Symboliek en realiteit van de G8-protesten

“Het
is moeilijk om afspraken te maken met clowns” zegt een vertegenwoordiger van
het Nederlandse clownleger met een bedrukt gezicht. Om hem heen knikken mensen
begripvol. Het is de tweede dag van het door broeinest georganiseerde
terugblikweekend op de G8-protesten. Een bont gezelschap van filmmakers,
sambabandleden, schrijvers, fotografen, en andere activisten buigt zich over de
vraag wat er goed ging en wat niet, en hierbij worden moeilijke vragen niet uit
de weg gegaan. Zo dient zich uiteindelijk ook de onvermijdelijke vraag aan of
de protesten wel zin hebben gehad. De landwegen rond hotel Kempinski waren
weliswaar succesvol geblokkeerd, en de drie gigantische zelfgeorganiseerde
kampen (met tot 7000 mensen per kamp) rond Heiligendamm waren zeker een
logistieke tour de force, maar iedereen die in het hotel moest zijn lijkt met
helikopters te zijn ingevlogen of met de boot de vergadertafel te hebben
bereikt.

De
tweedaagse discussie (in het weekend van 30juni/1juli) kreeg extra cachet door
de aanwezigheid van enkele buitenlandse activisten, die hun licht over deze
materie konden laten schijnen. Ook de wat oudere activisten lieten van zich
horen. Natuurlijk werd er geregeld opgemerkt dat het vroeger allemaal veel
beter ging met de andersglobaliseringsbeweging; als altijd was er de
traditionele sneer naar de bolsjewistische IS; en uiteraard werd ook de
allergie van veel Nederlandse activisten voor theorie af en toe beklaagd. Maar
door de bank genomen werd op constructieve wijze de balans opgemaakt van een
week G8-protesten en de aanloop daar naartoe.

Harde
noten werden gekraakt over dissent-NL. Na een goede opkomst op de eerste
landelijke vergaderingen liep het aantal mensen dat de zaak draaiende hield
gestaag terug. Samen werd naar de oorzaken gezocht. Genoemd werden de lange
reistijd voor Noorderlingen, dat lokale acties vóór gaan en dat mensen niet
bekend zijn met basisdemocratische besluitvorming en er het nut niet van
inzien. Uiteindelijk werd de specifieke vorm van het netwerk dissent (Nl maar
ook internationaal) aangekaart als onderliggende reden. Het is ongrijpbaar en
vormloos, waardoor het moeilijk te bestrijden is, maar het is daardoor ook
moeilijker om harde afspraken te maken omdat mensen minder gebondenheid lijken
te voelen met zo'n los verband.

Natuurlijk
werd er ook gesproken over het geweld van zaterdag 2 juni. Veel mensen
twijfelden erover of het geweld van het zwarte blok gepast was op deze
demonstratie. Ook werd een terugkeer waargenomen naar de autonome organisatievorm
uit de jaren tachtig. Volgens een ervaren activist zijn er twee mogelijkheden:
of je stelt van tevoren gezamenlijk vast wat wel en niet kan, of je laat
iedereen haar eigen tactiek kiezen (de zogenaamde diversity of tactics
benadering) en accepteert van te voren de verschillen. Er werd door hem gesteld
dat de eerste mogelijkheid uit juridische overwegingen (vervolging van oproepen
tot geweld) niet openlijk kan gebeuren en we daarom niet anders kunnen dan de
tweede mogelijkheid kiezen.

Een
andere vaststelling was dat activisten die meededen aan de actiedagen
voorafgaand aan de top uitgeput waren toen de daadwerkelijke blokkadeacties
begonnen. Ze hadden deze tijd volgens sommigen beter kunnen gebruiken om
affiniteitsgroepen te vormen en plannen te smeden voor de blokkades. Hier werd
tegen ingebracht dat de actiedagen wel inhoud hebben gegeven aan de protesten
vanwege de specifieke thema's van de dagen (migratie, landbouw en militarisme),
al waren de commerciële media meer bezig met de rellen van zaterdag.

Media

Er
werd een aparte discussie gewijd aan de beeldvorming (van de G8 en de
actievoerders) en de pogingen om 'tegenbeeldvorming' te creëren. Een van de
bijdragen vanuit het Nederlandse kamp was een speciale (actie)mediabus, die
echter flink gehinderd werd door de politie en zelfs een etmaal in beslag is
genomen. Het organiseren van een dergelijk project bleek een flinke klus die
niet altijd goed volbracht werd en waar veel van geleerd is. Wel werd er een grote
hoeveelheid beeld- en andere verslagmateriaal geproduceerd, waarvan een deel op
de evaluatie vertoond werd.

Wat
velen verder opviel was dat er in tegenstelling tot vorige toppen nauwelijks
delegaties van de acht landen werden waargenomen, op een Russisch konvooi
limousines na. En wanneer de delegaties simpelweg via de lucht en zee vervoerd
kunnen worden, is het blokkeren van de toegangswegen op het land dan niets meer
dan een symbolische daad? En wie kan zich voor symbolische acties motiveren? Er
werd nagegaan hoe ook het lucht- en waterverkeer had kunnen worden gestuit,
maar al snel luidde de conclusie dat daarvoor de middelen ontbraken. Ook bleek
dat een deel van de lagere echelons elders had vergaderd en dus niet naar
Heiligendamm vervoerd was. Die waren ook geen doelwit van demonstranten, wat
weer te maken had met het blokkadeconcept, dat zich nogal fixeert op het
omsingelen van één bepaald centrum. Toch is er een hoopvolle suggestie: wanneer
de demonstranten over de juiste informatie hadden beschikt en snel met elkaar
hadden kunnen communiceren was het misschien mogelijk geweest om de havens waar
de delegaties opstappen te blokkeren. Er waren in Rostock trouwens wat kleinere
acties geweest om de haven daar te blokkeren.

Verder

Met
betrekking tot de vraag hoe het verder moet, ten slotte, werden meerdere
voorstellen gedaan. Ideeën varieerden van het gezamenlijk innemen van een stuk
bevrijd gebied (Zapatistas-Nederland?) tot het houden van een infotour waarbij
de resultaten van de G8-acties getoond worden. Daarnaast werd geopperd een maandelijks evenement in telkens een
andere Nederlandse stad te houden met informatie over basisgroepen en
hoe-te-organiseren, en een vooruitblik-dag tijdens het volgende 2dh5 festival
(eind november). Nadat de deelnemers inzagen dat ze het tijdens het weekend
niet eens zouden gaan worden over de vele voorstellen die voorbij vlogen
besloten ze eind september een nieuwe vergadering te beleggen.

Ook
internationaal worden nieuwe plannen gemaakt, waarbij een van de ideeën is om
tijdens de JapanG8-top een manifestatie in een grote Europese financiële
metropool te houden. In het laatste weekend van juli evalueren de dissenters in
de Franse stad Limoges.

Nu
de G8-top volgend jaar in Japan zal worden gehouden, en Azië duidelijk een brug
te ver is voor de milieubewuste activist, lijkt de tijd rijp om naar nieuwe
vormen van mondiaal verzet te zoeken. Misschien dat deze vernieuwingen, die tot
nu toe vooral uit Italië (Tutte Bianchi) en Groot-Brittannië (Pink silver &
Rebel clownarmy) afkomstig waren dit keer eens in Nederland kunnen worden
ontwikkeld. Daarom: leg allemaal je notitieboekje op je nachtkastje, fantaseer
er lustig op los deze zomer en kom ons in september verassen met je vondst! Zo
kunnen de protesten in 2008 wellicht naar een nieuwe fase worden getild.

website dissent.nl