Ga naar de inhoud

Opstand inheemse bevolking Ecuador

Het is al dagenlang zeer onrustig in Ecuador, een land met een grote meerderheid van arme inheemse bewoners, die onder meer georganiseerd zijn in de overkoepelende organisatie CONAIE. Deze organisatie riep een algemene ‘onbeperkte mobilisatie’ uit op 13 juni, uit protest tegen de armoede en hoge brandstofprijzen. waarna op veel plekken gedemonstreerd werd en wegen geblokkeerd werden. De regering van de neoliberale bankier Guillermo Lasso reageerde door de leider van CONAIE, Leonídas Iza, op te pakken. Daarna vloog de vlam goed in de pan, en werd Iza snel weer vrijgelaten. Maar de protesten duren voort, en natuurlijk is de repressie groot.

9 min leestijd

De achtergronden worden toegelicht door de politicoloog Decio Machado, geinterviewd door Felipe Gutiérrez Ríos (*) bij Anred, voor u vertaald door globalinfo.nl, die dol is op donateurs

Ecuador: “de president wakkert de mobilisatie van de bevolking aan”.

Politiek analist Decio Machado gaat in op de huidige situatie in Ecuador te midden van de nationale ‘staking voor onbepaalde tijd’. Hij stelt dat de eisen van de mobilisatie logisch zijn vanwege de ernstige economische crisis in het land, en karakteriseert de repressieve maatregelen als een poging van de regering van Guillermo Lasso om het politieke kapitaal terug te winnen dat zij door haar wanbeleid is kwijtgeraakt. Door Felipe Gutiérrez Ríos (*), voor ANRed.

De tweede dag van de ‘nationale mobilisatie voor onbepaalde tijd’werd gekenmerkt door de arrestatie – die later werd herroepen – van Leonidas Iza, de hoogste inheemse leider van het land. De willekeurige arrestatie van de voorzitter van de Confederatie van Inheemse Nationaliteiten van Ecuador (CONAIE) maakt deel uit van een criminaliserende strategie van de regering van Guillermo Lasso, die in mei acht leden van de Guevarista Beweging heeft gearresteerd, en die tijdens de stakingsdagen repressie en arrestaties heeft gebruikt als een middel om de legitimiteit van de volksbeweging te ontnemen.

{youtube}Oifp6IbxBPU{/youtube}

Voor een overzicht van de huidige situatie in Ecuador hebben wij een gesprek gehad met Decio Machado, socioloog en politiek adviseur, auteur van o.a. het boek “Cambiar el mundo desde arriba: los límites del progresismo” (“De wereld van bovenaf veranderen: de grenzen van het progressivisme”) dat hij schreef samen met de Uruguayaan Raúl Zibechi. Machado typeert de huidige politieke situatie in Ecuador, die wordt gekenmerkt door een sterke daling van de populariteit van de regering, die nog sterker is gedaald dan die van Lenin Moreno, de vorige president. Hij wijst erop dat “dit kan worden verklaard door het feit dat president Lasso slechts één van zijn verkiezingsbeloften heeft kunnen nakomen, namelijk de massale inenting. Vanaf dat moment is hij een regering zonder routekaart, zonder politieke agenda, zonder concreet overheidsbeleid, behalve dan zijn neoliberale perspectief. De mensen zijn dus zeer snel gedesillusioneerd geraakt. In deze situatie hebben CONAIE, de inheemse volkeren en nationaliteiten, opgeroepen tot een permanente mobilisatie, die geen staking was, en die een lijst van tien eisen heeft opgesteld, waarvan sommige onder hun eigen gewicht bezweken”.

Wat bedoel je bezweken onder hun eigen gewicht?

