Ga naar de inhoud

WTO . ZIP (dagelijks Cancún) nr. 34

nr. 34, van uw dagelijkse WTO.Zip, dd. 14 september 2003.

18 min leestijd
Placeholder image

inhoud
A) Analyse: nieuwe schets ministersverklaring ‘gedicteerd door EU en VS’

De tweede herziene tekst van de Draft Cancún Ministerial Declaration negeert helaas alle standpunten die ontwikkelingslanden herhaaldelijk geuit hebben over onderwerpen als landbouw, de Singapore Issues en niet-landbouwproducten (NAMA).

B) Inhoudelijk: de tekst is uit!

De verwachting is dat de tweede versie van de tekst een stuk soepeler zal zijn, en dat dit een onderhandelingsstrategie is.

C) Kritiekpunten NGO’s: An aggressive agenda for developing countries

D) Acties op zaterdag 13 september

Zaterdag was de tweede en laatste grote demonstratie in downtown Cancún.

E) Bedrijvenlobby ICC laat ondubbelzinnig van zich horen

ICC roept de regeringsdelegaties in Cancún op door te gaan met het “harde werk” en zich daarbij niet af te laten leiden door het “lawaai van demonstranten en groepen die minderheidsbelangen vertegenwoordigen”.

F) Van Ardenne: “Vangnetten tegen negatieve gevolgen WTO-regels”

Minister Van Ardenne van ontwikkelingssamenwerking heeft gezegd dat ontwikkelingslanden hun armste en kwetsbaarste bevolkingslagen tegen negatieve gevolgen van handelsliberalisering en WTO-regels moeten kunnen beschermen. Dit moet een specifiek onderdeel van de post-Cancún agenda
worden, aldus de minister.

G) Weblog Kees Vendrik in Cancún

A) Analyse: nieuwe schets ministersverklaring ‘gedicteerd door EU en VS’
(door Richard de Boer)

De tweede herziene tekst van de Draft Cancún Ministerial Declaration waarover wij gisteren in WTO.ZIP nr.33 al berichtten, negeert helaas alle standpunten die ontwikkelingslanden herhaaldelijk geuit hebben over onderwerpen als landbouw, de Singapore Issues en niet-landbouwproducten (NAMA).

De NGO Third World Network noemt de schets “deeply and seriously anti-development in substance and process.” De NGO ActionAid trekt zelfs de legitimiteit van de WTO in twijfel. Een grote groep in Cancún aanwezige NGO’s heeft zich in soortgelijke bewoordingen uitgesproken over de schets.
Volgens de nieuwsbrief Bridges (nr.5, 14/09/2003) zijn de WTO-lidstaten sterker verdeeld dan ooit in de afgelopen weken. “Het beste waarop gehoopt mag worden zijn nieuwe deadlines voor cruciale beslissingen en het terugzenden van alle betwistbare onderwerpen naar Genève.”

De meest opvallende verandering in de nieuwe schets zijn de voorstellen om onderhandelingen te beginnen over de ‘Singapore Issues’, in het bijzonder over een investeringsverdrag. Ondanks het verzet van meer dan zeventig ontwikkelingslanden hiertegen, mandateert deze schets de start van onderhandelingen over twee van deze issues (para 16 en 17): (a) transparantie bij aanbestedingen van de overheid en (b) handelsfaciliteiten. Op enigszins vermomde manier worden ook onderhandelingen gelanceerd over investeringen en concurrentieregels c.q. mededinging.

In annex D en E worden zogenaamde ‘modaliteiten’ vermeld die nooit bediscussieerd zijn, laat staan geaccepteerd door WTO-leden. Deze handelen groottendeels over procedurele zaken en kunnen daarom eigenlijk niet als geen ‘modaliteiten’ beschouwd worden, omdat die doorgaans omschrijven welke substantiële, inhoudelijke zaken besproken dienen te worden. In een vakkundige analyse van Third World Network wordt geconcludeerd dat deze benadering van de Singapore Issues “buitensporig” is en het standpunt van veel ontwikkelingslanden negeert en hiermee een in Doha overeengekomen principe overtreedt dat zegt dat onderhandelingen pas kunnen beginnen nadat er “expliciete consensus” is. Door het opduiken van deze onderwerpen in de herziene schets, wordt de mening van ruim 70 WTO-lidstaten niet gerespecteerd.

