Kritische Verantwoordelijkheid In Coronatijd
Het Italiaanse anarchistische maandblad Rivista Anarchica (nr. 444, juni 2020) heeft nog eens kort uitgelegd, welke libertaire uitgangspunten in deze corona-periode welke kritische verantwoordelijkheid zal opleveren. Het zal in ieder geval afwijzen een van overheidswege opgelegde ‘gehoorzaamheidsgymnastiek’, zoals de voorkant van het nummer toont.
(Door Thom Holterman, overgenomen van Libertaire Orde)
Verantwoordelijke burgers
Het moet duidelijk zijn dat anarchisten zich verantwoordelijke burgers weten en als verantwoordelijke burgers hebben zij vanaf het begin van de pandemie gezegd, dat het in buitengewone situaties ook mogelijk is om beperkingen van de vrijheid en sociale verplichtingen te accepteren. Maar pandemieën noch oorlogen kunnen het bestaan van een eenheidsgedachte legitimeren. Naar hun mening kan het recht op kritiek en tegenspraak niet worden onderworpen aan uitzonderingen, schorsingen of beperkingen.
Het is duidelijk dat wat er aan de orde is, valt onder de verantwoordelijkheden van een (politieke) macht die publieke gezondheidszorg jarenlang heeft onttakeld en de particuliere gezondheidszorg heeft bevoordeeld. Ze is daardoor verantwoordelijk geworden voor de dood en het lijden van veel mensen; ze heeft ermee gezondheidswerkers blootgesteld aan dodelijke risico’s en ze heeft een zeer ernstige situatie gecreëerd voor gemarginaliseerden, bejaarden, precairen, immigranten en gedetineerden. Aldus is op de achterkant van het Rivista Anarchica nr. 444 te lezen. Waarop nog volgt: ‘Wij zijn van plan om door te gaan met het verspreiden van reflecties, twijfels, kritische materiaal.’ De lezer wordt vervolgens gevraagd: ‘Help ons om de ruimte en de stem van het kritisch denken en de vrijheid open te houden.’
Wederzijdse ondersteuning. En vrijheid
Aan het redactioneel in dit nummer ontleen ik nog het volgende ‘statement’: ‘Wij zijn tegen de kapitalistische uitbuiting en tegen het ontbreken van garanties voor degenen die werken, werkloos zijn, in een precaire situatie verkeren, migranten, gevangenen, enz. Tegelijkertijd erkennen wij de noodzaak om de pandemie te bestrijden. Maar er zal geen millimeter of een seconde meer van de vrijheid ingeperkt mogen worden dan echt nodig is. We denken dat alles te beredeneren valt. Dit houdt in dat wij ons verzetten tegen het afgeven van een blank mandaat aan ‘specialisten’ op elk gebied om het even of het gaat om televisie en media, de civiele bescherming, wereldorganisaties die, net als alle anderen in de wereld, onderworpen moeten worden aan wetenschappelijke en politieke verificatie, evenals aan punctuele en gemotiveerde kritiek.
Onze traditionele bereidheid om solidariteit in de praktijk te brengen gaat gepaard met een engagement voor vrijheid en in vrijheid, in het kielzog van anderhalve eeuw geschiedenis van de anarchistische beweging. Het is geen toeval dat we historisch gezien zijn geboren als de libertaire component van de arbeiders- en boerenbeweging, in tegenstelling tot de centralistische en autoritaire. Het zit in ons DNA.
Het ingaan van de zogenaamde ‘fase 2’ van de corona-periode heeft niet, zoals te verwachten was, de basisvoorwaarden voor het beheer van de ‘strijd tegen de pandemie’ veranderd. En evenmin onze kritiek. We gaan niet herhalen wat we in Rivista A hebben geschreven, sinds de eerste ‘pandemie-kwestie’ (nr. 442, april 2020), over de afwijzing van elke samenzweringstheorie en de historische keuze voor de sociale verantwoordelijkheid van het anarchisme. We zijn altijd solidair geweest met de zwakste groepen, met uitgebuitenen van alle soorten.
Het is in deze context dat we klaar zijn (en blijven) om gedrag aan te nemen dat nuttig is om de risico’s met betrekking tot het coronavirus te verminderen en uit te roeien. Maar altijd met aandacht, kritische geest, bereidheid om te begrijpen en altijd verwijzend naar onze historische tegenstelling tot uitbuiting, onderdrukking, macht.’
Vanzelfsprekend komt men in dit nummer naast allerlei gebruikelijke artikelen ook artikelen tegen die de corona-kwestie onder de loep nemen.
Thom Holterman
Rivista Anarchica, nr. 444, juni 2020, 92 blz., 6 euro (vertaling en bewerking van de tekst thh.; het nummer is in Nederland verkrijgbaar in de internationale boekwinkel Fort van Sjakoo, Amsterdam).