De opstand in China, verzet tegen lockdowns, repressie en precariteit

(Door Yun Dong – Spectre, vertaling overgenomen van Grenzeloos)

Bij de brand kwamen ten minste tien mensen om het leven en raakten negen anderen van verschillende families gewond. Het duurde drie uur om de brand te blussen. Demonstranten menen dat de slachtoffers hadden kunnen worden gered als het wooncomplex niet onder covid lockdown had gestaan, ondanks de beweringen van de regering dat de tragedie niets te maken had met de lockdown.

De doden leidden op 25 november tot een nachtelijke rel in Urumqi, waarbij demonstranten zich op straat en in openbare ruimten verzamelden en eisten dat de regering de beperkingen zou versoepelen. Urumqi gaat al maandenlang herhaaldelijk in lockdown, dus de mensen waren het al zat en vreesden dat iets als de brand in het woongebouw niet kon uitblijven.

De plaatselijke overheid heeft harde en gevaarlijke maatregelen opgelegd, waaronder het afsluiten van niet alleen appartementencomplexen, maar ook individuele appartementen met ijzeren tralies en nieuwe sloten waardoor mensen hun huis niet konden verlaten. Iedereen die onderworpen was aan de lockdown had zich al afgevraagd wat er zou gebeuren als er brand uitbrak.

Er volgden landelijke protesten op universiteiten, in gemeenschappen en op straat in Shanghai, Beijing, Guangzhou, Chengdu en elders in een krachtige demonstratie van woede over het vermijdbare verlies van levens en hun eigen frustraties over de covid lockdowns. Tot nu toe zijn er acties geweest op meer dan 50 universiteiten en hogescholen in heel China.

Studenten riepen op tot vrijheid, democratie, vrijheid van meningsuiting en de rechtsstaat en tegen het autoritaire bewind van de Chinese Communistische Partij. Studenten aan de prestigieuze Peking Universiteit zongen de ‘Internationale’, die op school wordt onderwezen en de geest van opstand van onderop vertegenwoordigt, terwijl studenten aan de Tsinghua Universiteit en elders stukken wit papier omhoog hielden om hun rouw om de slachtoffers te symboliseren en zo de politieke censuur te trotseren en te bespotten.

Een studente aan de Tsinghua Universiteit sprak met bevende stem: ‘Als we ons niet durven uitspreken uit angst voor arrestatie, denk ik dat het volk in ons teleurgesteld zal zijn.’ Voor de overgrote meerderheid van de demonstranten was dit hun eerste demonstratie. Er is in China in decennia niets van deze omvang en zo openlijk tegen de regering geweest.

Een opstand tegen lockdowns

Het is gewoonweg verbazingwekkend hoe snel massa’s mensen in opstand zijn gekomen en de regering en haar beleid hebben uitgedaagd. Er moet op gewezen worden dat deze rebellie volgt op het feit dat Xi Jinping een derde termijn heeft gekregen tijdens het sterk georkestreerde politieke theater van het 20e Partijcongres midden november.

Xi had de bijeenkomst volgestouwd met zijn bondgenoten en ervoor gezorgd dat er geen alternatieven waren voor zijn nieuwe leidersteam. De mainstream politieke analyse geloofde dat Xi de totale macht en controle over China voor de komende jaren had vastgelegd. Arbeiders en studenten hebben die illusie nu aan diggelen geslagen.

Schijnbaar uit het niets begonnen eind oktober arbeiders die iPhones en andere consumentenelektronica assembleerden in de megafabriek van Foxconn in Zhengzhou, Henan, waar meer dan 200.000 arbeiders werken, over muren te springen en de fabriek uit te rennen. Beelden van lange rijen arbeiders die met hun tassen lopen brachten het publiek in verwarring, omdat dat iets is dat in de recente herinnering niet is voorgekomen.

Die arbeiders, van wie velen uitzendkrachten zijn die voor het drukke seizoen zijn ingehuurd, waren onder het zogenaamde gesloten-lussysteem geplaatst. Dat verbiedt werknemers de fabriek te verlaten onder het mom van bescherming tegen covid.

