Woonreferendum Berlijn: winst zonder gevolgen
Het langverwachte referendum in Berlijn, over de wens om grote commerciële woningbedrijven te onteigenen en terug te geven aan de bewoners/huurders, is door een flinke meerderheid van de kiezers aangenomen. Maar het zal waarschijnlijk voorlopig weinig consequenties hebben.
Tegelijk met de landelijke en lokale verkiezingen werd er gestemd over het referendum. daardoor was in ieder geval de opkomst hoog genoeg om de uitslag geldig te verklaren.
Het levert koppen op als Berliners vote to expropriate large landlords in non-binding referendum (Reuters)
Grofweg 56% stemde voor onteigening, 39% tegen.
Aan het referendum was door huurdersgroepen en andere ‘recht op stad’ organisaties uit allerlei Berlijnse buurten een jaar lang hard gewerkt. Het referendum is niet bindend maar de nieuwe regering zal er wel op moeten reageren. In feite zou die nu een ingewikkelde wet kunnen maken om de onteigening verder te brengen. Daarin moet onder andere besloten worden welke prijs er voor de woningen betaald zou moeten worden.
De landelijk grootste commerciële woningbezitter, Vonovia, had eerder al bekend gemaakt dat ze geen enkel probleem zou hebben met het verkopen van een deel van haar bezit en bood eerder al 15.000 woningen aan die gekocht werden tegen prijzen die twee keer hoger lagen dan waar de overheid ze ooit voor verkocht had. Vonovia maakt zich momenteel op om het grootste woningbedrijf in Berlijn op te kopen, Deutsche Wohnen, en kon het geld daarom goed gebruiken. De aandelenkoersen van het bedrijf doen het ook uitstekend.
De nieuwe lokale regering in Berlijn zou dus volgens het referendum aan de slag moeten om de onteigening in gang te zetten, maar daarin zal de SPD waarschijnlijk leidend zijn en die wil helemaal niet onteigenen. Ook de Grunen willen alleen ‘onderhandelen met de vastgoedbedrijven’ en de enige partij die vierkant achter onteigening stond, is de partij Die Linke en die heeft verloren. Landelijk zakte ze zelfs onder de kiesdrempel van 5% en komt ze alleen in het parlement omdat er wel drie parlementsleden direct gekozen zijn (als grootste in hun kiesdistrict). In Berlijn heeft Die Linke weliswaar veel minder verloren (en in sommige buurten zelfs gewonnen) en haalde nog steeds 14%. Maar die is nu wel verzwakt en de nieuwe SPD burgemeester Giffey is zeer behoudend en zal gaan proberen een regering zonder Linke samen te stellen, daar werd voor de verkiezingen al geen geheim van gemaakt.
De strijd tegen de vastgoedreuzen zal dus niet op alleen gemeentelijk niveau gewonnen kunnen worden. De uitslag van het referendum in de grootste stad van Duitsland is zeker een opsteker voor alle huur- en woningsactivisten, maar voorlopig vooral symbolisch.