Ga naar de inhoud

Groenwascampagnes New Green Deal

´Bind de kat niet op het spek; wijs ´New Green Deal´ en ´New Deal for Nature´ af! Bijna iedereen heeft het over de toenemende klimaatcrisis en de achteruitgang van de aardse biodiversiteit en natuur. Wereldwijd zetten velen – vooral jongeren – zich actief in voor het afremmen en stoppen van de klimaatverandering en voor het behoud van de biodiversiteit. Ondertussen proberen machtige lobbygroepen (vanuit de industrie, ICT- en financiële sector en de natuurbeschermingshoek) de discussie over deze crises in hun voordeel te beslechten. Hun inzet lijkt uit te gaan draaien op een toename van energie- en grondstoffenverbruik en op nóg meer natuurvernietiging. De twee strategische lobbyprojecten waar het om gaat zijn: de New Green Deal (Nieuwe Groene Overeenkomst) en de New Deal for Nature (Nieuwe Overeenkomst voor de Natuur).

10 min leestijd

(Door Rob Bleijerveld, geschreven op 5 okt. 2019)

De New Green Deal is gebaseerd op de toekomstige investering van zo´n 100 duizend miljard dollar om de CO2-uitstoot wereldwijd terug te brengen naar nul. Dit voorstel gaat uit van twijfelachtige technische oplossingen en is bovendien gebaseerd op de groei van economie, energie- en grondstofgebruik en van (absolute) CO2-uitstoot.
En dan is er nog de New Deal for Nature. Die is gericht op de privatisering van de hele aardse natuur zodat die als verkoopbare blokjes vrij verhandelbaar wordt gemaakt. Het draait om het systeem van ´Betalingen voor Ecosysteemdiensten´ en wordt gezien als één van meest profitabele speculatiemogelijkheden voor de financiële sector ooit. De bedoeling is om daarover volgend jaar een besluit te forceren tijdens de 15e biodiversiteitsconferentie (COP15) van de VN in China.

Deze twee campagnes zijn destructief voor mens, natuur en aarde en bieden geen werkelijke oplossingen voor de crises waarmee we worden geconfronteerd. En echte oplossingen raken hierdoor nóg verder uit zicht. Daarom moeten we ze met nadruk afwijzen en hier openlijk tegen ageren.

Wat is (het doel van) de New Green Deal?

Deze term werd in 2007 voor het eerst gebruikt door New York Times columnist Thomas L. Friedman. Het concept van de New Green Deal werd later uitgewerkt door het World Resource Institute (WRI), een supranationaal onderzoeksinstituut dat wordt gefinancierd door grote multinationale ondernemingen, financiële fondsen en instellingen en door diverse ministeries (onder meer uit Nederland).

Grote multinationale ondernemingen en financiële fondsen zien de klimaatverandering als een ernstige bedreiging voor hun winstpotentieel. Ze willen daarom de inzet van fossiele brandstoffen vervangen door de ´genezende werking´ van de zogenaamde groene technologieën en presenteren dit als een paradigmaverandering (1). Kernpunt van deze New Green Deal is dat er wordt geïnvesteerd in technologieën en processen die de totale CO2-uitstoot per 2030 naar nul reduceren.
De meeste van de voorgestelde technologiën lijken echter twijfelachtig of zelfs schadelijk. Daarbij hebben we niet alleen te maken met CO2-uitstoot, maar ook met de vervuiling en vernietiging van woongebieden, bouwland, rivieren en grondwater, zeeën, lucht en ongerepte natuur door toenemende grondstofwinning, energievoorziening, vervoer en industriële productie. Alles reduceren tot het beheersen van de (relatieve) CO2-uitstoot door technische oplossingen bevoordeelt alleen het door kunnen gaan met het maken van winst via beprijzing, handel en speculatie.

De New Green Deal werpt geen hindernissen op tegen verdere groei van de economie, energiebehoefte en de absolute CO2-uitstoot; integendeel.

Technologieën

Voorbeelden van technologieën die bij de New Green Deal worden voorgesteld:

– CCS (Carbon Capture & Storage): CO2 afvangen, transporteren en ondergronds opslaan in mijnen of geologische structuren;
  Het afvangen en transporteren van CO2 kost veel energie en grondstoffen en het ondergronds opslaan is niet gegarandeerd lek- en risicovrij.
– BECCS (Biomass Energy Carbon Capture & Storage): landbouwgewassen, houtafval en bomen opstoken, de opgewekte warmte gebruiken,
  de CO2 afvangen, transporteren en ondergronds opslaan;
  Een aantal aspecten wordt hierbij bewust genegeerd: er komt in dit proces méér CO2 vrij dan dat de bomen en planten hebben opgenomen;
  er komt ook ultrafijnstof vrij; het leidt tot bodemuitputting en tot de verdrijving en verarming van bosbewoners.