Het onderliggende motief is natuurlijk de werknemers producten te laten maken voor multinationals voor de komende feestdagen. Ondanks het gesloten lussysteem kregen sommige werknemers het virus en uit angst voor een massale uitbraak en een lockdown vluchtten ze de fabriek uit.

Onder publieke druk bood Foxconn zijn excuses aan en liet de werknemers vertrekken. De lokale overheid hielp Foxconn vervolgens nieuwe uitzendkrachten te werven met hoge bonussen en droeg lokale overheidsmedewerkers op zich te melden om de fabriek draaiende te houden.

Maar Foxconn veranderde de voorwaarden van de contractuele overeenkomsten, waardoor de werknemers minder betaald kregen. De arbeiders voelden zich belogen en bedrogen en begonnen een oproer, waarbij ze de fabriekspoort uitliepen en slaags raakten met de beveiliging en de politie. De regering reageerde met een covid lockdown voor de hele stad Zhengzhou om het protest een halt toe te roepen. Wat begon als een arbeidsconflict escaleerde in een rel die de aandacht van het hele land trok.

Voordat het stof bij Foxconn was neergedaald, leidde de brand in Urumqi tot rellen. De poging van de lokale overheid om de mensen in Urumqi te kalmeren door de afsluiting te versoepelen, slaagde er niet in het verzet te breken. De brand was de laatste strohalm voor een land dat aan de rand van de afgrond stond door lockdowns.

In het hele land kwamen mensen massaal in actie. De rellen bij de Foxconn-fabriek en in Urumqi hebben het publiek laten zien dat de harde covid-beperkingen kunnen worden weerstaan: mensen organiseerden protesten en die dwongen Foxconn en de lokale overheid tot veranderingen.

De uitbarsting van verdriet en woede in de nasleep van de brand is vergeleken met de reactie op de dood van klokkenluider-arts Li Wenliang, die had geprotesteerd tegen de aanvankelijk inadequate en repressieve aanpak van de pandemie door de regering. Dat veroorzaakte een golf van verzet tegen de regering.

Sindsdien vroegen veel mensen zich af waar die geest gebleven was en ze werden getroffen door een ‘politieke depressie’ over de schijnbare aanvaarding van het nieuwe nul-covid-beleid. Maar het blijkt dat de aanvankelijke geest van verzet nooit ver onder de oppervlakte was. Foxconn en Urumqi hebben het massale verzet nieuw leven ingeblazen.

Golven van lokaal verzet

Dat verzet is het resultaat van een samenloop van onmiddellijke katalysatoren en politieke en economische dynamiek op lange termijn. Het heeft een bepaalde politiek-psychologische barrière onder grote aantallen mensen doorbroken, waardoor ze hun angst voor arrestatie in een sterk bewaakte staat kwijtraakten en zich bij massademonstraties aansloten. In een omgeving waar de drempel om deel te nemen aan openlijke uitingen van onvrede op straat zeer hoog is, is het overschrijden van die drempel zelf opmerkelijk.

Dat China geen enkele openlijke vorm van dissidentie zoals rellen, massaprotesten en demonstraties heeft gekend is een fictie. In feite heeft China in de jaren 1990, 2000 en begin 2010 golven van grootschalige protesten en stakingen gekend. De Chinese regering documenteerde wat zij ‘massale incidenten‘ noemde, wat nooit duidelijk gedefinieerd is, maar niettemin blijk gaf van sociaal verzet tegen de ongelijkheid en onderdrukking in het hedendaagse China.

Deze incidenten namen toe van 8.700 in 1993 tot 87.000 in 2005 ‒ oftewel 238 incidenten per dag ‒ toen de regering stopte met het vrijgeven van cijfers. In 2013 begonnen twee activisten met het verzamelen van statistieken over sociale onrust. Voor hun arrestatie registreerden ze meer dan 28.000 massale incidenten in 2015.

