Diane di Prima, ontroerend opstandige dichter, forever.
De Amerikaanse dichter Diane di Prima is afgelopen zondag 25 oktober op 86 jarige leeftijd overleden. Ze laat een groots, even ontroerend als explosief oeuvre na.
Diane di Prima werd bekend als dichter van de beat-generatie, een soort voorloper van de omvangrijke ‘counterculture’ actiebeweging rond racisme en Vietnam-oorlog die in de jaren ‘60 begon aan te zwellen. Toen had ze haar eerste dichtbundels al gepubliceerd. Begin jaren 1970 publiceerde ze een boekje met herinneringen aan de beat-tijden, Memoires of a Beatnik, dat een grote oplage haalde, mede vanwege de onbeschaamde beschrijvingen van de vrije relaties die in die kringen gangbaar waren.
Net als andere beat poets als Allan Ginsberg en Ferlingetti en co, die ze allemaal goed heeft gekend, stapte ze met volle overgave in de kringen van radicale activisten. En anders dan haar mannelijke collega’s was ze bepaald niet pacifistisch en schreef ze onverbloemd over de noodzaak tot het gebruiken van directe actie en wapens en explosieven en dat je de politie niet altijd zijn gang hoeft laten te gaan. Ze werkte nauw samen met Black Panters en andere radicale bewegingen, en werd al in 1961 door de FBI opgepakt vanwege de inhoud van twee gedichten in een tijdschrift dat ze samen met LeRoy Jones/Amiri Baraka had opgericht.
Maar, zoals ze het zo mooi zegt in een van haar ‘Revolutionaire Brieven’ (de 7e, uit haar gelijknamige bundel):
(…)
Maar houd je rustig: de geweren
zullen deze strijd niet winnen, ze zijn
een bijkomstig deel van de handeling
waar we beter heel goed in moeten zijn,
wat zal winnen
is de mantra, de steun die we elkaar geven
de energie waar we op inschakelen
(het feit dat we elkaar aanraken
maaltijden delen)
de boeddha-aard
van iedereen, vriend en vijand, als miljoenen aardwormen
die deze structuur ondergraven
tot zij valt
(Waarmee we meteen een andere eigenschap van haar werk tegenkomen, dat ook kenmerkend is voor die beatniks; de moeiteloze vermenging met allerlei spirituele zaken, vaak refererend aan boeddhistische of hindoeïstische geloofselementen.)
Het boek met de Revolutionaire Brieven uit 1973 werd enorm gelezen in de toenmalige linkse activistische kringen. Het is nog steeds geweldige lectuur en het is de vraag of er in het Westen ooit meer opstandige en tegelijkertijd persoonlijke gedichten zijn geschreven. Het boek telt 63 gedichten die als zo genummerde revolutionaire brieven zijn geplaatst. Het boek is ook in Nederlandse vertaling verschenen bij Knipscheer, vertaald door Simon Vinkenoog. Ze heeft ook (in 1976) in Nederland opgetreden op het Poetry International festival in Rotterdam.
Naar verluidt heeft ze van de opbrengst van de Nederlandse vertaling wegwerpluiers gekocht voor de kinderen, of eigenlijk de moeders daarvan, op een commune op het platteland waar ze toen woonde. In de documentaire hieronder wordt verteld hoe de mannen op de commune het maar niets vonden, die wegwerpluiers, omdat het slecht voor het milieu zou zijn, maar Diane di Prima daar lak aan had en wat voor de vrouwen wilde doen. Feminisme was een belangrijk onderdeel van Dianes werk, het zit in al haar publicaties maar in het bijzonder in het ‘eeuwige work in progress’ Loba.
Een snel overzicht van haar leven:
{youtube}agGyR4IxYXY{/youtube}
Hier is ze veelal zelf aan het woord:
{youtube}kpUK1caZ_o4{/youtube}
Diane di Prima werd later, toen de tegenbeweging allang weer verwaterd was, ook enigszins geëerd in de mainstream literatuurwereld. Terecht natuurlijk: Ze heeft minstens 40 boeken gepubliceerd. Maar het blijft leuk natuurlijk, dat een dichter die openlijk oproept om de school in brand te steken en voortvluchtige revolutionairen in je huis te verbergen, nu herdacht wordt in de grote kranten.
Ze bleef tot het einde optreden en heeft nooit een woord teruggenomen en bleef ook haar oude werk aanhalen. En ze bleef ook altijd bereid om op te treden bij benefieten en de jaarlijkse anarchistische boekenmarkten in de VS en elders. Dat bleef haar scene, en het was altijd mooi om te zien hoe makkelijk ze om bleef gaan met al die veel jongere radikalinski’s die via haar een lesje kregen in literatuur en radicale geschiedenis.
Een bloemlezing van haar werk, die ze zelf heeft samengesteld, is in 1990 verschenen onder de titel Pieces of a Song (City Lights Books). Daarna heeft ze nog veel meer dichtwerk gepubliceerd, en memoires onder de titel Recollections of My Life as a Woman: The New York Years.
Zie lijst publicaties op wikipedia
Haar misschien wel meest vermaarde gedicht gaat over haar anarchistische Italiaanse grootvader. Ze heeft altijd benadrukt hoe belangrijk die geschiedenis was voor haar:
April Fool Birthday Poem for Grandpa
by Diane di Prima
Today is your
birthday and I have tried
writing these things before,
but now
in the gathering madness, I want to
thank you
for telling me what to expect
for pulling
no punches, back there in that scrubbed Bronx parlor
thank you
for honestly weeping in time to
innumerable heartbreaking
italian operas for
pulling my hair when I
pulled the leaves off the trees so I’d
know how it feels, we are
involved in it now, revolution, up to our
knees and the tide is rising, I embrace
strangers on the street, filled with their love and
mine, the love you told us had to come or we
die, told them all in that Bronx park, me listening in
spring Bronx dusk, breathing stars, so glorious
to me your white hair, your height your fierce
blue eyes, rare among italians, I stood
a ways off, looking up at you, my grandpa
people listened to, I stand
a ways off listening as I pour out soup
young men with light in their faces
at my table, talking love, talking revolution
which is love, spelled backwards, how
you would love us all, would thunder your anarchist wisdom
at us, would thunder Dante, and Giordano Bruno, orderly men
bent to your ends, well I want you to know
we do it for you, and your ilk, for Carlo Tresca,
for Sacco and Vanzetti, without knowing
it, or thinking about it, as we do it for Aubrey Beardsley
Oscar Wilde (all street lights shall be purple), do it
for Trotsky and Shelley and big/dumb
Kropotkin
Eisenstein’s Strike people, Jean Cocteau’s ennui, we do it for
the stars over the Bronx
that they may look on earth
and not be ashamed.
————————-
{youtube}Ls7dmuHf7Jc{/youtube}
Een analyse van het gedicht
Zie ook: Women of the Beat Generation https://www.beatdom.com/women-of-the-beat-generation/