Stakende boeren in Duitsland
Ze zijn niet alleen. Ook het spoor ligt plat. Veel progressieven in Europa vragen zich af of dit een nieuw soort ‘gele hesjes’ beweging is. Kunnen ecologisten hopen op een nieuwe alliantie met progressieve kleine boeren? Kunnen die boeren met hun legitimiteit ook de milieubeweging nieuw leven inblazen?
(Foto Matthias Berg, Flickr CC2.0)
Om een antwoord op die vragen te vinden is Tadzio Müller, befaamd milieu-activist, gaan kijken en gaan praten met die boeren. Zijn antwoord is duidelijk: nee kameraden, op die boeren kunnen we niet rekenen. Ze zijn niet meer dan een duidelijke eerste stap van rechts naar hun ‘normaliteit’. Het is geen ‘kracht van verandering’ maar de ‘kracht van angst’ en een offensief van rechts om te schreeuwen: ‘hoepel op met al die regels, wij willen niets veranderen, wat de realiteit ook is’.
Macht
Het eerste wat opvalt als je een kijkje gaat nemen bij de protesterende boeren is de enorme tactische en blokkerende macht die ze op straat kunnen tonen. Met niet meer dan 500 of 1000 tractoren lijkt het meer op een militaire parade in Moskou op 1 mei dan op een doordeweekse betoging in Berlijn.
Wat de radicale boeren willen zeggen tegen de regering is dit: ‘we doen voort tot die subsidiedaling van tafel is’. De huidige Duitse regering, de ‘verkeerslichtencoalitie’, is eigenlijk een ‘lame duck’ en kan niet meer antwoorden dan: ‘we deden enkele toegevingen en dat was het’. Dat snijdt geen hout, maar men moet ook beseffen dat een compromis binnen die coalitie zo ontzettend moeilijk te bereiken is dat de onderhandelingen niet meteen opnieuw zullen beginnen.
Met andere woorden, het lijkt een impasse. De boeren staan sterk. In Sachsen, Mecklenburg en Vorpommern zijn praktisch alle toegangswegen tot de snelweg onderbroken. Ze hebben een enorm disruptief potentieel. Steden zoals Cottbus of Brandenburg/Havel zijn van de buitenwereld afgesneden.
Het boerenprotest is vrij populair hoewel velen zich afvragen of dit kan blijven duren als er nog meer blokkades komen. Ik denk van wel, ook al verstoren ze het dagelijkse leven.
‘Maar waarom’?, zal U vragen. Met ‘Just stop Oil’ en andere protesten ging de populariteit toch ook snel achteruit? Zeker, maar het gaat er niet om wat deze protesten doen, het gaat erom wat ze zeggen. Het gaat niet om deze of gene blokkade of snelweg, wel om de collectieve emoties die worden opgeroepen en politiek worden vertaald.
Emoties als politieke productiekracht
Het gaat om de kracht achter politieke en sociale processen en die komt van politieke actoren die een bepaalde richting uit willen. ‘Just Stop Oil’ en ‘Letzte Generation’ waren de ‘betere engelen’, het goede geweten van onze sublimatie- en externaliseringsmaatschappij, vandaar dat ze worden gehaat en verguisd. Het boerenprotest vertaalt de ‘id’ van onze maatschappij, niet alleen het verfoeilijke deel (dat wat meer wil voor zichzelf) maar ook het kinderlijke uitdagende deel dat zich wil verschuilen voor verandering, het deel dat wil geloven dat als het groene licht verdwijnt er ook geen milieuhinder meer zal zijn.
Dit totale afwijzen van elke verandering is een typische reactie van ‘Verdrängung’ van dat wat moet verdrukt worden. Het is momenteel één van de sterkste productiekrachten in het land, het is wat ook de AfD (uiterst-rechtse partij) in beweging zet. Het creëert ruimte in het partijsysteem voor Lady Voldemort’s Death Eater Squad (Bündnis Sahra Wagenknecht) en de koortsachtige dromen van een ‘waardenpartij’. Het betekent dat de verkeerslichtencoalitie nu volledig lam wordt gelegd voor elk bestuur en voor elke verandering. De milieubeweging wordt totaal geneutraliseerd.