Dat aantal is zeker een onderschatting. De activisten hadden niet de middelen om het veel hogere totale aantal incidenten in het hele land te documenteren. De meeste daarvan zijn veroorzaakt door arbeidsconflicten, landinname en andere conflicten op het platteland en protesten over het stedelijke huisvestingsbeleid. Er waren ook milieuprotesten en confrontaties met beruchte stedenbouwkundige bureaucraten.

Deze acties waren plaatselijk en de demonstranten hebben de neiging kritiek op de nationale regering te vermijden en in plaats daarvan plaatselijke ambtenaren of werkgevers de schuld te geven in de hoop repressie te vermijden en de nationale regering ertoe te bewegen hun kant te kiezen in de geschillen. Niettemin tonen ze aan dat mensen in China al lang protesteren tegen onrechtvaardigheden.

Het einde van een tijdperk van relatieve sociale vrede

In dat licht bezien is de nationale golf van protesten tegen de lockdowns, de roep om meer vrijheid en democratie en de veroordeling van het autoritarisme buitengewoon en ongekend in de recente geschiedenis. De protesten zijn tegen meer dan alleen de covid beperkingen; ze zijn tegen de toenemende inmenging van de overheid in het dagelijks leven van mensen. Dat is een nieuwe ontwikkeling.

Vanaf de jaren 2000 trok de Chinese staat zich terug uit de privésfeer, althans voor de stedelijke middenklasse en sommige delen van de industriële arbeidersklasse. De overheid had zich uit die sfeer teruggetrokken om een burgerlijke consumptiemaatschappij te laten ontstaan, waarin de consumptie van goederen en amusement door de mensen werd ervaren als vrij van overheidsbemoeienis.

In dezelfde periode, van de jaren 2000 tot begin 2010, leek het maatschappelijk middenveld op te bloeien met organisaties die zich meer uitspraken over sociale kwesties en de gedrukte en sociale media waren agressiever in hun pogingen om de regering ter verantwoording te roepen. Natuurlijk werden miljoenen arbeiders uitgebuit door staats- en particuliere bedrijven en beperkt door overheidsbeleid dat hun mobiliteit regelde en beperkte de partijstaat de politieke activiteit.

Maar verder vreesden mensen uit de middenklasse en de arbeidersklasse geen staatsinmenging in hun privéleven. En omdat de economie op dat moment nog snel groeide, leek de stijgende levensstandaard voor de meesten de rigide ontkenning van vrijheid en democratie door de staat te compenseren.

Lockdowns en economische precariteit

Het nul-covid beleid van Xi Jinping en zijn lockdowns veranderden dit alles. Plotseling werden de bewegingsvrijheid en het dagelijkse leven van mensen onderworpen aan rechtstreekse controle door de staat en de vertragende groei van de Chinese economie bracht het gevoel van mensen over hun toekomstperspectieven in gevaar. Maar oppositie tegen de opdringerigheid van de staat had tijd nodig om zich te ontwikkelen.

Het covid-beleid van de regering werd aanvankelijk getolereerd als onderdeel van de collectieve inspanning om covid-19 te verslaan. In feite was de aanvankelijke woede over de verspreiding van covid gericht op het gebrek aan overheidsactie om het virus in te dammen. Er bestond een reële angst om besmet te worden, waardoor mensen niet alleen ziek konden worden, maar ook voor langere tijd in ziekenhuizen en quarantainevoorzieningen terecht konden komen.

Daarom werden de lockdown in Wuhan in de eerste maanden van 2020 en de daaropvolgende lockdowns in het hele land grotendeels geaccepteerd, zo niet gevierd. Ze werden gezien als noodzakelijke offers om het leven van mensen te beschermen. Maar in werkelijkheid legde de staat zijn nieuwe nul-covid-beleid niet alleen op om de pandemie te stoppen, maar ook om de escalerende sociale conflicten die in de jaren 2010 waren ontstaan de kop in te drukken en het Chinese kapitalisme te redden.