– Enhanced Oil Recovery (EOR): de laatste olierestanten uit een olieveld halen met behulp van het injecteren van hitte, gas of chemicaliën;
  Hiervoor gelden vergelijkbare bezwaren als voor fracking.
– CO2 Engineering: het afvangen van CO2 via BECCS (zie boven), PYCCS (industriële verkoling en begraving van hout of plantenresten),
  ´oceaanverrijking´ (2) en ´weersverbetering´ (3);
  Deze twee technieken hebben negatieve gevolgen voor biodiversiteit en leefomgevingen in de oceanen en verstoren de mondiale weersontwikkeling.
– Biomass burial (CO2-opslag in en onder de bodem);
– Kernenergie;
  Dit is niet CO2-neutraal, levert veiligheids- en gezondheidsrisico´s op (productie en opslag) en  veroorzaakt grote problemen door de uraniumwinning.
– Kernfusie;
  Nog in ontwikkeling en niet zonder problemen.
– Hernieuwbare energiebronnen (zon, wind, waterstof, etc); en
– Afforestation (bosaanplant).
  Het moet nog blijken of dit ten koste gaat van de oerbossen.

Transnationale ondernemingen

Het eerder genoemde World Resource Institute werkt nauw samen met de Blended Finance Taskforce waarin 50 van ´s werelds meest invloedrijke financiële instellingen en bedrijven zijn vertegenwoordigd. Volgens Cory Morningstar (The Wrong Kind of Green) is het de taak van deze Blended Finance Taskforce om 100 duizend miljard dollar aan publieke middelen (uit belastinggeld, potjes voor ontwikkelingssamenwerking en fondsen van institutionele investeerders als pensioenfondsen) vrij te maken voor investeringen. Die publieke middelen worden ingezet om nieuwe bedrijfswinsten te genereren en voor het redden van het economische systeem dat zich nu in een beginnende ´vrije val´ bevindt. Dit alles is ingebed in een klimaatcrisis-strategie die al in werking is gesteld.

NGO´s

Via het Climate Reality Project van de voormalige Amerikaanse vicepresident Al Gore en andere lobbyorganisaties hebben ook grote internationale NGO´s als WWF, 350.org, GreenPeace en AVAAZ zich verbonden aan dit project. Zij richten zich op het neutraal maken van de CO2-uitstoot in de wereld en zien daarin een afdoende oplossing voor het klimaatprobleem. Door mee te doen aan de New Green Deal hopen deze organisaties blijkbaar ook andere doelen dichterbij te brengen, zoals de bevordering van duurzame ontwikkeling, een rechtvaardige verdeling van de klimaatlasten, het creëren van werkgelegenheid en de bescherming van de rechten van inheemse mensen tot het tegengaan van boskap.

In nauwe samenwerking met Al Gore werkten sleutelfiguren uit 350.org, AVAAZ en andere platforms aan het opzetten en ondersteunen van een klimaatpressiebeweging in de VS en later wereldwijd. Zo was hun ondersteuning van de Friday for Future beweging en Extinction Rebellion van doorslaggevend belang.

Wat is (het doel van) de New Deal for Nature?

In samenwerking met het World Resources Institute zet het Wereldnatuurfonds (WWF) zich in voor een New Deal for Nature. Deze campagne wordt gepresenteerd als laatste mogelijkheid om in elk geval een deel van de aardse natuur en biodiversiteit te kunnen blijven beschermen. Die roep wordt ondersteund door diverse internationale NGO´s en instellingen. Het WWF vraagt van de VN-lidstaten om hun ambitieniveau te verhogen en om in te zetten op een soort Parijs klimaatakkoord voor de biodiversiteit in 2020. Het punt staat al op de agenda van de COP15 van de VN Biodiversiteitsconferentie die in 2020 in China plaats heeft.

Volgens Jennifer Morgan, uitvoerend directeur van Greenpeace, is de verbinding tussen New Green Deal en New Deal for Nature duidelijk. Zij vindt het onvoldoende om de wereldwijde focus van fossiele brandstoffen te verleggen naar land en bossen. Het is ook noodzakelijk om tijdens de volgende CBD-top in 2020 overeenstemming te bereiken over de New Deal for Nature. Met oog op klimaatactie moeten dan belangrijke kaders worden vastgesteld voor de biodiversiteitsrichtlijnen.

Beprijzing en reservaten

De New Deal for Nature zet in op de financialisering van de natuur als basis voor de zogenaamde ¨Betalingen voor Ecosysteem Diensten¨ (PES). Onder het mom van goed rentmeesterschap wordt de natuur opgenomen in de economie door bijpassende beprijzing. Oftewel: alles in de natuur (en vooral de bosgebieden) wordt opgedeeld in afzonderlijke, calculeerbare eenheden die een prijs krijgen. Er worden eigendomsrechten voor uitgegeven en ze zijn vervolgens vrij verhandelbaar. Het komt er op neer dat er flink betaald moet gaan worden voor het behoud van kleine biodiversiteitsreservaten, terwijl de rest van de natuur eromheen wordt geplunderd door de winstmachines.