Maar landbouw blijft het grootste twistpunt; pogingen om nader tot elkaar te komen lijken in onvruchtbare aarde gevallen te zijn. Deze herziene schets verschilt nauwelijks van de eerste schets. Geen numerieke doelen of tijdschema’s en wederom het onderschoffelen van het gevoelige thema exportsubsidies. De landbouwtekst (para 4 en annex A) behoudt dezelfde onevenwichtigheden en problemen als in de eerste schets. De standpunten van veel ontwikkelingslanden die de schets van 24 augustus bekritiseerden zijn niet terug te vinden in de veranderingen. De rijke landen wordt toegestaan om hun eigen landbouw te blijven steunen (en deze steun zelfs op te voeren) via de Blue Box en het geleidelijk afschaffen van exportsubsidies te ontwijken. De Green Box blijft voortbestaan, waardoor landen (vooral de EU en de VS) via een omweg toch hun subsidies kunnen blijven verschaffen aan de landbouw.

De vier Afrikaanse landen van het “katoeninitiatief” (Benin, Tsjaad, Mali en Burkina Faso) hebben woedend gereageerd op paragraaf 27, meldt nieuwsbrief Bridges vandaag. De landen hadden een voorstel gedaan om overheidssteun, productie- en exportsubsidies volledig op te heffen en compensaties aan de Minst Ontwikkelde Landen (LDCs) te doen voor geleden schade door vnl. Amerikaanse katoensubsidies in de periode van uitfasering van subsidies. De herziene schets volgt vooral de Amerikaanse benadering van het probleem en instrueert de voorzitter van de WTO Trade Negotiations Committee om met een aantal WTO-werkgroepen en ‘relevante internationale organisaties’ hierover van gedachte te wisselen.

Bijzonder is dat het GATS-akkoord terug van (nooit) weggeweest is. De herziene schets spreekt niet alleen de intentie uit om de in het slop geraakte GATS-onderhandelingen weer op de rails te zetten, maar om ze er in sneltreinvaart doorheen te jassen. Er wordt een ‘horizontale datum’ genoemd voor WTO-leden om herziene en verbeterde aanbiedingen te doen op het gebied van handelsliberalisering, waarbij geen enkele sector “a priori” uitgesloten dient te worden. Dit betekent dat de drinkwatervoorziening en andere elementaire publieke diensten niet uitgesloten dienen te worden van GATS. Eind 2004 moeten er nieuwe regels opgesteld zijn over subsidies, maatregelen in geval van noodtoestanden, overheidsregulering en publieke bemiddeling. Verder valt op dat de zgn. vierde modus (aanwezigheid van natuurlijke personen, bijv. het in dienst kunnen nemen van mensen uit andere WTO-landen – een modus waar vooral ontwikkelingslanden belang bij hebben), buitengewoon slecht is uitgewerkt in de schets en geen krachtige verbintenissen vermeldt.

Bovenstaande analyse is helaas niet volledig. Hieronder een samenvatting van Anne van Schaik en Meike Skolnik van Milieudefensie. Daaronder een Engelstalige samenvatting van de kritiekpunten opgesteld door NGO’s, die de redactie van WTO.zip ontving van Myriam vander Stichele (SOMO). Voor alle ins en outs verwijs ik daarnaast naar deze links: de nieuwe schets van de ministersverklaring kan in PDF-formaat worden gelezen viawww.ictsd.org/ministerial/cancun/docs/draft_cancun_minist_text_rev2.pdf De buitengewoon vakkundige analyse van de schets door Third World Network [Word-document] is te vinden via http://www.twn.org.sg/title/critique.doc

B) Inhoudelijk: tekst is uit!
(door Anne van Schaik en Meike Skolnik)

De draft declaration is gisteren verschenen. Over de Singapore issues: er staat in de tekst dat de WTO-leden zullen beginnen met onderhandelingen over handelsfacilitering en overheidsaanbesteding. Na onderhandelingen over modaliteiten kan ook begonnen worden met onderhandelingen over investeringen. Over competitie: er woordt dorgegaan met clarificatie over onderwerpen die hiermee te maken hebben, inclusief het overwegen vanmodaliteiten voor onderhandelingen hierop.

