Als 17-jarige jongen ruilde hij zijn ouderlijke huis in voor een kraakpand in West-Berlijn. We hebben het dan over eind jaren 80. Nadat de muur gevallen was werd hij actief in de Oost-Berlijnse kraakscene. Vandaag de dag woont hij in Chiapas, Mexico waar hij wat meer rust heeft moeten vinden omdat daar een zoontje van hem rondhuppelt aan wie hij zijn boek overigens ook opdraagt. In maart van dit jaar sprak ik Ramor voor het laatst in zijn huis in San Cristobal de las Casas. Hij vertelde me dat het tijd was om zijn backpack weer van de zolder te plukken en dat hij na de zomer naar Europa wilde komen om zijn debuut Clandestines te presenteren. En zoals het een echte Ier betuigt zou hij het liefst workshops organiseren zodat een ieder die dat wil verhalen over politieke reizen kan vertellen. Met andere woorden: anarchisten die de wereld overtrekken om de strijd tegen het kapitalisme te ondersteunen en die strijden voor autonomie wil hij graag aan het woord laten komen. En zo komt mij het boek ook over. Het is een oproep. Jongens en meisjes, heren en dames. Zet je schrap voor de strijd voor vrijheid, want je kunt immers beter sterven op je voeten dan leven op je knieën. Ramor Ryan is aan het woord.Zijn verhalen beginnen in Berlijn, over aanvaringen met de politie en over het spannende leven in de toenmalige kraakscene in het algemeen. Het boek eindigt als hij na 11 jaar afwezigheid terugkeert in de stad die hij eigenlijk amper nog herkent. Justitie is hem nog niet vergeten vanwege zijn activistische verleden, maar vervalste papieren doen nog altijd wonderen. Ondanks dat hij alweer ruim de 30 gepasseerd is gaat hij nog altijd clandestien door het leven.
Het mooi vormgeven boek verhaalt over de oude wereld die omschreven wordt als de strijd tegen imperialisme. Allereerst komt Duitsland ruim aan bod en daarna Koerdistan waar hij als ondergronds journalist in een Turkse gevangenis belandde. Nadat hij met zn makkers het wereldnieuws haalde was hij weer in staat van de vrijheid te proeven. In Kroatië bezocht hij een Rainbow Gathering waarna hij terugkeert met zn verhalen naar Belfast the making of a rebel. Het scheelde niet veel en hij had zich met een jeugdvriendje bij de IRA aangesloten. Zijn anarchistische levensovertuiging weerhield hem hier echter van.
Op de Atlantische Oceaan heeft hij een aantal maanden op een bananenboot gewerkt waar hij in contact komt met het ruwe leven en het rangen en standen gebeuren. Door de leiding te bedonderen en de lagere kaste op de boot op hun rechten te wijzen weet hij het aardig te overleven.
De nieuwe wereld begint voor Ryan in 1992 in Venezuela waar onder andere het georganiseerde verzet tegen het kapitalisme en de roep om autonomie begonnen is. Het lijkt erop dat zijn liefde voor de opstandige landen ten zuiden van de Verenigde Staten hier begonnen is. Via verhalen over zijn steun aan de Sandinisten in Nicaragua, een kritisch bezoek aan Cuba - een eiland vol tegenstrijdigheden belandt hij via het corrupte en gevaarlijke Guatemala in Brazilië waar een poging gedaan is om een internationaal netwerk op te bouwen rondom de antiglobaliseringbeweging. Je zult begrijpen dat er uit dit soort bijeenkomsten meer vraagtekens opbloeien dan gezamenlijke oplossing uit voortvloeien.
Zijn revolutionaire zoektocht eindigt in Chiapas waar hij onder andere meegeholpen heeft met waterprojecten. De autonomie waar de Zapatistas alweer ruim 12 jaar voor knokken lijkt de Ierse avonturier wel aan te staan. Hij heeft tijdens zijn verblijf in de bergen van zuidoost Mexico de meest spannende dingen meegemaakt. Hij schrijft hierover op een luchtige manier zonder zichzelf op te hemelen of stoer te willen doen. Deze anarchist in hart en nieren weet je gevoelige kwajongenssnaar te raken en je te overtuigen van het feit dat je de straat op moet om te vechten voor je vrijheid en het recht om je leven zo vorm te geven zoals je dat wenst.
Waarschijnlijk komt Ramor Ryan eind september naar Nederland voor een aantal workshops. Via deze website wordt je op de hoogte gehouden.
Clandestines: The Pirate Journals of An Irish Exile.
Ramor Ryan
278 blz. / AK Press
ISBN 190485955-0 / $ 15,95
(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door Christiaan Verwey.)
