De politieke verantwoordelijkheid voor de instorting van onze planeet

(Door Roberto Savio*, vertaling globalinfo.nl de Engelstalige versie is bij Other News te vinden foto: cc/flickr tarsandaction (arrestanten na blokkade witte huis vanwege Tarsand-oliepijplijn))

Daarom zal ik veel gegevens, geschiedenis en feiten inbrengen om het concreet te maken. Gegevens en feiten hebben een goede waarde: ze richten elk debat, terwijl ideeën dat niet doen. Dus degenen die niet van feiten houden, stop alsjeblieft hier te lezen. Je zult aan een saai artikel ontkomen, zoals al de mijne waarschijnlijk zijn, want ik beoog niet om te entertainen, maar om bewustzijn te creëren. Als je stopt met lezen, zul je ook de kans missen om onze droevige toekomst te kennen.

Zoals tegenwoordig gebruikelijk is in de politiek hebben belangen gewonnen van waarden en visie. De ministers besloten (met enige weerstand van Denemarken en Portugal) om Europa’s inzet te verminderen. Dit gaat in de richting van Trump, die uit de Overeenkomst van Parijs stapte om Amerikaanse belangen te bevoordelen, zonder enige aandacht voor de planeet. Dus, Europa volgt gewoon.

Natuurlijk zullen degenen die nu leven geen enkele prijs betalen: de volgende generaties zullen de slachtoffers worden van een wereld die steeds onherbergzamer wordt. Van de mensen die in 2015 naar Parijs zijn gegaan, en daar plechtige verklaringen afgaven in naam van de hele mensheid om de planeet te redden, zullen er nog maar weinig over 30 jaar in leven zijn, wanneer de verandering onomkeerbaar zal zijn geworden. En het zal ook duidelijk zijn dat mensen de enige dieren zijn die hun leefgebied niet verdedigen of beschermen.

Allereerst werd de Overeenkomst van Parijs door de 195 deelnemende landen aangenomen, waarvan er 171 al in twee jaar  het verdrag hebben goedgekeurd. En dat is prima, behalve dat het verdrag gewoon een verzameling vrome wensen is, zonder concrete verplichtingen. Om te beginnen stelt het geen specifieke en verifieerbare opdrachten in. Elk land zal zijn eigen doelen stellen en zal verantwoordelijk zijn voor de uitvoering ervan. Het is alsof je alle burgers van een land vraagt om te beslissen hoeveel belastingen ze willen betalen en het vervolgens aan hen overlaten om hieraan te voldoen, zonder enige sanctie.

Europa verplichtte zich in 2015 in Parijs om 27 procent hernieuwbare energie te bereiken (door het gebruik van fossiele brandstoffen terug te schroeven), met een streefdoelstelling van 20 procent voor 2020. Welnu, van 27 procent ging het omlaag tot 24,3. Daarnaast hebben de ministers besloten om subsidies voor de fossielenindustrie te behouden, tot 2030 in plaats van 2020 zoals gepland was. En terwijl het voorstel van de Commissie was dat fossielen-brandstoffen-centrales hun subsidies zouden verliezen als ze hun uitstoot in 2020 niet zouden verlagen tot 500 gram CO2 per ton, verlengden de ministers hun subsidies tot 2025.

Ten slotte heeft de Commissie voorgesteld om biobrandstoffen (brandstoffen gemaakt met producten voor menselijke consumptie, zoals palmolie) terug te brengen naar 3,8 procent. Welnu, de ministers besloten, ondanks al hun verklaringen over de strijd tegen de honger in de wereld, dat te verdubbelen tot 7 procent.

Laten we nu teruggaan naar de echte tekortkoming van de Overeenkomst van Parijs.

Wetenschappers hebben er twintig jaar over gedaan om tot de conclusie te komen dat klimaatverandering wordt veroorzaakt door menselijke activiteiten, ondanks een sterke en goed gefinancierde strijd door de kolen- en brandstofindustrie om een andere uitkomst te krijgen. Het internationale panel over klimaatverandering is een organisatie onder auspiciën van de VN, waarvan de leden 194 landen zijn, maar de kracht komt van de meer dan 2.000 wetenschappers uit 154 landen die samenwerken op het gebied van klimaat.

