Griekenland: Proces tegen ‘Gouden Dageraad’ komt tot zijn eind
Op 7 oktober wordt het oordeel uitgesproken in het proces tegen de Fascistische organisatie Gouden Dageraad. Er staat veel op het spel.
(Door Thanasis Kampagiannis, vertaling globalinfo.nl (wordt donateur!) bron: Rosa Luxemburg Stichting foto: Leden van de fascistische organisatie ‘Gouden Dageraad’ in Athene in 2015 CC BY-NC-SA 4.0, DTRocks, via Wikimedia Commons)
(Thanasis Kampagiannis is een advocaat in Athene, die de Egyptische vissers vertegenwoordigt in het Gouden Dageraad proces).
Het vijf en een half jaar durende proces tegen de Griekse neonaziorganisatie Gouden Dageraad loopt af op 7 oktober 2020, wanneer de uit drie rechters bestaande kamer haar vonnis zal uitspreken. Dit vonnis zal niet alleen weerklank vinden in Griekenland, waar het proces zelf al een grote rol heeft gespeeld bij het ombuigen van de opwaartse trend van de Gouden Dageraad in de afgelopen tien jaar. Zo verloor de voormalige op twee na sterkste groep in het Griekse parlement bij de verkiezingen van vorig jaar al zijn zetels en werd de partij verder verzwakt door verdeeldheid en uittredingen.
Het vonnis zal ook van invloed zijn op het moreel en het zelfvertrouwen van rechtse organisaties in heel Europa, die Gouden Dageraad zagen als een succesvol model voor het combineren van electoraal succes met gewelddadige knokploegen die erop uit zijn hele wijken te controleren en de oppositie te intimideren.
Ook de reputatie van de Griekse autoriteiten en de rechterlijke macht staat op het spel. Tot aan dit proces, waarvan de opening grotendeels te wijten was aan de massale verontwaardiging na de moord op de antifascistische rapper Pavlos Fyssas, had Gouden Dageraad er decennialang vertrouwen in dat het zijn acties ongestraft kon uitvoeren. Zullen de autoriteiten nu eindelijk een einde maken aan deze ellende en het noodzakelijke signaal afgeven aan de rechtsextremisten door middel van veroordelingen?
Dit proces beslist niet over meningen of de grenzen van de vrijheid van meningsuiting. Het is een strafzaak volgens het Griekse wetboek van strafrecht en geen grondwettelijke zaak, die in veel landen het verbod op een organisatie regelt als die een bedreiging vormt voor de fundamentele democratische orde.
De 68 verdachten worden geconfronteerd met vier aanklachten: de moord op Pavlos Fyssas in september 2013, de poging tot moord op de communistische vakbondsleden en vakbondspresident Sotiris Poulikogiannis in dezelfde maand, de poging tot moord op de Egyptische visser Abouzid Embarak in zijn appartement in juni 2012 en, ten slotte, de aanklacht van het leiden en vormen van een criminele organisatie.
Een criminele neonazi vereniging
Deze laatste aanklacht is gebaseerd op paragraaf 187 van het Griekse wetboek van strafrecht, dat dient om de georganiseerde misdaad te vervolgen. Net als bij soortgelijke bepalingen in andere rechtsgebieden is het doel vast te stellen hoe de leiders van maffia-achtige organisaties criminele activiteiten die door hun handlangers worden uitgevoerd, sturen, laten uitvoeren en inspireren.
Het hof heeft honderden pleidooien en eerdere veroordelingen voor misdaden gepleegd door leden van de Gouden Dageraad bekeken. Er zijn vele getuigen gehoord, van experts in de structuur van Gouden Dageraad tot uitgetreden leden van de organisatie die nu tegen hen getuigen.
De bewijslast is overweldigend in zowel de drie afzonderlijke aanklachten als de hoofdbeschuldiging, wat bewijst dat Gouden Dageraad een criminele organisatie is, vermomd als een legitieme politieke partij. Ondanks alle ontkenningen heeft het hof ook vastgesteld dat Gouden Dageraad altijd een neonazistische organisatie is geweest en niet alleen een groep fanatieke Griekse nationalisten.
Video’s laten zien hoe hun leider Nikolaos Michaloliakos op een besloten feestje zegt: “Wij zijn het zaad van de verslagenen van 1945” – wat heel duidelijk het leger van het Derde Rijk betekent. De geheime eed van de rekruten van de organisatie werd ook aan het hof voorgelegd, waarin de belangrijkste vijand van de organisatie “de eeuwige Jood” wordt genoemd. Volgens de oorspronkelijke statuten, die onderzoeksjournalist Dimitris Psarras onder de aandacht van het hof bracht, is Gouden Dageraad gebaseerd op het Führerprincipe van Hitler – het gezag van een enkeling van boven naar beneden.
Terwijl in lokale organisaties van een normale politieke partij de belangrijkste functies die van secretaris, penningmeester, voorzitter, enz. zijn, zijn dergelijke posten in lokale Gouden Dageraad partijorganisaties slechts formaliteiten. In plaats daarvan zijn ze georganiseerd rond het begrip “veiligheid”, waarbij de ingezette “stoottroepen” zijn gemodelleerd naar Hitler’s Sturmabteilung of Mussolini’s squadrismo. Ze dragen uniformen, trainen, oefenen in het gebruik van wapens, hebben hun eigen lidmaatschap, zijn hiërarchisch georganiseerd tot aan de top van de partij en worden altijd pas opgezet als Gouden Dageraad zich uitbreidt naar een nieuwe wijk. Zij vertegenwoordigen de ware kern van de organisatie. Het proces tegen de drie beschuldigingen van poging tot moord en moord – en het bewijs van andere aanslagen – hebben aangetoond hoe deze knokploegen opereren binnen een hiërarchische structuur die zich uitstrekt tot het hoogste partijniveau.