Dit laat zien dat de WTO absoluut niet geluisterd heeft naar de meer dan 70 landen die zich verschillende malen hebben uitgesproken tegen lancering van deze verdragen. In een bijeenkomst van de werkgroep over deze onderwerpen op vrijdag 12 september hebben India en Maleisië nogmaals duidelijk gemaakt dat onderhandelingen alleen begonnen kunnen worden als er expliciete consensus is, en dat dat nu niet het geval is. Ondertussen had de voorzitter Pettigree aangegeven dat het moeilijk zou worden om tot lancering te komen van alle 4 de onderwerpen. Het zou wel mogelijk kunnen zijn om onderhandelingen over 2 onderwerpen te beginnen en de landenzouden dan kunnen bepalen welke dat zouden zijn.

Een paar uur later verklaarde Pascal Lamy in een bijeenkomst met NGOs dat er helemaal niet gekozen hoefde te worden over welke onderwerpen wel wordt begonnen met onderhandelingen, omdat hij er vanuit ging dat alle 4 in de eindtekst zouden komen te staan. Dat was ook zijn mandaat, aldus Lamy.

Weer later verklaarde dhr. Van Rijssen van EZ in een consultatie dat ze zich konden voorstellen dat ze aan het eind van de ronde overeenstemming hadden bereikt over alles, behalve competitie: daarover moet de Europese Raad dan beslissen. Dit is een duidelijke verandering van standpunt, omdat de EU, en ook Nederland altijd aangaven dat de Singapore issues een breekpunt zounden zijn.

In de huidige tekst staat niet aangegeven dat landen verschillende posities hebben. Dit betekent dat landen opnieuw moeten aangeven dat ze het hier niet mee eens zijn. Dit laat duidelijk zien dat de WTO zich niet gelegen laat liggen aan de mening van ontwikkelingslanden.

Over landbouw: de tekst bevat nauwelijks verbeteringen op het gebied van elimineren van subsidies, terwijl het wel van ontwikkelingslanden verlangt dat zij bun markten verder openen dan eerder gepland in de eerdere tekst. De voorstellen van de G21 (een groep ontwikkelinsglanden dat op 9 september een alternatief voorstel heeft gedaan voor de landbouwonderhandelingen) is genegeerd.

Over GATS: de tekst verlangt van landen dat de GFATS onderhandelingen intensiever zulen worden, en zet meer druk op hen om offers te maken (datum is nog niet vastgesteld). De tekst zegt nu specifiek dat geen bepaalde sector kan worden uitgesloten van liberalisatie onder de GATS. De tekst stelt verder dat onderhandelingen worden voortgezet op regels over overheidsregulering die het recht van overheden om te reguleren zal verminderen.

Katoen: 4 West-Afrikaanse landen hebben aan het begin van de conferentie aangegeven dat ze willen dat de VS en EU haar exportsubsidie afschaft op katoen en dat ze worden gecompenseerd voor geleden schade. Directeur-generaal van de WTO Supachai heeft zich intensief met onderhandelingen hierover bemoeit. Hierover is niets terug te vinden in de uiteindelijke tekst. In plaats daarvan staat dat de katoenkwestie moet worden betrokken bij de fiber, textile en kleding sectors. Daarnaast staat dat Supachai moet consulteren met de FAO, IMF en Wereldbank etc. om programmes etc. te versterken die diversificatie van de economieën zal bevorderen.

In een reactie op de draft declaration heeft India en een groot aantal andere landen aangegeven dat ze erg ongelukkig zijn met deze tekst. De Heads of Delegation meeting is gisterennacht doorgegaan tot 1.30 uur. De delegatieleden kregen te horen dat ze om 7 uur vanmorgen terug moesten komen. Na 1.30 is er een soort Green Room process geweest met Maleisië, India, China, Kenia, de EU, US, Mexico, Zuid-Afrika en Brazilië over de nieuwe onderwerpen. Lamy heeft hierin gezegd dat er een compromis moet komen hierop en dat ze dan pas willen bewegen op landbouw. Maleisië, India, Kenia en Zuid-Afrika hebben daarop aangegeven dat ze niet bereid zijn om de eerste stap te zetten. Er schijnt nu een mini-ministerial gaande te zijn over de rest van de tekst.