De meeste beleidsmaatregelen van de Chinese staat in de afgelopen jaren waren, afgezien van nul-covid, vooral gericht op het beteugelen van de speculatieve uitwassen in de hightech- en vastgoedsector en het herstel van de economische groei. De staat heeft ook een actievere rol op zich genomen bij het stimuleren van paren om meer kinderen te krijgen om de dreigende demografische crisis in China, veroorzaakt door lage geboortecijfers en een vergrijzende bevolking, te overwinnen.

Dat leidde tot meer staatsbemoeienis met de economie en de samenleving. Zero-covid bracht de inmenging vervolgens naar een ongekend niveau. Het draconische nieuwe beleid van de staat om de bevolking op te sluiten was zeker niet de enige optie.

In de eerste maanden van de pandemie boden onderlinge hulpnetwerken in Wuhan en elders een alternatief. Mensen leverden beschermende uitrusting, vervoerden medische hulpverleners en ondersteunden inwoners in nood. Ze vulden het vacuüm op dat door de passiviteit van de staat was ontstaan.

Dat werd stopgezet toen de staat ingreep en de bestrijding van de pandemie in eigen hand nam. Sindsdien heeft ze haar capaciteit gebruikt om personeel en middelen in te zetten om het nul-covid-beleid te handhaven. Gedurende een groot deel van 2020 en 2021 leek dat te lukken.

Terwijl veel andere landen enorme verliezen aan levens leden en een economische crisis doormaakten, hield China zijn dodental naar verluidt onder een paar duizend en behield het de economische groei tot in 2021. Het leven van de mensen leek weer normaal te worden. De regering greep het schijnbare succes aan om het nationalisme aan te wakkeren.

Opgekropte woede

Dit werd allemaal teniet gedaan in de loop van het afgelopen jaar. In 2022 waren sommige steden weken- en maandenlang afgesloten. De ‘Grote Witten’, zoals de in pakken gehulde gezondheidswerkers in de volksmond werden genoemd, die werden beschouwd als helden die persoonlijke offers brachten voor het algemeen belang, werden onpersoonlijke handhavers van het harde staatsbeleid.

Mensen deelden beelden op sociale media van de achtervolging en het in elkaar slaan van mensen die covid-protocollen overtraden. De pakken zijn nu maskers geworden om de identiteit van de handhavers te verhullen, waardoor ze anoniem blijven en dus ongestraft repressie kunnen uitoefenen. 

Een reeks covid-gerelateerde incidenten ondermijnde het geloof in zero-covid. Een paar voorbeelden: een bus die besmette patiënten naar een quarantaine faciliteit bracht verongelukte, waarbij 27 passagiers omkwamen. Er is een piek in zelfmoorden gepleegd door mensen onder langdurige quarantaine. Mensen werden tot wanhoop gedreven toen ze onder quarantaine in Shanghai niet voldoende toegang tot voedsel hadden. In Guangzhou braken migrerende werknemers uit onder de lockdown. En onnoemelijk veel mensen werden ernstig ziek nadat ze met covid in hun huizen waren opgesloten en de toegang tot medische zorg in ziekenhuizen werd ontzegd.

Deze en vele andere verhalen wekten woede op en die woede stapelde zich op. Protesten begonnen begin dit jaar op te komen, maar waren meestal geïsoleerd en gemakkelijker te beheersen. De meest iconische was misschien wel de eenzame demonstrant die vlak voor het 20e Partijcongres een spandoek over de Sitongbrug in Peking hing met kritiek op het nul-covid-beleid en een oproep tot verandering. Hoewel dat slechts beperkte navolging in heel China teweegbracht, moedigde het veel Chinese internationale studenten in het Westen aan het voorbeeld te volgen en soortgelijke spandoeken op hun campussen op te hangen.

Verbrijzelde hoop op verandering

Een mijlpaal in dit hele verhaal was het 20e Partijcongres. Aangezien de termijnlimiet voor de partijsecretaris al in 2018 was afgeschaft, was niemand verbaasd dat Xi zijn bewind verlengde. De termijnlimiet helpt in wezen de verschillende facties van de Communistische Partij te herschikken om evenwicht te bereiken en te zorgen voor een ordelijke overgang van het leiderschap.