Ze hadden de periode nodig vanaf 1988 (toen het IPCC werd opgericht) tot 2013 om tot een definitieve conclusie te komen: de enige manier om te voorkomen dat de planeet sneller zou verslechteren, was om de emissies niet verder te laten stijgen dan het niveau dat zorgde voor stijging van 1,5 graden Celsius boven wat de temperatuur op aarde in 1850 was. Met andere woorden, onze planeet verslechtert al, en dat kunnen we niet terugdraaien. We hebben te veel gas en vervuiling uitgestoten, die  hun werk al aan het doen zijn. Maar door dit proces te stoppen, kunnen we het stabiliseren, maar nooit opheffen wat we hebben veroorzaakt, in ieder geval voor duizenden jaren.

Over het algemeen wordt gesteld dat de industriële revolutie in 1746 begon, toen industriële molens individuele wevers vervingen. Maar het begon op grote schaal in de tweede helft van de 19e eeuw, met de tweede industriële revolutie. Hierbij werd ook wetenschap ingezet bij de productie, met het uitvinden van motoren, spoorwegen, het bouwen van fabrieken en andere middelen voor industriële productie. We begonnen de temperaturen in 1850 te registreren, toen dit met thermometers werd gedaan. Dus we kunnen zien hoe steenkool, fossielen en andere brandstoffen in contact kwamen met de atmosfeer. Wat de wetenschappers concludeerden was dat als we meer dan 1,5 graden Celsius van de temperatuur van 1850 overschreden, we onomkeerbaar een rode lijn zouden overschrijden: we zullen dan de trend niet kunnen veranderen en het klimaat zal uit de hand lopen, met zeer dramatische gevolgen gevolgen voor de planeet.

De conferentie van Parijs is een laatste hoofdstuk van een proces dat in 1992 in Rio de Janeiro is begonnen. Met de Conferentie over Milieu en Ontwikkeling, waarvan twee leiders nu zijn overleden, Boutros Boutros Ghali en Maurice Strong, werd de eerste top van staatshoofden gehouden over de kwestie van het milieu. Overigens is het de moeite waard te herinneren dat Strong, een man die zijn hele leven  heeft besteed om van het milieu een centraal punt te maken, de conferentie voor het eerst heeft geopend voor vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld, naast de regeringsdelegaties. Meer dan 20.000 organisaties, academici en activisten zijn naar Rio gekomen en zijn begonnen met de oprichting van een wereldwijd maatschappelijk middenveld erkend door de internationale gemeenschap.

In 1997, als resultaat van de Conferentie van Rio, werd het Verdrag van Kyoto goedgekeurd, met het doel om emissies te verminderen. De resultaten tonen aan dat tijdens de bijna twee decennia die ons tot Parijs hebben gebracht, de resultaten zeer bescheiden zijn. Kolen gingen van 45,05% in 1950 naar 28,64 in 2016, ook vanwege nieuwe technologieën, maar benzine steeg van 19,46 naar 33,91 en hernieuwbare energie was een verwaarloosbaar verschijnsel. Dus Parijs zat met een zeer dringende taak, nadat er al twee decennia verloren waren gegaan. En volgens de Wereldbank zijn er in 2014 1.017 miljard mensen zonder elektriciteit, waaronder Afrika, waar slechts 20 procent van de mensen toegang heeft tot elektriciteit. Voor al deze mensen moeten we duurzame energie leveren om een dramatische toename van emissies te voorkomen.

Parijs werd geacht om een echte wereldwijde overeenkomst op te leveren, in tegenstelling tot Tokio. Dus om zoveel mogelijk landen aan boord te brengen, is het een weinig bekend vies geheim dat de VN besloten hebben om niet de zeer krappe 1,5 Celsius als doelwit te gebruiken, maar een meer behapbare 2 Celsius. Maar helaas is de consensus dat we de 1,5 Celsius al voorbij zijn. En het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP) schat dat de inspanningen van de landen in Parijs, als ze niet worden gewijzigd, ons op 6 graden brengen, een stijging die volgens de wetenschappelijke gemeenschap een groot deel van de aarde onbewoonbaar zou maken.

In feite hadden we in de laatste vier jaar de heetste zomers sinds 1850. En in 2017 hebben we het hoogste record van emissies in de geschiedenis, omdat ze 41,5 gigaton hebben bereikt. Daarvan komt 90% voort uit activiteiten die verband houden met menselijke acties, terwijl hernieuwbare energie (waarvan de kosten nu concurrerend zijn geworden met fossielen) nog altijd slechts 18% van de wereldwijd verbruikte energie dekt. En laten we nu naar een ander belangrijk smerig geheim gaan.