Decio Machado: Omdat het gezond verstand is. Om het maar ronduit te zeggen: de openbare diensten gaan steeds verder achteruit, ziekenhuizen hebben een tekort aan geneesmiddelen, de zorg wordt zeer precair, artsen worden ontslagen. De scholen verkeren in een dramatische infrastructurele situatie. De wegen liggen in puin, de wegen waar Ecuador ooit prat op ging in de tijd van Correa zijn nu een zee van gaten. En fundamenteel, de economische situatie is kritiek. Wat de werkgelegenheid betreft, hebben slechts drie van de tien Ecuadorianen een zogenaamde fatsoenlijke baan, hetgeen betekent dat zij ten minste het minimumloon ontvangen. Na de pandemie zijn veel mensen achtergebleven in een situatie van bestaansminimum, de multidimensionale armoede bedraagt bijna 40%, en er zijn veel mensen die zich het basispakket van gezinsgoederen niet kunnen veroorloven. De sociale indicatoren zijn aanzienlijk verslechterd, 32% van de Ecuadorianen moet rondkomen met minder dan 2,8 dollar per dag, hetgeen neerkomt op een situatie van hardnekkige armoede. Het land is enorm achteruitgegaan sinds de regering van Lenin Moreno, de pandemie heeft nog harder toegeslagen, en de regering Lasso kan in dit bestuursjaar geen enkel triest punt van verbetering op dit gebied aanwijzen. Dit alles heeft geleid tot de mobilisatie die we sinds maandag meemaken.

Hoe heeft de oppositie opgetreden in deze hele periode?

Sinds het verraad van Lenin Moreno (begon links, maar eenmaal president neoliberaal, vert.) is de agenda van de oppositie de agenda van correismo (Rafael Correa was van 2007-17 president met een centrumlinks beleid). Sindsdien volgen zij een logica van permanent conflict met de regeringen die aan de macht zijn, maar dit wordt als een louter institutionele kwestie geframed. Dat wil zeggen dat wat er op straat gebeurt, de mobilisaties, het georganiseerde sociale weefsel, niet door hen wordt geleid, maar door de sociale bewegingen. Wat het Correismo de laatste tijd heeft gedaan, is deze strijd ondersteunen en voor enige mobilisatie zorgen, maar niet zo veel, omdat zij niet over een grote mobiliserende kracht beschikt. Maar het heeft wel een belangrijk politiek apparaat, verspreid over het hele land. Het is een strategische positie: vandaag steunen zij de vrijlating van Iza, maar toen zij in de regering zaten, hebben zij zeven processen tegen hem aangespannen wegens mobilisatie tegen de mijnbouwactiviteiten. De regering van Rafael Correa heeft dat gedaan. In die zin heeft de regering van Correa het geheugen van een vis, en dat is de reden waarom de sociale bewegingen belangrijke verschillen met hen hebben gemarkeerd.

Terzelfder tijd zijn er binnen de inheemse beweging twee zeer uitgesproken sectoren. De ene is nu op straat aan het mobiliseren met Leonidas Iza, en de andere binnen de Pachakutik-beweging, die samen met Lasso heeft geregeerd.

{youtube}KLrVxPnD77k{/youtube}

Dit is een realiteit. Wij hebben de regering van Guillermo Lasso te danken aan enkele onfatsoenlijke acties van sectoren van links in Ecuador. En dat had niet zozeer te maken met CONAIE, maar met Pachakutik, voornamelijk een hele sector van de linkse intelligentsia die kritisch stond tegenover het correismo en die er de voorkeur aan gaf – en dat moet duidelijk gezegd worden – om Lasso te steunen, ook al was dat onder de tafel. Zij hebben hem in de tweede ronde niet kritisch bejegend, om correismo via de verkiezingen af te straffen. Als gevolg daarvan, zitten we nu in deze ellende. Deze sectoren van links zijn medeplichtig aan de realiteiten die zich vandaag in het land afspelen.

Wat heeft Lasso er volgens u toe gebracht de repressieve strategie te volgen, met maatregelen zoals de arrestatie van Leonidas Iza, die potentieel destabiliserend kunnen werken?