Toch kweekt de maximumtermijn de hoop dat elke tien jaar iemand anders aan de macht komt en de zaken anders aanpakt. Zelfs deze bescheiden hoop ‒ die meestal een illusie blijkt te zijn die snel omslaat in teleurstelling ‒ is in duigen gevallen.

Mensen hebben het gevoel dat ze voor de nabije toekomst vastzitten aan hetzelfde politieke systeem. Alle hoop die nog restte in de zelfvernieuwing en zelfaanpassing van het politieke systeem is vervlogen.

Het verlies van hoop in de hervorming van de overheid ontwikkelde zich op hetzelfde moment dat de economische vooruitzichten van mensen somber werden. Na een opleving in 2021 is de economische groei in China vertraagd. Sommige lokale overheden, die al inkomsten verliezen, hebben moeite om de massale covid-tests te betalen. De economische pijn wordt scherp gevoeld door werknemers, vooral informele werknemers, wier middelen van bestaan en werkgelegenheid het meest gevoelig zijn voor lockdowns.

Voor jongeren heeft de jeugdwerkloosheid de afgelopen maanden een recordhoogte bereikt van bijna 20 procent voor de leeftijdsgroep van 16 tot 24 jaar, terwijl pas afgestudeerden met een slechte werkgelegenheidssituatie geconfronteerd worden. Elk jaar betreden recordaantallen mensen de arbeidsmarkt, terwijl het aantal banen afneemt: China’s grootste technologiebedrijven ontslaan hun werknemers in plaats van mensen aan te nemen. Die onzekerheid heeft angst en woede gezaaid onder jonge professionals en werknemers.

Sommigen hoopten op een versoepeling van de nul-covid nadat Xi tijdens het 20e Partijcongres het leiderschap in handen had gekregen. De regering heeft die illusie gevoed toen ze een nieuw richtsnoer van 20 punten uitvaardigde dat de beperkingen versoepelde maar geen nieuwe koers uitzette.

Enkele lokale overheden, zoals die in de hoofdstad van de provincie Hebei, Shijiazhuang, gingen verder door de testvereisten op te heffen en de gratis tests af te schaffen. Maar veel inwoners verzetten zich hiertegen en onder druk keerde de lokale overheid haar koers om en werden de gratis tests opnieuw ingevoerd. En nu, met een stijging van het aantal gevallen tot het hoogste niveau ooit van meer dan 30.000 per dag, is de regering weer overgegaan tot lockdowns om covid in het hele land in te dammen.

Als gevolg daarvan verliezen mensen hun vertrouwen in het vermogen van de regering om te veranderen, twijfelen ze aan de doeltreffendheid en rationaliteit van haar nul-covid-beleid en zijn ze terughoudend om de offers die het hen oplegt te tolereren. Ze zijn ook verontrust over wat een willekeurige en irrationele uitvoering van het beleid lijkt te zijn.

Beslissingen over lockdowns van specifieke gemeenschappen en woningen worden genomen door gemeentelijke deelraden en ze worden vaak niet uitgelegd en kunnen niet worden aangevochten. Het einde van de politieke illusies, de economische onzekerheid en de irrationele wreedheid van nul-covid hebben samen geleid tot massale frustratie.

Massaal verzet zonder een infrastructuur van tegengeluid

Massale frustratie is de afgelopen dagen geëxplodeerd in protest. De mobilisatie is opmerkelijk geweest en heeft mensen het vertrouwen gegeven om hun toenemende ontevredenheid te uiten. Een kritische massa overwon de angst voor repressie door de regering en deelde berichten online, iets wat na het protest tegen de Sitong-brug ertoe leidde dat de sociale media van mensen werden gecensureerd en hun accounts werden opgeschort of permanent verboden. Nu worden de mensen aangemoedigd om commentaar en video’s op Weibo en Wechat te plaatsen en te delen.

