Basisbaan: leuk plan maar het gaat niet werken
(Door Deva Daniël Luysterburg, oorspronkelijk verschenen bij konfrontatie)
Allereerst is het de bedoeling dat gemeenten dit plan gaan financieren. En daar gaat het al mis. Want gemeenten hebben helemaal geen geld voor sociaal beleid. De gemeente waar ik woon, Hoogeveen, voert een keihard bezuinigingsbeleid op sociale voorzieningen. Omdat ze miljoenen tekort komt en moet bezuinigen. Zij gaat echt niet een groot aantal uitkeringsgerechtigden een baan met een minimumloon geven. Een totaal onrealistisch idee. Dit zou kunnen werken maar dan moet of de landelijke overheid gemeenten eindelijk eens voldoende geld geven of het Ministerie van Sociale Zaken moet dit zelf bekostigen.
Ten tweede is het altijd al zo geweest dat minstens de helft van de bijstandsgerechtigden helemaal niet in staat is om te werken. Nu de werkloosheid laag is en veel mensen die kunnen werken al een baan gevonden hebben, ligt het percentage werkelijk arbeidsongeschikten in de bijstand ongetwijfeld ver boven de 50%. Het zou veel bijstandsgerechtigden een enorme hoeveelheid stress schelen als ze een arbeidsongeschiktheidsuitkering zouden kunnen krijgen in plaats van bij de gemeente aan te moeten kloppen voor bijstand. Misschien dat de overheid eerst dit probleem eens op kan lossen, dan wordt ook duidelijk hoeveel echte baanzoekenden er in de bijstand overblijven.
Van tijd tot tijd komt iemand met een nieuw idee dat dan de heilige graal is om iets te doen voor bijstandsgerechtigden. Een paar jaar geleden was dat het basisinkomen, nu weer een basisbaan. Elke bijstandsgerechtigde zit echter in een andere situatie, en meestal is deze situatie ook nog gecompliceerd (er zijn jonge kinderen, er zijn schulden, er zijn gezondheidsproblemen, etc.). In de praktijk biedt een basisinkomen of een basisbaan, hoe sympathiek die ideeën ook zijn, maar voor een beperkt aantal mensen een oplossing. Maatwerk blijft nodig.
Daar istie weer: de armoedeval. Je kunt wel een minimumloon krijgen maar als dat betekent dat je je toeslagen kwijtraakt, dan ga je er financieel niet op vooruit en misschien zelfs wel op achteruit. In de praktijk worden bijstandsgerechtigden dan niet extra beloond voor hun werk. Dat kan toch niet de bedoeling zijn.
Als het voor bijstandsgerechtigden zo goed voelt om een salaris te ontvangen, wat natuurlijk waar is, waarom neemt de overheid zelf dan niet meer bijstandsgerechtigden in dienst tegen een normaal salaris conform de CAO? Ik heb het bij mijn gemeente geprobeerd en had daar zelfs een hongerstaking voor over. Het antwoord bleef nee.
Mij bekruipt het gevoel dat dit plan niet in eerste instantie bedoeld is om bijstandsgerechtigden te helpen. Er zijn in verschillende sectoren in de arbeidsmarkt grote tekorten aan vakbekwame mensen. Ik krijg de indruk dat de WRR dit probleem op wil lossen door bijstandsgerechtigden goedkoop in te zetten voor vacatures die nu niet vervuld worden.
Het isolement waar veel bijstandsgerechtigden in verkeren, en waar dit plan een oplossing voor bied,t is inderdaad een groot probleem. Dit probleem is echter door de overheid zelf gecreëerd. Vroeger kon je met een uitkering nog best leuke dingen doen of eens op een terras gaan zitten. Dat gaat niet meer. De uitkering is amper nog genoeg om je boodschappen te betalen. Je kunt er niet meer van leven. De bijstand moet met minstens 200-300 euro per maand omhoog om weer een leefbare situatie te scheppen. Als je toch iedereen het minimumloon wil geven, begin dan met de uitkeringen te verhogen zonder er een tegenprestatie voor terug te verwachten. Dat geeft bijstandsgerechtigden weer financiële ruimte, en dan komen de ondernemingszin en de levenslust vanzelf weer terug.
Deva Daniël Luysterburg
uitkeringsgerechtigd sinds 1993