Wat doet Europa in de Andes?

Afkomstig van noticias

(20-09-2007) 'Light,'
zo noemde de Ecuatoriaanse vice-minister van handel de eerste ronde
onderhandelingen tussen de Comunidad Andina (CAN) en de Europese Unie, die deze
week plaats vindt in Bogotá, Colombia. Inzet van de onderhandelingen is een
nieuw akkoord tussen beide regio´s, welke zowel economische als politieke
componenten zal bevatten. Er zijn veel verschillende visies en belangen in het
spel, zowel binnen de CAN als tussen beide onderhandelingsblokken. Heeft de
Europese Unie andere intenties dan de Verenigde Staten, die al een paar jaar
bezig zijn om het vrijhandelsakkoord TLC Andino af te sluiten met de
Andeslanden? En hoe staan de nieuwe linkse regeringen in Bolivia en Ecuador
tegenover deze integratie?

Verschillende
belangen

De
Comunidad Andina bestaat uit Peru, Bolivia, Ecuador en Colombia. Chavéz is er
met Venezuela uitgestapt, maar schijnt nu weer intenties te hebben om terug te
keren. President Uribe van Colombia, verklaarde aan het begin van de eerste
onderhandelingsronde dat 'er nog steeds een plek voor Venezuela gereserveerd
is.' Binnen de CAN bestaan momenteel grote politieke verschillen. De regeringen
van Peru en Colombia houden nog steeds vast aan het neoliberale model, en staan
dan ook positief tegenover vrijhandelsakkoorden, zowel met de VS als met
Europa. De regeringen van Bolivia en Ecuador hebben het vrijhandelsakoord met
de VS verworpen en de vraag is in hoeverre ze open staan voor een akkoord met
de Europese Unie. De mogelijke voordelen voor de Andeslanden liggen
voornamelijk in de uitbreiding van hun export richting Europa. Maar sociale
bewegingen maken zich zorgen om oneerlijke concurrentie tussen beide
continenten, de implementatie van intellectuele eigendomsregelingen, de
ongewenste invasie van genetisch gemanipuleerd voedsel, en de ecologische
effecten van de toenemende vraag van Europa naar zogenaamde 'bio' diesel
gewassen.

In een
aanbeveling aan de Europese Raad van 15 maart 2007 over deze onderhandelingen,
benadrukt het Europees Parlement:

...een
vrijhandelszone EU-CAN te beschouwen als zijnde van wezenlijk belang voor de
versterking van de rol van de EU als handels- en investeringspartner van
Latijns-Amerika en voor de versterking van de intercontinentale integratie, en
te erkennen dat deze onderhandelingen dringend moeten worden afgerond in een
context die wordt gekenmerkt door de uitbreiding van de bilaterale
handelsovereenkomsten van de Verenigde Staten en het door de Verenigde Staten
geïnitieerde voorstel voor een vrijhandelszone van de Amerika's;

Terwijl
in Latijns-Amerika de kritiek op de WTO als enig internationaal orgaan met
bindend karakter en de neoliberale GATT overeenkomsten bijna in alle regeringen
te horen is, beveelt het Europese Parlement aan:

…zich
te committeren aan de totstandbrenging van een Euro-Latijns-Amerikaanse,
globale interregionale Associatiezone , met volledige eerbiediging van het
nieuwe WTO-transparantiemechanisme en de uit de WTO voortvloeiende rechten en
verplichtingen, met name artikel XXIV van de Algemene Overeenkomst inzake
tarieven en handel (GATT) en artikel V van de Algemene Overeenkomst over handel
in diensten (GATS), zodat wordt bijgedragen aan de versterking van het
multilaterale handelsstelsel.