De verwachting is dat de tweede versie van de tekst een stuk soepeler zal zijn, en dat dit een onderhandelingsstrategie is. We houden u op de hoogte!

C) Kritiekpunten NGO’s: An aggressive agenda for developing countries

a) This Draft Ministerial Text has completely destroyed the very few developmental dimensions that were enshrined in the Agenda that came out of Doha Ministerial Conference of the WTO. These developmental dimensions need to be reinstated and built upon by retaining the separate Declarations on “implementation concerns” and “TRIPs and Public Health”. One way in which the developmental concerns should be built upon is by formulating a separate Declaration on the ‘Cotton Initiative’ that would contain effective and unconditional commitments from developed countries towards elimination of cotton subsidies of all forms.

b) “Explicit Consensus” has been extremely critical in maintaining the sovereignty of developing and least developed countries with respect to initiation of negotiations on modalities of Singapore issues (investment, competition, government procurement and trade facilitation). The present Draft Ministerial Text (dated September 13, 2003) denies countries their sovereign right to decide whether they want to negotiate on Singapore issues. It is therefore critical that we reinstate this wording in the Draft Ministerial Text in the form that it was mandated by the Doha Ministerial Conference.

c) WTO has a tradition of respecting “consensus”. The way in which the current language of the Draft Ministerial Text on Singapore issues has been derived, threatens respect for “consensus” at the WTO. Given that there does not exist a “consensus” to initiate negotiation on any aspect of Singapore issues, we must respect this reality and say it clearly that negotiations on any dimension of Singapore issues cannot begin. If we do not want to respect the basic tenet on which WTO functions, it would be worthwhile to dissolve the WTO.

d) Tariffs are the only means for providing a level playing field against import of hugely subsidized products originating from countries, especially developed countries. There should be no tariff reductions entertained in these negotiations.

e) Trade-distorting domestic support and export subsidies have been central features of agricultural regimes in the developed countries. These have essentially benefited large farmers and corporations in these countries who have been able to export highly subsidized agricultural produce leading to the destruction of agriculture in developing countries. What is required and desirable is that developed countries cap and drastically reduce domestic supports across the boxes (green, blue, amber- AMS). Export Subsidies must be eliminated.

f) The peace clause has been a hazard in the growth of agriculture of developing countries. As negotiated during the Uruguay Round of trade negotiations, we demand that the Peace Clause should die its natural death by 31st December 2004.

g) No offers or negotiations in rules should take place in Services until and unless a proper assessment of the impact of services liberalisation has been conducted. Public services should be taken out of the GATS.

h) “Transparency”, “Accountability”, “Sovereignty” and “Democracy” are central features of any rational decision-making process. The processes of decision-making such as “green rooms” that have become a central feature of the WTO Ministerial Conferences defy all these four tenets of a rational decision-making process. Hence we demand that Chairman Derbez and Director General Supachai Panitchpakdi institute processes of decision-making that respect these features at the present and future Ministerial Conferences and WTO processes. Failure to do so should be treated as a premise on which the WTO should be dismantled.

D) Acties op zaterdag 13 september
(door Anne van Schaik en Meike Skolnik)

Anti-WTO demonstratie

Vrijdag 11 september: een groep actievoerders uit Mexico stad en de VS heeft urenlang een van de 2 grote wegen rondom het conferneitecentrum afgesloten. Op een moment is het zelfs gelukt om allebei de wegen af te sluiten. De groep was met ongeveer honderd mensen, en de sfeer was supergoed. Er werd veel gescandeerd en gezongen. Uiteindelijk is met de politie onderhandeld dat ze met bussen konden vertrekken naar de plaats van hun keuze.

Zaterdag was de tweede en laatste grote demonstratie in downtown Cancun.Wijs geworden van de vorige keer, begon deze al om 10.00 uur ’s ochtends. Ongeveer 7000 mensen liepen met kleurige spandoeken, vlaggen en T-shirts van het Casa de la Cultura naar ‘ground zero’, de plek waar de hekken staan. De infernal noise brigade (de mexicaanse sambaband) zorgde voor de muzikale begeleiding. Wij liepen mee met het blok van Via Campesina en Friends of the Earth International. Aangekomen bij het hek blies onze Duitse zusterorganisatie BUND een 10 meter hoge opblaaspop op; de corporate giant (een dikke man met sigaar).