Terwijl we praten over hoe we het gebruik van fossiele brandstoffen kunnen verminderen, doen we het tegenovergestelde. Op dit moment geven we 10 miljoen dollar per minuut uit om de fossiele industrie te subsidiëren.

Als we alleen de directe subsidies nemen, tellen ze volgens de VN tussen de 775 miljard dollar en de 1 biljoen (een biljoen is duizend miljard, GI). Het officiële cijfer is alleen voor de G20-landen 444 miljard. Maar toen aanvaardde het Internationaal Monetair Fonds de mening van de economen dat subsidies niet alleen contant geld zijn: het is het gebruik van de aarde en de samenleving, zoals vernietiging van de bodem, gebruik van water, politieke tarieven (de zogenaamde externaliteiten, de kosten die bestaan maar buiten het budget van de bedrijven blijven). Als we dat doen, bereiken we het verbluffende bedrag van 5.3 biljoen: ze waren 4,9 biljoen in 2013. Dat is 6,5% van het wereldwijde bruto nationaal product en dat is wat het de overheid, de samenleving en de aarde kost om fossiele brandstoffen te gebruiken.

Dat was nergens te vinden in de nieuwsmedia. Weinigen kennen de kracht van de fossielenindustrie. Trump wil de mijnen heropenen, niet alleen omdat dat hem stemmen oplevert bij diegenen die een verouderde baan verloren, maar ook omdat de fossielenindustrie een grote financier is van de Republikeinse partij. De Koch-broers-miljardairs, de grootste eigenaren van kolenmijnen in de VS, hebben verklaard dat ze 800 miljoen dollar hebben uitgegeven aan de laatste verkiezingscampagne.

Iemand zou kunnen tegenwerpen dat deze dingen in de VS gebeuren. Maar volgens het gerespecteerde Transparency International zijn er meer dan 40.000 lobbyisten in Europa die politieke invloed proberen uit te oefenen. Het Corporate Europe Observatory, dat de financiële sector bestudeert, ontdekte dat zij alleen al in Brussel 120 miljoen euro per jaar uitgeven en 1.700 lobbyisten in dienst hebben. Het stelde vast dat zij lobbyden tegen regelgeving, met meer dan 700 organisaties, een overmacht tegenover de vakbonden en organisaties uit het maatschappelijk middenveld.

De kracht van de fossielenindustrie verklaart waarom overheden in 2009 de sector hielpen met 557 miljard dollar en slechts 43 tot 46 miljard dollar hebben besteed aan alle hernieuwbare energie-industrie (ramingen van het International Energy Agency).

Het is duidelijk dat burgers geen idee hebben dat een deel van hun geld besteed wordt om een  sector in leven te houden, die daar goed aan verdient, die zich er goed van bewust is dat ze de sleutel zijn in de vernietiging van onze planeet. Een sector die goed weet dat ze nu 400 deeltjes CO2 per miljoen uitstoten, terwijl de rode lijn werd beschouwd bij 350 deeltjes per miljoen (de concentratie CO2 in de atmosfeer, uitgedrukt in ‘deeltjes per miljoen’, GI). Maar mensen weten het niet, en dit is een spectaculair feest van hypocrisie dat doorgaat.

De VN voerden in 2015 een uitgebreide peiling uit, waaraan 9,7 miljoen mensen deelnamen. Hen werd gevraagd om uit 16 thema’s er 6 te kiezen die prioriteit hadden. De eerste van de gepresenteerde thema’s was klimaatverandering. Nou, de eerste die werd gekozen, met 6,5 miljoen voorkeuren, was “een goede opleiding”. De tweede en derde, met meer dan 5 miljoen voorkeuren, waren “een beter gezondheidsstelsel” en “betere kansen voor werk”.

Als laatste van de 16 thema’s, met minder dan 2 miljoen, eindigde de “klimaatverandering. “En dit was ook zo bij de voorkeuren van de minst ontwikkelde landen, die de grootste slachtoffers van de klimaatverandering zullen worden. De 4,3 miljoen armste deelnemers uit de minst ontwikkelde landen plaatsten opnieuw het onderwijs op de eerste plaats (3 miljoen voorkeuren); de klimaatverandering was de laatste, met 561.000 stemmen … Zelfs in Polynesië, Micronesië en Melanesië, eilanden die zouden kunnen verdwijnen, haalde de klimaatverandering niet de eerste plaats. Dit is overtuigend bewijs dat mensen zich niet realiseren waar we nu zijn: op een drempel van het voortbestaan van onze planeet, zoals we die al duizenden jaren kennen.