Ongelijkheden

Deze
onderhandelingsronde in Colombia is de eerste van minstens twaalf rondes die
gepland staan voor de komende twee jaar. Nu zal er vooral gepraat worden over
de doelstellingen en mechanismen van de onderhandelingsrondes. De
onderhandelingen zijn verdeeld in drie pilaren: Politieke Dialoog,
Ontwikkelingssamenwerking en Handel. De pilaar Handel krijgt het meeste
aandacht, met veertien subgroepen waarin onder andere onderhandeld zal worden
over exportregels, intellectueel eigendom, publieke uitgaven, bescherming van
markten en de bestaande 'asymmetrieën' tussen de deelnemende landen. Deze
laatste subgroep is geëist door de armste landen in de CAN. De verschillen in
economische capaciteit binnen de CAN zijn enorm, om niet te spreken over de
verschillen tussen een land als Bolivia en bijvoorbeeld Nederland. Het doel van
deze subgroep is om binnen het akkoord mechanismen te creëren die deze
ongelijkheden verminderen, zoals ook in de Europese Unie is gebeurd. Volgens
Pablo Solón, speciale ambassadeur voor multilaterale onderhandelingen van
Bolivia, kan dit, als deze doelstelling behaald wordt, 'het verschil uitmaken
tussen eerdere vrijhandelsakkoorden, die iedereen als gelijk behandelde, en dit
akkoord, waarin rekening wordt gehouden met de verschillen.' De vraag is in
hoeverre de machtigere landen zoals Colombia en de Europese Unie daadwerkelijk
bereid zijn om de arme landen tegemoet te komen.

Participatie
en transparantie

Pablo
Solón was jarenlang het gezicht van de strijd tegen de vrijhandelsverdragen in
Bolivia en zal nu zelf aan de onderhandelingstafel zitten met de Europese Unie.
Eén van de belangrijkste kritiekpunten op de ALCA en TLC was het totale gebrek
aan transparantie en participatie in de onderhandelingen tussen de VS en
Latijns-Amerika. Daarom wil Solón de Bolivaanse burgers nu wel zoveel mogelijk
betrekken bij de onderhandelingen. Op 8 september vond een drukbezochte eerste
officiële consultatieronde plaats tussen regering en verschillende Boliviaanse
organisaties van kleine ondernemers, boeren, milieuactivisten, ambachtslieden,
vakbonden en inheemse bevolkingsgroepen.

Hier
legde Solón uit wat de visie van Bolivia op het internationale toneel is 'De
aarde gaat ten onder aan het huidige ontwikkelingsmodel. We kunnen niet langer
het neoliberale model volhouden, waarbij een jas eerst drie continenten over
moet, voor het in de handen van de koper beland.' Bolivia wil andere modellen
van ontwikkeling genereren, waarin het concept 'goed leven' centraal staat, een
belangrijk uitgangspunt van de Andes sosmovisie, in plaats van
'ongecontroleerde economische groei'. Volgens Solón moet ook het idee van ontwikkelingshulp
grondig herzien worden in het kader van dit akkoord. De Boliviaanse regering
wil graag Europese hulp blijven ontvangen, maar deze moet wel werkelijk naar
Bolivia gaan en niet voor een groot deel in Europa blijven, zoals nu gebeurt.
Bovendien moet de hulp wel coherent zijn met de politiek van de regering en
vooral duurzaamheid bevorderen.

De
deelnemers aan de consultatie van 8 september kregen de kans om, aan de hand
van de thema´s van de verschillende onderhandelingstafels, hun ideeën voor te
leggen aan de Boliviaanse regering. Een uniek initiatief, welke duidt op de
intentie om de bevolking werkelijk deel uit te laten maken van het
onderhandelingsproces. In de andere CAN-landen is deze transparantie een stuk
minder. Het is ook niet waarschijnlijk dat wij als Nederlandse burgers
binnenkort worden uitgenodigd door Buitenlandse Zaken om mee te praten over wat
voor soort integratie willen met de Andeslanden.

Toch is
het belangrijk om als Europese burger deze onderhandelingen kritisch te volgen
en te voorkomen dat in onze naam nieuwe vormen van uitbuiting en oneerlijke
handel onderhandeld worden. Want als Bolivia alleen staat in haar mooie
voornemens voor duurzame ontwikkeling en eerlijke integratie, zal er
waarschijnlijk weinig van terecht komen. De volgende onderhandelingsronde zal
waarschijnlijk in Brussel plaatsvinden in december van dit jaar.

meer informatie:

Officiële website Comunidad Andina

Movimiento Boliviano por la Soberanía y la Integración solidaria de los pueblos

Kritische analyse op bilaterals.org

Document Europees parlement