De demonstratie was erg goed voorbereid: bij het hek gekomen begon een ploeg gewapend met betonscharen heel rustig de hekken door te knippen. Daarna kwam er een ploeg koreaanse touwtrekkers die touwen om de hekken wierp en ze naar beneden trok. Onder groot gejuich begaf de barricade het. De demonstranten gingen vervolgens heel vreedzaam op de grond zitten. Zo lieten ze zien: we kunnen wel naar binnen als we willen, maar we doen het lekker niet.

Brugactie:
Het conferentiecentrum in Cancun ligt op een soort eiland tussen twee razend drukke wegen. Het hele eiland is afgezet met hekken en het wemelt er van de militairen. De enige manier om het conferentiecentrum te bereiken, is via een aantal loopbruggen over de wegen. Je hebt daar alleen toegang met een speciaal pasje. Een belangrijk internationale (lobby)netwerk tegen de WTO; our- world- is- not- for- sale coalitie slaagde er in een spandoek op de loopbrug te hangen. Ongeveer twintig mensen, waaronder stonden op de brug en verscheurden onder het schreeuwen van leuzen de nieuwste tekst van de ministeriele vergadering.

E) Bedrijvenlobby ICC laat ondubbelzinnig van zich horen
(door Richard de Boer)

De bedrijfswereld laat ondubbelzinnig van zich horen in Cancún. Een delegatie van de International Chamber of Commerce (ICC), bestaande uit bedrijven en zakenassociaties uit 25 landen, is een campagne begonnen om regeringsdelegaties aan te moedigen om door te gaan met het “harde werk van multilaterale handelsliberalisering” en zich daarbij niet af te laten leiden door het “lawaai van demonstranten en groepen die minderheidsbelangen vertegenwoordigen”.

Het lijkt erop dat ICC, één van de invloedrijkste bedrijvenlobby’s bij de WTO, zenuwachtig begint te worden door de groeiende verdeeldheid tussen WTO-lidstaten. “Er staat te veel op het spel hier”, zei ICC secretaris-generaal Maria Livanos Cattaui op een persconferentie. “Regeringen moeten met rust worden gelaten zodat ze kunnen doorgaan met het vinden van overeenstemming onder de 146 WTO-leden op de voorwaarden waaraan wij vorm zullen geven aan op regels gebaseerde multilaterale handel.”

“Poserende en krantenkoppen pakkende potsierlijkheden mogen dan wel goed gedijen in de media, maar zij zullen weinig bijdragen aan de voortgang van deze onderhandelingen – en zullen bovendien nog minder verbeteren aan de levens van de mensen in deze wereld die dat het hardst nodig hebben.” Mevrouw Cattaui waarschuwde dat er een gevaar bestaat dat er meer verwacht wordt van de onderhandelingen in Cancún dan er gepresteerd zal worden.

Tom Niles van de lobbygroep United States Council for International Business, een partner van ICC, zei het als volgt: “Deel van het probleem is het ontsierende taalgebruik in deze onderhandelingen. We spreken over handelsconcessies, terwijl het eigenlijk handelsvoordelen zijn. Iedere maatregel die wordt ondernomen door welk land dan ook – ontwikkeld land of ontwikkelingsland – dat de liberalisering van hun markten bevorderd, kan alleen maar leiden tot economische groei.”

Volgens meneer Niles is de heersende ‘mercantilistische’ denktrant van sommige landen ook niet bepaald constructief. “We denken nog altijd dat export goed is en import niet. Dat is een achterhaalde gedachte.” Mocht u nieuwsgierig zijn geworden naar het standpunt van ICC inzake Cancún, kijkt u dan even op www.iccwbo.org

F) Van Ardenne: “Vangnetten tegen negatieve gevolgen WTO-regels”
(door Richard de Boer)

Ontwikkelingslanden moeten hun armste en kwetsbaarste bevolkingslagen kunnen beschermen tegen negatieve gevolgen van handelsliberalisering en WTO-regels. Dit zei minister van ontwikkelingssamenwerking Agnes van Ardenne in een workshop over voeding en voedselzekerheid in het NGO Centre in Cancún afgelopen vrijdag. Aan de workshop namen ruim vijftig NGO’s deel, waaronder de Nederlandse NGO’s ICCO en Wemos.