Verwachte winsten

Tijdens het World Economic Forum van dit jaar bracht het Natural Capital Coalition, een project van het World Resources Institute, een verklaring uit getiteld ¨In 2020, We Need A New Deal for Nature¨. De verklaring ging over de urgentie om te mobiliseren voor een brede publiek-private actieagenda voor biodiversiteit, voor een New Deal for Nature. Daarvoor is ¨een beweging nodig die een aantal eenvoudige ´science-based´ actiedoelen kan formuleren waaraan elk bedrijf, investeerder, NGO, stad en regering in 2030 kan bijdragen¨. In 2018 gaf de Natural Capital Coalition al aan hoe groot de (ondernemers)belangen zijn bij de New Deal for Nature: ¨De wereldwijde ecosysteem services (de opbrengsten van ecosystemen voor mensen) worden geschat op $125 duizend miljard per jaar¨.

Europa

In februari tekende Friends of the Earth (de Amerikaanse ´Milieudefensie´) voor de New Green Deal (4). En de directie van het Europees Milieubureau EEB acht een ambitieuze Groene Deal op korte termijn noodzakelijk voor klimaat en milieu (5). Ondertussen kreeg de nieuwe Eurocommisssaris voor het Klimaat, Frans Timmermans, de opdracht mee om te komen met een Europese Green Deal die Europa tot ´s werelds eerste ¨klimaat-neutrale continent¨ maakt en moet hij een Europese Biodiversiteits Strategie voor 2030 uitwerken (6).

Wijs de New Green Deal en de New Deal for Nature af !

* Ze doen niets aan de oorzaken van de versnelling van de milieucrisis en de afbraak van de natuur;
* Ze verkleinen evenmin de voetafdruk van onze maatschappij;
* Er is meer fundamenteel onderzoek nodig naar de werking en gevolgen van de voorgestelde technieken en beprijzing.
* En bij de conclusies van dat onderzoek moet het voorzorgsprincipe leidend zijn.
* We moeten inzetten op sociaal en ecologisch rechtvaardige economische krimp en op 100% duurzame energieopwekking.

Meegaan met een nieuwe investeringsgolf gericht op verkeerde keuzes zorgt slechts voor toename van de klimaatcrisis en voor het nog meer onleefbaar maken van de aarde.  

Weg met dat Trojaanse paard.


Noten:

(1) Een paradigma is een bepaald model voor analyse en interpretatie, ofwel het referentiekader van waaruit wij de werkelijkheid interpreteren.
(2) Bemesting van oceanen met chemicaliën en meststoffen ter bevordering van de phytoplanktongroei voor meer opname van CO2. Na de dood van het plankton slaat de opgeslagen CO2 in de planktonskeletjes neer op de oceaanbodem. Deze chemische bewerking wijzigt het leefmilieu van zeedieren en -planten met alle gevolgen van dien voor de biodiversiteit en ecosystemen.
(3) Het gebruik van nano-deeltjes, laserstralen of koude stikstof om de neerslagkans te vergoten en het optreden van orkanen te verminderen. Dit verstoort de natuurlijke weersontwikkeling en zal tot onverwachte reacties leiden.
(4) https://foe.org/issues/green-new-deal/
(5) https://greennews.ie/timmermans-gnd-europe/
(6) https://www.politico.eu/article/timmermans-climate-commission-european-green-deal/

Gebruikte literatuur:

– Economische groei niet mogelijk zonder milieuschade, zegt Europees Milieubureau (EEB, 9 juli 2019).
– UN Climate Action Summit 2019 (VN, juli 2019).
– Improving eco-efficiency within a capitalist growth-oriented system will not save the environment. (Vijay Kolinjivadi, 6 juni 2019).
– 5 green ideas for the EU in next 5 years (META EEB, 6 juni 2019).
– Degrowth vs. the Green New Deal (Aaron Vansintjan, 2 mei 2019).
– Hiding deforestation: new trends and resistances (World Rainforest Movement, maart 2019).
– The Manufacturing of Greta Thunberg – A Decade of Social Manipulation for the Corporate Capture of Nature [ACT VI – Crescendo] (Cory Morningstar, Wrong kind of green, 24 februari 2019).
– The Manufacturing of Greta Thunberg – for Consent: The New Green Deal is the Trojan Horse for the Financialization of Nature [ACT V] (Cory Morningstar, Wrong kind of green, 13 februari 2019).
– Green New Deal (Friends of the Earth, februari 2019)

Verwijzingen:

– De financiële sector zwengelt de groene revolutie aan (Het Financieele Dagblad, 13 juli 2019).
– Ecosystem Service Trading (11 januari 2017, Cornerhouse).
– Harnessing the Fourth Industrial Revolution for the Earth (World Economic Forumin partnership with PwC and Stanford Woods Institute for the Environment, 21 november 2017).
– Buy The Planet Summit (ASEED, december 2017)
– The ¨Green Economy¨: giving immunity to criminals (World Rainforest Movement, 21 maart 2016).
– Bulldozing Biodiversity: How to Trash Ecosystems Efficiently (Prof. Dr. Clive L. Spash WU Wien & NULS, 6 december 2010)
– WRI Annual Report 2018-19: Thanking Our Donors (World Resources Institute, 1 april 2019)