Lasso heeft het gevoel dat hij geen internationale steun heeft, en ook binnenlands geen steun, als gevolg van de verslechtering van zijn imago. Naar mijn mening heeft de mobilisatie waartoe CONAIE heeft opgeroepen niet de sympathie van ten minste 50% van de bevolking. De repressie van Iza is dus een strategische operatie met een hoog risico van Lasso, waarbij hij zijn belangrijkste tegenstander op straat arresteert, met als doel munt te slaan uit al die mensen die de mobilisatie niet wilden, hoewel dat niet betekent dat zij de regering steunden. Ik denk dat Lasso met deze operatie probeert een politiek kapitaal te behouden dat hij niet meer heeft, omdat zijn imago enorm is verslechterd. Het is een wanhopige en onverantwoordelijke operatie, die zeer slecht voor hem zou kunnen aflopen, omdat het bloed van de mensen die nu in de straten mobiliseren op de tafel zou kunnen brengen. President Lasso radicaliseert de volksmobilisatie, die dat gevoel in eerste instantie niet had, maar nu door de arrestatie wel krijgt. Met andere woorden, de repressieve maatregelen van Lasso brengen de stabiliteit van het land in gevaar, met als enig doel het politieke kapitaal terug te winnen dat hij door zijn gebrek aan bestuurlijke vaardigheden is kwijtgeraakt. Vandaag heeft hij niet eens de steun van de Amerikaanse regering.

Welke mate van inmenging hebben de Verenigde Staten vandaag in Ecuador?

De inmenging is enorm en ondermijnt elke parameter van nationale soevereiniteit. Dit gebeurt omdat de Verenigde Staten bang zijn Colombia te verliezen, dat het beste strategische hoekpunt was dat zij tot nu toe hadden. Dat gaan we volgend weekend zien: als Gustavo Petro wordt verkozen, zal waarschijnlijk alles wat Colombia de afgelopen decennia voor het VS-imperialisme in Latijns-Amerika heeft betekend, naar Ecuador worden overgebracht. Tezelfdertijd wordt Ecuador momenteel sterk getroffen door de logica van de drugshandel. De geweldsniveaus zijn bruut, zodat een groot deel van de Amerikaanse inmenging vermomd is als de strijd tegen de drugshandel, waarvan we al weten dat die niet erg doeltreffend is, maar die wel deel uitmaakt van de internationale politieke agenda van de Verenigde Staten. Deze twee situaties zijn er de oorzaak van dat de Verenigde Staten een te grote aanwezigheid hebben in Ecuador voor de grootte van het land.

In dit specifieke geval geloof ik dat de regering van Lasso de steun had van de Amerikaanse ambassade, maar die in dit bestuursjaar is kwijtgeraakt. Betekent dit dat Washington zich wil ontdoen van de regering van Lasso? Nee, het betekent dat men hem niet ziet als een leider die stabiliteit kan brengen in het land en dat hij geen politieke continuïteit heeft. In die zin denk ik dat de Verenigde Staten vanuit conservatief oogpunt op zoek zijn naar nieuwe alternatieven, omdat ze hem niet vertrouwen.

Denkt u dat deze mobilisaties kunnen leiden tot een nieuwe opstand zoals die in 2019?

2019 is voorbij. Het land van 2019 was het Ecuador van voor de pandemie. Het werd enorm getroffen omdat de economie al verlamd was sinds 2015, het moment waarop het einde van de hausse in de grondstoffen toesloeg, aan het einde van de regering-Correa. Sindsdien is de situatie verslechterd, tot het punt waarop de mobilisatie van oktober 2019 plaatsvond, die de verwerping van het ‘neoliberale beleid van het land bij verrassing’ betekende. Met verrassing bedoel ik dat niemand op Lenin Moreno heeft gestemd vanwege het neoliberale beleid, en toch hanteerde Moreno een ander politiek programma dan het programma dat hij in de verkiezingscampagne presenteerde. Dat was een realiteit, die van oktober 2019. (zie hier voor berichten op globalinfo van toen).

Ik geloof dat we ons vandaag in een andere situatie bevinden. De mensen die bewust of onbewust op Guillermo Lasso hebben gestemd, hebben voor het programma gestemd dat hij ten uitvoer legt en daarom geloof ik dat we geen herhaling van oktober 2019 meemaken. Wij zijn getuige van een nieuw moment van rebellie, van opstand en van ontevredenheid van de kant van de georganiseerde sectoren van Ecuador, maar het lijkt mij dat het andere kenmerken en connotaties heeft. Bij het analyseren van Ecuador is het heel gebruikelijk om oktober 2019 te mythologiseren, omdat toen de beving in heel Latijns-Amerika begon, maar het lijkt me echt dat we vandaag een andere situatie meemaken, die daarom niet minder problematisch en conflictueus is.

——————

(*) Actief bij Marabunta, onderzoeker voor Observatorio Petrolero Sur.