Geld en (on)waarheid
Vorige week publiceerde de Bank of England (BoE) twee documenten over het geldsysteem: Money in the modern economy en Money creation in the modern economy. Bij mijn weten heeft geen enkele centrale bank wereldwijd eerder in zulke heldere taal het huidige geldsysteem uitgelegd. Opmerkelijk is dat nu ook de BoE stelt dat economische studieboeken vaak een verkeerde uitleg geven van het geldsysteem in het algemeen en geldcreatie in het bijzonder.
(Oorspronkelijk verschenen op het weblog van Martijn van der Linden)
Twee quotes:
“This article explains how, rather than banks lending out deposits that are placed with them, the act of lending creates deposits — the reverse of the sequence typically described in textbooks.”
En:
“The reality of how money is created today differs from the description found in some economics textbooks
* Rather than banks receiving deposits when households save and then lending them out, bank lending creates deposits.
* In normaltimes,the central bank does not fixt he amount of money in circulation, nor is central bank money ‘multiplied up’ into more loans and deposits. “
De waarheid wordt dus vaak verdraaid door economen. Ook in Nederland. Zo legt Wim Boonstra, bijzonder hoogleraar Economische en Monetaire Politiek aan de Vrije Universiteit Amsterdam en hoofdeconoom van de Rabobank, in zijn vorig jaar verschenen boekje Geld speelt (G)een rol. Over de waarde, schepping en vernietiging van geld het geldscheppingsproces uit aan de hand van de geldmultiplicator (die dus niet bestaat); en blijven de economen verenigd in het Sustainable Finance Lab keer op keer stellen dat “banken bemiddelen tussen spaarders en kredietnemers”. Zie bijvoorbeeld hun inbreng voor de Commissie Structuur Nederlandse Banken. Nog steeds willen zij niet accepteren dat banken primair geldscheppende instellingen, en dus geen intermediair, zijn.
Naar aanleiding van de BoE openbaring publiceerde David Graeber, auteur van Schuld: de eerste 5.000 jaar, twee dagen geleden in de Guardian het nu al legendarische artikel The thruth is out: money is just an IOU, and the banks are running it. Hij eindigt met:
“Historically, the Bank of England has tended to be a bellwether, staking out seeming radical positions that ultimately become new orthodoxies. If that’s what’s happening here, we might soon be in a position to learn if Henry Ford was right.”
Voor degene die Ford’s fameuze quote niet kennen:
“It is well enough that people of the nation do not understand our banking and monetary system, for if they did, I believe there would be a revolution before tomorrow morning.”
Een revolutie is wellicht niet nodig. Waarheid daarentegen wel. En precies daarom is het spijtig te constateren dat de diverse Nederlandse economen de waarheid omtrent de werking van geld blijven verhullen en dat de Nederlansche Bank ervoor kiest om te zwijgen. Pas als we begrijpen hoe het werkt in de praktijk, kunnen we zinvolle alternatieven ontwikkelen en de juiste hervormingen doorvoeren. Een radicale verandering in het denken over geld is hiervoor nodig. Dus wellicht toch een revolutie…