Sommige protesten lijken zich te hebben verspreid via sociale media of gecodeerde communicatiemiddelen zoals Telegram, hoewel die voor de meeste mensen niet gemakkelijk toegankelijk zijn. Gedreven door woede en verontwaardiging komen mensen op de een of andere manier op de hoogte van acties op sociale media en via mond-tot-mondreclame en haasten zich om zich daarbij aan te sluiten.

Veel van de protesten vonden plaats op campussen en in appartementencomplexen. Deze twee plaatsen zijn gedeelde ruimtes, waardoor mensen gemakkelijker dan op straat acties kunnen coördineren met deelnemers uit de hele stad. Vooralsnog is er geen enkele vorm van gecentraliseerd nationaal leiderschap en het is onwaarschijnlijk dat dat zal ontstaan. En hoewel er veel actieve individuen zijn, lijkt er ook geen lokaal leiderschap te zijn.

Dat is geen verrassing. De Chinese staat heeft niet alleen alle onafhankelijke politieke partijen verboden, maar ook de mensenrechten, maatschappelijke organisaties en uitgesproken individuele dissidenten de kop ingedrukt. De staat heeft de infrastructuur van de sociale beweging voor het oproepen, organiseren en ondersteunen van de massale strijd ontmanteld. Niemand kan de demonstranten leiden of namens hen spreken.

Maar de eisen zijn al duidelijk geformuleerd en gekristalliseerd: verzet tegen de lockdowns. Dat wil niet zeggen dat de beweging eensgezind is. Zoals bij elke massabeweging, en zeker bij een beweging zonder centraal leiderschap, zijn er meerdere sociale groepen met soms overlappende en uiteenlopende eisen die per klasse en plaats verschillen.

De eisen van de werknemers van Foxconn waren in de eerste plaats gericht op eisen op de werkplek en in tweede instantie op de covid-beperkingen; de demonstranten in Urumqi hebben de sterkste, onmiddellijke eisen gesteld om de covid-beperkingen, die hun leven in gevaar brengen, op te heffen; universiteitsstudenten zijn solidair met de demonstranten in Urumqi terwijl hun eisen gericht zijn op een oproep tot democratie, vrijheid van meningsuiting, persvrijheid en de rechtsstaat; en het minst gerapporteerde en veel wijder verbreide is het lokale, kleinschalige verzet van bewoners dat plaatsvindt in appartementencomplexen en omheinde gemeenschappen en gericht is op de versoepeling van de beperkingen.

Ook het karakter van de protesten is niet uniform; ze variëren van vreedzaam tot openlijke confrontatie. In de meeste gevallen gaat het om liberale eisen die in liberale democratieën niet radicaal zijn, maar in een autoritaire staat heel subversief. En ze dragen progressieve en democratiserende effecten met zich mee.

Ondanks deze heterogeniteit drukken de protesten een gemeenschappelijk gevoel uit van mensen die zich verzetten tegen het verlies van hun waardigheid en tegen het feit dat hun de mogelijkheid wordt ontzegd om vorm te geven aan het staatsbeleid dat hun leven bepaalt. Ze delen het gevoel dat hun eigen leven op het spel staat.

Het nationale karakter van de opstand moet worden onderstreept. De protesten voeden elkaar en zijn onderling solidair, waardoor verschillende sectoren worden aangemoedigd om actie te ondernemen. Bovendien zijn ook overzeese Chinese studenten en de bredere diaspora in Hongkong, Taiwan, het VK, de VS en Australië in actie gekomen.

Dilemma van een autoritair regime tegenover verzet

Geconfronteerd met een nationale golf van demonstraties zit de Chinese staat gevangen in het klassieke dilemma van een autoritair regime. Toegeven en de nul-covid-maatregelen versoepelen dreigt te bevestigen dat protest werkt en dreigt anderen aan te moedigen zich te organiseren en voor hun eisen te vechten. Maar niet toegeven kan demonstranten ertoe aanzetten hun strijd te verhevigen en anderen uit te nodigen zich aan te sluiten.

