Vraatzucht

Artikel
van Ignacio Ramonet in le Monde diplomatique van november 2007. Vertaling Tijn
van Beurden.

De
namen van die giganten – The Carlyle Group, Kohlberg Kravis Roberts & Co
(KRR), The Blackstone Group, Colony Capital, Apollo Management, Starwood
Capital Group, Texas Pacific Group, Wendel, Eurazeo, etc.- blijven nagenoeg
onbekend bij het grote publiek. Zo veroveren ze heel discreet de
wereldeconomie. In vier jaar tijd (2002-2006), is het bedrag dat die
investeringsfondsen bij banken, verzekeringsmaatschappijen, pensionfondsen en
zeer rijke particulieren hebben opgehaald gestegen van 94 miljard euro naar 358
miljard euro! Het vermogen waarover ze beschikken is fenomenaal en bedraagt
meer dan 1100 miljard euro! Niets kan ze tegenhouden. Het afgelopen jaar hebben
de belangrijkste private equities zo'n 290 miljard euro geïnvesteerd in
bedrijfsovernames, en in de loop van het eerste semester van 2007 al meer dan
220 miljard euro, zo hebben ze de controle overgenomen van 8000 duizend
bedrijven…….Al meer dan een op elke vier Amerikaanse werknemers is in
dienst bij die giganten, in Frankrijk is dat ongeveer een op elke twaalf. (2).

Overigens
is Frankrijk na het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten hun hoofddoel
geworden. Het afgelopen jaar hebben ze er zich meester gemaakt van vierhonderd
ondernemingen (voor een bedrag van 10 miljard euro), en ze beheren er voortaan
meer dan zestienhonderd. Zeer bekende merken als Picard, Dim, de restaurants
Quick, Bufallo Grill, les Pages jaunes, Allociné of Afflelou, worden door de
private equities gecontroleerd. Het zijn meestal Angelsaksische bedrijven, die
nu hun oog hebben laten vallen op de giganten van de CAC 40*. Die roofzuchtige
fondsen zijn zo'n 15 jaar geleden voor het eerst opgedoken, maar dankzij
goedkoop krediet en het ontstaan van steeds geavanceerdere financiële
instrumenten hebben ze de laatste tijd een verontrustende omvang aangenomen.
Want het principe is simpel: een groep rijke investeerders besluit
ondernemingen te kopen, die ze daarna privaat beheren, ver weg van de beurs met
haar dwingende regels, en zonder het afleggen van verantwoording aan
pietluttige aandeelhouders (3). Het idee is, om zelfs de ethische beginselen
van het kapitalisme te omzeilen en alleen maar in te zetten op de wetten van de
jungle.

Twee
specialisten verklaren ons hoe dat concreet verloopt: "Om een onderneming
te kopen die 100 waard is, legt het fonds 30 op tafel (dat is een gemiddeld
percentage) en leent 70 van de banken, waarbij ze profiteren van de zeer lage
huidige rente. Gedurende drie of vier jaar wordt met het bestaande management
het bedrijf gereorganiseerd, de productie gerationaliseerd, nieuwe activiteiten
ontwikkeld en de winst geheel of gedeeltelijk gebruikt om de rente te
betalen……van zijn eigen schuld. Daarna wordt het bedrijf voor 200 verkocht,
dikwijls aan een fonds die hetzelfde zal gaan doen. Als de lening van 70 is
terugbetaald, zal er 130 overblijven, dat betekent met een inleg van 30 een
winst van meer dan 300% in vier jaar, op het geïnvesteerde bedrag. Wie kan het
beter? " (4)

Terwijl
ze persoonlijk krankzinnige fortuinen verdienen, passen de leiders van die
grote fondsen zonder veel scrupules de vier grote beginselen van het
"rationaliseren" van bedrijven toe: arbeidsplaatsen verminderen,
salarissen verlagen, werktempo verhogen en delokaliseren. Daarbij aangemoedigd
door de publieke autoriteiten, die zoals nu in Frankrijk, dromen van de
"modernisering" van het productieapparaat. De vakbonden voelen zich
benadeeld en beschouwen dit als het einde van het sociaal contract

Velen
dachten dat het kapitalisme met de globalisering eindelijk verzadigd was. Men
ziet nu dat zijn vraatzucht onbeperkt lijkt te zijn. Tot wanneer?

*
Aandelenindex van de veertig belangrijkste bedrijven aan Franse beurs. (noot
vertaler).

(1) Zie Frédéric Lordon, " Quand la finance prend le
monde en otage " , Le Monde Diplomatique, september 2007.

(2) Zie Sandrine Trouvelet en Philippe Elakim, " Les
fonds d'investissement, nouveaux maîtres du capitalisme mondial " Capital,
Parijs, juli 2007.

(3) Zie Philippe Boulet-Gercourt, " Le retour des
rapaces ", Le nouvel Observateur, Parijs, 19 juli 2007.

(4)
Trouvelet, Capital.