Dus, als burgers zich niet bewust zijn, en dus niet bezorgd zijn, waarom zouden de politici dat dan zijn? Het antwoord is dat ze door burgers worden verkozen om hun belangen te vertegenwoordigen en dat ze weloverwogen beslissingen kunnen nemen. Hoe klinkt dit in je oren? Met lobbyisten die zich allemaal inzetten voor belangen, die goed verkocht kunnen worden als banen en stabiliteit?

En laten we nu een laatste smerig geheim brengen, om te laten zien hoe ver we af zitten van het daadwerkelijk aanpakken van de beheersing van ons klimaat. Naast wat we al hebben opgemerkt, is er een zeer belangrijke kwestie, die zelfs in Parijs is besproken: de overeenkomsten gaan uitsluitend over de vermindering van emissies door de op fossiele brandstoffen gebaseerde industrie. Andere emissies zijn geheel weggelaten.

Nu is er een nieuwe documentaire, de Cowspiracy: The Sustainability Secret, geproduceerd door Leonardo di Caprio, (link naar youtube) waarin veganisten allerlei gegevens bije elkaar zetten over de impact van dieren op klimaatverandering. Ze worden als overdreven beschouwd. Maar de dimensie is dermate groot dat ze hoe dan ook een nieuwe spijker aan onze kist toevoegen.

Dieren stoten geen CO2 uit, maar methaan dat minstens 25 procent schadelijker is dan C02. Door de VN wordt erkend, dat terwijl alle transportmiddelen, van auto’s tot vliegtuigen, bijdragen tot 13% van de uitstoot, koeien dat doen met 18% …
En het echte probleem is het gebruik van water, een belangrijk thema waar we echter in dit artikel niet verder op in kunnen gaan. Water wordt zelfs door de militaire strategen beschouwd als de toekomstige oorzaak van conflicten, zoals dat met olie al veel langer het geval is.

Voor de productie van een kilo rundvlees is gemiddeld zo’n 15.000 liter water nodig. Dat betekent dat een hamburger het equivalent is van twee maanden regen …! En om 1 liter melk te produceren, heeft u 500 liter water nodig. En mensen over de hele wereld gebruiken een tiende van wat koeien nodig hebben. Vee gebruikt 33 procent van al het water, 45 procent van de aarde, en is de oorzaak van 91 procent van de Amazone-ontbossing. Ze produceren ook 130 keer meer afval dan mensen. Varkensteelt in Nederland zorgt voor serieuze problemen, omdat hun zure mest het bruikbare land aantast. En de consumptie van vlees neemt in Azië en Afrika snel toe, wat wordt beschouwd als een teken van het bereiken van het keuzemenu van rijke samenlevingen.

Naast deze ernstige impact op de planeet is er ook een sterke paradox van duurzaamheid voor onze menselijke bevolking. We zijn nu 7,5 miljard mensen en we zullen binnenkort 9 miljard bereiken. De totale voedselproductie wereldwijd zou 13 tot 14 miljard mensen kunnen voeden. Hiervan gaat een aanzienlijk deel verloren, en bereikt de mensen niet (thema voor een artikel op zichzelf). Maar het voedsel dat nu naar vee gaat, zou 6 miljard mensen kunnen voeden. En we hebben een miljard mensen die honger lijden. Dit bewijst hoe ver we zijn van het rationeel gebruiken van middelen voor de mensen die op aarde leven. We hebben genoeg middelen voor iedereen, maar we kunnen ze niet rationeel beheren. Het aantal zwaarlijvigen heeft ondertussen het aantal mensen dat verhongert geëvenaard.

De logische oplossing in deze situatie zou zijn om overeenstemming te bereiken over een mondiaal bestuur, in het belang van de planeet van de mensheid. Welnu, we gaan in de tegenovergestelde richting. Het internationale systeem wordt belegerd door nationalisme, dat het steeds onmogelijker maakt om zinvolle oplossingen te vinden. Laten we afsluiten met een laatste voorbeeld: overbevissing. Het is nu twee decennia dat de Wereldhandelsorganisatie (die geen deel uitmaakt van de VN en is ontworpen als tegenhanger van de VN) probeert een overeenkomst te bereiken over overbevissing met mega-netten, die een enorme hoeveelheid vis opscheppen: 2,7 biljoen, waarvan ze slechts een vijfde behouden, en vier vijfde teruggegooid wordt.