In de afgelopen jaren is de Chinese staat erin geslaagd een soort evenwicht te handhaven, waarbij repressie en inschikkelijkheid werden gecombineerd om sociale conflicten te beheersen en in te dammen. Maar nooit eerder werd de staat geconfronteerd met een protestbeweging van deze omvang.

Naarmate de demonstraties zich verspreiden en radicaler worden, waarbij sommigen expliciet anti-regeringsleuzen en anti-partij leuzen als ‘weg met de CCP’ en ‘weg met Xi Jinping’ gebruiken, neemt de kans op repressie door de staat exponentieel toe. Tegelijkertijd is het niet ondenkbaar dat een combinatie van selectieve repressie en beperkte concessies inzake coviderestricties de protesten de kop indrukt. Dat is in het verleden een patroon geweest, waarbij stedelijke demonstraties net zo snel weer verdwenen als ze waren ontstaan.

Maar zelfs als de staat in staat is de demonstraties in te dammen, blijft het probleem dat ons hier in de eerste plaats heeft gebracht bestaan. China is waarschijnlijk niet klaar om zero-covid op te geven. Zonder een legitiem, massaal vaccinatiesysteem zou dat leiden tot een massale verspreiding van het virus onder een bevolking die ofwel ineffectieve Chinese vaccinaties heeft gehad ofwel niet gevaccineerd is, vooral onder ouderen.

Een dergelijke uitbraak zou de ziekenhuizen overweldigen en zelfs een laag sterftecijfer zou in een land met 1,4 miljard inwoners tot een ongekende massale sterfte leiden. In een model van Chinese wetenschappers wordt geschat dat bij het huidige vaccinatie- en ziekenhuisniveau de openstelling kan leiden tot 1,55 miljoen doden.

Een dergelijke catastrofe zou een nog ergere legitimiteitscrisis kunnen veroorzaken voor de Chinese staat, wat waarschijnlijk een onderdeel is geweest van hun berekening om nul-covid te handhaven. Het valt niet te ontkennen dat zonder een adequaat vaccin en adequate gezondheidsmaatregelen strenge covid-beperkingen levens hebben gered in China.

Openstelling is geen optie zonder massale investeringen in de gezondheidszorg en immunisatie van ouderen. Veel analisten hebben zich afgevraagd waarom dat niet is gebeurd. Om het nu te doen, is echter tijd nodig, iets wat demonstranten wellicht niet zullen tolereren.

De partij is zo ondoorzichtig dat we weinig idee hebben van wat ze waarschijnlijk zal doen. Het onlangs herschikte leiderschap, dat bestaat uit loyalisten van Xi, vertoont geen tekenen van verdeeldheid, dus het is twijfelachtig of er een splitsing in de partij en een open debat tussen facties in het openbaar zal plaatsvinden.

Wat de onmiddellijke uitkomst van de demonstraties ook moge zijn, de gewone mensen in China zijn door deze ervaring geradicaliseerd en veel mensen zijn zich gaan organiseren. Dat heeft het massabewustzijn drastisch verhoogd en de ervaring van de strijd voor rechtvaardigheid zal hen bijblijven, ongeacht de uitkomst. Dat belooft veel goeds voor de toekomst.

In de komende dagen zouden rechtse krachten in de andere grootmachten van de wereld de opstand van onderaf wel eens kunnen uitbuiten om aanvallen op China te rechtvaardigen. Maar onze solidariteit met de mensen die protesteren en wier eisen geworteld zijn in concrete, doorleefde ervaringen mag nooit verslappen.

Steun aan de mensen die van onderop protesteren zal het door de VS geleide imperialistische conflict met China niet doen escaleren. In feite is onze solidariteit over de grenzen heen de beste manier om de spanningen te temperen en een gemeenschappelijke internationale strijd op te bouwen voor rechtvaardigheid, gelijkheid en democratie, die allemaal worden bedreigd door onze machthebbers overal ter wereld.

Dit artikel stond op Spectre. Nederlandse vertaling redactie Grenzeloos.