Niet storen!
Die emotionele benadering is niet enkel belangrijk voor een grote groep mensen (25-30 % fascistisch en hufters), ze is ook aanwezig bij velen van ons die niet tot de rechterzijde behoren. En precies omdat ze niet overal dominant is maar wel overal aanwezig is, blijven protesten die er zich op beroepen wel legitiem. Wat de disruptieve boerenprotesten zeggen is dat ze geen disruptie willen. De disruptie kan nooit het oorzakelijk mechanisme worden voor de-legitimering. In feite is het net omgekeerd. “Zij die niet gestoord willen worden steunen het protest van zij die wel verstoren ten einde niet verstoord te worden”.
Het boerenprotest vertaalt de wens van velen om de veranderende tijd tegemoet te gaan als een klein kind: “Hoepel op met je veranderingen, het kan me geen barst schelen. Ik WIL niet dat het me een barst kan schelen’. Wat het boerenprotest draagt en legitimeert is een soort perpetuum mobile omdat er een frictie ontstaat tussen de realiteit van de veranderingen en het groeiend verlangen om vooral niets te veranderen.
De rechterzijde die er garen bij spint
Het huidig maatschappelijk afdrijven naar rechts door die emotionele krachten is iets wat altijd al heeft bestaan. In Duitsland ontstond in 2015/16 Pegida. Er werd toen gezegd: ‘Er zijn té veel vreemdelingen en die veranderen ons land’. Nu zijn er de boerenprotesten. Het heeft ook te maken met ons concept van ‘vrijheid’. Het wordt overal en altijd gebruikt, bij alle protesten. Jan Skudlarek heeft dat het best geanalyseerd. Het gaat steeds over de vrijheid van wie al gepriviligieerd is en tégen de vrijheid van zij die er nog moeten voor vechten.
Op de betoging in Berlijn deze week was het fascinerend te horen hoe simpel en direct de eisen overkwamen: schaf alle reguleringen en beperkingen af, schaf alles af wat de absolute vrijheid van de grondeigenaars beperkt.
Waarom? Wel, omdat de boer het best weet. Altijd.
Meststoffen? Weg met alle beperkingen.
Dierenwelzijn? Alleen de boer kan daarover oordelen, wat weten die domkoppen in Brussel daarvan?
Klimaat en milieu? Laat me niet lachen!
De strijd voor normaliteit
Het boerenprotest gaat dus minder over economische eisen dan wel over wiens ‘normaliteit’ nu de juiste is. Is het de normaliteit van wie al geprivilegieerd is, van zij die nu een bank achteruit moeten door vijftig jaar van linksgroene hegemonie? Of is het de normaliteit van de transvegan, homoklimaatcommunist, transgender en soyamelkdrinker, de nieuwe normaliteit van de nieuwe wereldorde, van Bill Gates en George Soros, de EU-Commissie en de klimaatprofete Greta, de nieuwe normaliteit van de klimaatramp, de crisis van de biodiversiteit en ‘peak’ ‘peak’ overal?
Aangezien de materiële realiteit zich in toenemende mate zal aanpassen aan dat laatste, zal de sociale realiteit zich meer en meer afsluiten voor de veranderingsprocessen. Telkens wanneer wetenschappers zeggen: ‘dit is wat zou moeten gebeuren’, volgt het antwoord: ‘wij gaan een andere kant op’. Vandaar dat ik denk dat het boerenprotest een nagenoeg onuitputtelijke bron van legitimiteit blijft hebben. En voeg daar aan toe dat ze in het putje van de winter toch niets kunnen doen op hun boerderijen.
We moeten ons voorbereiden op een intensieve disruptie, zoals de milieubeweging dat eigenlijk ook had gewild, maar in een andere richting. We zouden er ook nooit in geslaagd zijn. Wat we te zien krijgen is eens te meer: de kracht van de geprivilegieerden om hun privileges te beschermen.