazon te gebruiken. De traditionele vakbonden moesten dus de politieke centraliteit van de strijd binnen Amazon erkennen als de meester van een groot deel van de arbeidersklasse in Italië.

Daarin ligt de politieke nieuwigheid van de nationale staking: in de poging om de omstandigheden te verenigen die Amazon elke dag probeert te versnipperen en uit elkaar te spelen, maar die allemaal onderworpen zijn aan dezelfde onhoudbare ritmes, druk en werktijden die door het algoritme zijn vastgesteld via het mechanisme dat de productiviteit controleert. Door in detail de tijd te meten van elke individuele beweging van de arbeider (zowel binnen het magazijn als tijdens de levering), classificeert het algoritme arbeiders volgens hun productiviteit en dicteert een gemiddelde dat moet worden gerespecteerd, zonder iemand te informeren over zijn eigen individuele productiviteit. Tegelijkertijd bepaalt de individuele productiviteit de kans op werk voor tijdelijke werknemers, die daarom zo snel mogelijk proberen te werken om boven het gemiddelde te blijven. Aangezien de overgrote meerderheid van de werknemers van Amazon in Italië (tussen 70 en 80%) op tijdelijke basis en met onzekere contracten wordt ingehuurd, zorgt dit mechanisme voor een constante stijging van de algemene gemiddelde productiviteit en werkritmes, en dus voor een versnelde aantasting van de gezondheid. Het is door deze chantage dat Amazon bovengemiddelde lonen kan garanderen, terwijl ze de ontvangers daarvan er bruut de prijs voor laten betalen.

De nationale staking van 22 maart is een algemene staking tegen de chantage van het algoritme, een collectieve verwerping van het brute bevel dat het oplegt aan het werk en aan het bestaan, en verenigt de standpunten van allen die de gevolgen ervan ondergaan. Een afwijzing niet alleen van de kant van degenen die in distributiecentra werken en een ijzeren discipline moeten verduren, verstard door een instrumenteel gebruik van anti-besmettingsregels, maar ook van de kant van koeriers die het aantal dagelijkse leveringen voortdurend zien toenemen, en daarmee het risico op ongelukken, zoals de opstand van de chauffeurs in Pisa eind februari liet zien. Niet alleen van de kant van de directe werknemers van Amazon, maar ook van die van de talloze onderaannemers, zoals de ICTS-werknemers die in oktober in Turijn in staking zijn gegaan en de helft minder betaald krijgen dan hun collega’s met wie ze de werkplek en taken delen. Niet alleen van werknemers met een vast contract, maar ook van tijdelijke werknemers die de voorkeur krijgen omdat ze gemakkelijk gechanteerd kunnen worden.

Deze staking zal alleen een stap voorwaarts zijn op de weg naar Seattle als zij niet wordt gereduceerd tot een modelgeschil dat eindigt met en binnen Amazon.

Dus eindelijk, de staking! Eindelijk een staking die al deze verschillende arbeiders met elkaar verbindt, niet alleen om vandaag betere voorwaarden te eisen, maar ook om de basis te leggen voor een stevigere organisatie op de lange termijn, die alleen mogelijk zal zijn door de productiviteitsspiraal aan te vallen die door het algoritme wordt opgelegd. Deze nationale staking zal echter alleen een stap voorwaarts zijn op weg naar Seattle als zij niet wordt gereduceerd tot een modelgeschil dat eindigt met en binnen Amazon, en alleen als zij in het reine komt met het feit dat de door Amazon opgelegde voorwaarden overslaan naar de buitenwereld. Dat betekent dat de chantage van het algoritme de hele logistieke sector treft, het tempo opvoert en de arbeidsomstandigheden verslechtert in alle bedrijven die op de markt willen blijven. Dit zijn de hubs en magazijnen die de afgelopen jaren getroffen zijn door een cyclus van strijd waarin arbeidsmigranten het voortouw hebben genomen, en die momenteel getroffen worden door ongekende repressie, zoals blijkt uit de vonnissen die in Piacenza zijn uitgesproken tegen arbeidsmigranten en vakbondsleden van Sicobas.

Dit zijn de magazijnen waar steeds meer vluchtelingen met oproepcontracten worden tewerkgesteld, waar werkneemsters ploegendiensten opgelegd krijgen die het onmogelijk maken om voor kinderen te zorgen en een leven buiten het werk te hebben. Deze magazijnen zullen op 26 maart staken, samen met de chauffeurs van de bestelplatforms, en eisen op hun beurt een vermindering van het werkritme en de werkuren, alsook een betere bescherming van hun gezondheid die door te zware lasten is aangetast. De staking van 22 maart zal alleen een stap voorwaarts zijn op weg naar Seattle als het niet de proloog wordt van een nieuw sociaal pact, waarin betere voorwaarden voor sommigen zich zullen vertalen in meer uitbuiting voor anderen, en waarin de schijnwerper op Amazon al het andere in de schaduw laat. Deze staking is niet alleen tegen Amazon gericht. Door een Franse slogan van een paar jaar geleden over te nemen en die ook te richten tegen de intenties van de vakbonden die de staking hebben uitgeroepen, moet deze algemene staking een staking tegen Amazon en zijn wereld worden.