Volgens Van Ardenne moeten de vangnetten voor de kwetsbaarste en armste bevolkingslagen in ontwikkelingslanden versterkt worden. Niet alleen is de Wereldbank gevraagd om hieraan te werken, maar ook zal dit opgepikt worden als specifiek onderdeel van de post-Cancún agenda, aldus Van Ardenne.

Ook moedigde ze de G-21 (inmidels G-24) alliantie toe om de landbouw wereldwijd te herstructureren. Van Ardenne wees op de interne handelsbarrières in landen als India die volgens haar de belangrijkste oorzaak zijn van honger en armoede. Ze riep alle Afrikaanse landen op om het voorbeeld te volgen van het katoeninitiatief van Burkina Faso, Mali, Tsjaad en Benin. Daarnaast zei Van Ardenne dat ontwikkelingslanden de kwaliteit van hun voedsel moeten verbeteren en dat de Nederlandse regering daarvoor graag haar technische expertise aanbiedt.

Tijdens de workshop vertelde Caroline Eyapu Ekobu (Oeganda) dat de Oegandese bevolking haar geloof in voedselproductie heeft opgegeven vanwege de import van goedkope producten en de moeilijkheden om traditionele landbouwproducten te exporteren. Ze zei dat door de handelsliberalisering de prijzen voor o.m. water, gezondheidszorg en onderwijs gestegen zijn. Ook het maaltijdpatroon van Oegandezen en de voedingswaarde is verslechterd door de import van goedkope producten, zoals tarwe uit de Verenigde Staten.

Barbara Campos (Brazilië) betwistte de overtuiging dat handel een middel is om ontwikkeling te bevorderen. Verscheidene sprekers pleitten ervoor dat de WTO obstakels uit de weg moet ruimen om het recht van een ieder op voedsel te garanderen. (bron: ICCO, Wemos)

G) Weblog Kees Vendrik in Cancún

GroenLinks-Kamerlid Kees Vendrik, momenteel in Cancún, begint los te komen in zijn weblog. Over het gekonkel rond de ‘new issues’ schrijft hij: “GroenLinks heeft samen met andere groene partijen in Europa ervoor gepleit deze weg niet in te slaan. De Europese Unie heeft dat genegeerd en Nederland steunt dat. Ik merk meer en meer hoezeer zuidelijke landen, maatschappelijke organisaties en parlementariërs die ik spreek ongelooflijk balen van dit gedrag. In de geschiedenisboeken van de internationale onderhandelingen over handel liggen de gebroken beloftes aan arme landen hoog opgetast. Laat daar het gesprek over plaatsvinden, niet over een complexe en nieuwe set van onderwerpen die strikt genomen niet eens over handel gaan.” Zaterdag schreef Vendrik over de landbouwonderhandelingen: “De Europese Unie lijkt ruimte te zoeken door vooral voor een aantal van de armste landen iets extra’s te doen. Dat wordt niet gepikt door vele landen. Bovendien lijkt het een strategische zet om de G21 uit elkaar te spelen en de minst ontwikkelde landen te vervreemden van de G21.” Volg deze link: http://www.groenlinks.nl/blog/blogger.html

colofon

Nieuwsbrief over ontwikkelingen rondom Wereld Handels Organisatie WTO. Deze dagelijkse uitgave is een initiatief van de Werkgroep Globalisering Delft-Den Haag en XminY Solidariteitsfonds. De Cancun-uitgaves van WTO.ZIP zijn mogelijk gemaakt door steun van het NCDO.
Aan dit bulletin hebben meegewerkt: Richard de Boer, Anne van Schaik, Meike Skolnik, Rob Bleijerveld en Myriam Vander Stichele. Stuur mededelingen, copy of reacties naar:WTO.ZIP-dagelijkse Cancún en meer over globalisering is te vinden op de https://www.globalinfo.nl en http://www.indymedia.nl Voor gratis email-abonnement, mail naar