Welnu, tijdens de laatste WTO-conferentie op 13 december in Buenos Aires konden regeringen opnieuw geen overeenstemming bereiken over hoe de illegale visserij beperkt kan worden. Het bestand aan grote vissen is gedaald tot nog maar 10 procent van dat in 1970. En we buiten een derde van alle bestanden uit. Geschat wordt dat illegale visserij tussen de 10 en 23 miljard euro op de zwarte markt zet, volgens een onderzoek van 17 gespecialiseerde agentschappen met een volledige lijst met namen. En nogmaals, overheden spenderen 20 miljard per jaar om de toename van hun visindustrie te financieren … nog een voorbeeld van hoe belangen het winnen van het algemeen welzijn.

Ik denk dat we nu genoeg gegevens hebben om te beseffen dat regeringen hun verantwoordelijkheden niet echt nemen, omdat ze de nodige informatie hebben om te weten dat we een ramp tegemoet gaan. In een normale wereld had de verklaring van Trump dat klimaatbeheersing een Chinese hoax is en is uitgevonden om in te gaan tegen het belang van de Verenigde Staten, wereldwijd meer ophef moeten veroorzaken. Terwijl het interne beleid van Trump een Amerikaanse kwestie is, heeft het klimaat wel invloed op alle 7,5 miljard op de planeet, en werd Trump verkozen door minder dan een kwart van de stemgerechtigde kiezers: bijna 63 miljoen mensen. Dat zijn er te weinig om beslissingen te mogen nemen die de hele mensheid beïnvloeden.

En nu volgen dus de Europese ministers, zoals een spreekwoord zegt; geld spreekt en ideeën mompelen … En er zijn velen die zich voorbereiden om te speculeren met klimaatverandering. Nu we 70% van het ijs van de Noordpool verloren hebben, is de maritieme industrie van plan om de Noordelijke route te gebruiken, wat de kosten en tijd met 17 procent zal verminderen. En de Britse wijnsector verhoogt de productie sinds de opwarming is begonnen met 5 procent per jaar.

De wijngaarden die zijn aangeplant in Kent of Sussex, met hun kalkbodem, zijn nu opgekocht door producenten van Champagne, die van plan zijn om daarheen te verhuizen. Het Verenigd Koninkrijk produceert al 5 miljoen flessen wijn en mousserende wijnen, die allemaal worden verkocht raken. Deze kerst zal lokale mousserende wijn het winnen van de champagnes, cavas, prosecco en andere traditionele kerstdranken.

We hebben allemaal gezien, zonder dat het veel veranderde, hoe orkanen en stormen zijn toegenomen, ook in Europa, en een record aantal bosbranden. De VN schat dat ten minste 800 miljoen mensen zullen worden verdreven door de klimaatverandering, waardoor verschillende delen van de wereld onbewoonbaar worden. Waar gaan ze naartoe? Niet naar de Verenigde Staten of Europa, waar ze worden gezien als indringers.

We vergeten dat de Syrische crisis kwam na vier jaar van droogte (1996-2000) die meer dan een miljoen boeren naar de steden verdreef. De daaruit voortvloeiende ontevredenheid voedde de oorlog, met tot op heden 400.000 doden en zes miljoen vluchtelingen. Wanneer burgers wakker worden en de schade zien, zal het te laat zijn. Wetenschappers denken dat het over dertig jaar goed duidelijk zal worden.

Dus waarom zouden we ons nu zorgen maken? Dat is een probleem voor de volgende generatie en bedrijven zullen tot het laatste moment geld blijven verdienen, met medeplichtigheid van regeringen en hun steun, dus laten we genieten van de rit op de klimaatgolf. Laten we een goede fles Britse champagne kopen, laten we die opdrinken op een luxe cruise-lijn bij de pool, en laat het orkest spelen, zoals ze dat op de Titanic deden tot aan het laatste moment!

—————-
* De Italiaans-Argentijnse journalist, Roberto Savio is de uitgever van OtherNews, adviseur van INPS-IDN en van de Global Cooperation Council. Hij is ook mede-oprichter van het persbureau Inter Press Service (IPS) en diens emeritus-president.