De moord op Pavlos Fyssas
De 33-jarige rapper Pavlos Fyssas werd in de nacht van 17 op 18 september 2013 doodgestoken toen hij met zijn vrienden het Café Coralli in zijn wijk Keratsini verliet, waar hij bekend stond om zijn humanistische en antifascistische muziek.
Hij werd drie keer gestoken (een keer in het hart) door Giorgios Roupakias, een lid van het vijfkoppige leiderschapscomité van de Nikaia-tak van de partij, terwijl andere neonazi’s hem op de grond duwden. Leden van de lokale partijafdeling hadden Fyssa’s in het café herkend. Volgens een groepssms van de plaatselijke leider Giorgos Patelis vormde zich binnen 15 minuten een knokploeg in het kantoor van Gouden Dageraad in Nikaia. Ze werden uitgerust met stokken en messen en kregen duidelijke instructies over hun missie en het uitverkoren slachtoffer van de aanslag. Ze verlieten het gebouw in een gecoördineerde groep van twee of drie auto’s en een dozijn motorfietsen in de richting van Keratsini.
Daar ontmoetten ze een andere groep Gouden Dageraad leden die er al waren. op radiocommunicatie tussen het politiebureau en de bij de aanslag aanwezige politieagenten is te horen: “Vijftig mensen met stokken bewegen zich in de richting van het lokaal dat Coralli heet. Kom alsjeblieft.”
Maar de politie kwam niet tussenbeide. Ze kwamen te laat op de plaats delict aan en beweerden dat het enkele minuten duurde om er heen te lopen, ook al is de plaats delict slechts 100 meter verwijderd van het café in de hoofdstraat. Roupakias werd alleen gearresteerd omdat Pavlos, die op sterven lag, zijn moordenaar nog kon identificeren. Andere deelnemers mochten de plaats van het misdrijf verlaten. Het is veelzeggend wat Roupakias tegen de politie zei toen hij werd gearresteerd: “Ik ben een van jullie. Ik ben van Gouden Dageraad.”
De geregistreerde activiteit van de mobiele telefoons van Gouden Dageraad is een bewijs van de zorgvuldige organisatie van de aanval, waarbij gecommuniceerd werd met een nationale leider, Iannis Lagos, toenmalig parlementslid voor het gebied (nu een lid van het Europees Parlement, verkozen op de kieslijst van Gouden Dageraad).
Poging tot moord op Sotiris Poulikogiannis en andere vakbondsleden
Vijf dagen voor de moord op Fyssas in Keratsini viel een groep van 50 leden van Gouden Dageraad de voorzitter van de Metaalbond en andere leden van de vakbondsfederatie PAME aan terwijl ze posters ophingen in het district Perama nabij Keratsini. De rechtbank kreeg te horen hoe de groep mogelijke vluchtroutes blokkeerde en riep om Poulikogiannis, een prominent lid van de Communistische Partij.
Bij deze bijna-fatale aanval had de modus operandi dezelfde kenmerken als in alle andere aan de rechtbank beschreven gevallen: georganiseerde groepsformatie, gecoördineerde aankomst met voertuigen, dragen van wapens, opzettelijke aanval op een uitgekozen slachtoffer, uitvaardiging van een bevel tot aanval, ernstige, herhaalde lichamelijke letsels, uitvaardiging van een bevel tot terugtrekking. Ook in dit geval heeft de communicatieketen zich uitgebreid tot Lagos en andere leiders op hoger niveau.
Poulikogiannis legde de directe motieven voor de daad in de rechtbank uit: Gouden Dageraad handelde in lijn met de grote ondernemers die zich wilden ontdoen van hun militante vakbond. Enkele dagen na de aanslag werden de vakbondsleden uit een fabriek ontslagen en vervangen door werknemers die door een wervingsbureau van Gouden Dageraad waren geplaatst.
In een verdere bewijsverzameling werd het hof verteld hoe functionarissen van de conservatieve Volkspartij Nea Dimokratia hadden betaald voor de druk- en conferentiekosten van Gouden Dageraad. Daarnaast onderhield Panagiotis Baltakos, de secretaris-generaal van de rechtse regering van Antonis Samaras, geheim contact met Gouden Dageraad. Na de moord op Fyssas liet zijn regering tien kritische dagen verstrijken voordat hij boog voor de massale publieke druk en de leider van Gouden Dageraad arresteerde. Gedurende deze tijd werden kritieke bewijzen vernietigd.
Poging tot moord op Abouzid Embarak en ander Egyptische vissers
Ook in Perama werden Abouzid Embarak en zijn landgenoten op 12 juni 2012 om ongeveer 3:10 uur in hun appartement aangevallen door 20 gewapende leden van Gouden Dageraad. De daders zagen Abouzid eerst op het dak van het huis slapen en vielen hem aan met wapenstokken en ijzeren staven, waardoor een dubbele breuk in de onderkaak en de neusbotten ontstond. Ze probeerden toen het huis te bestormen.
Slechts een paar uur eerder had de afgevaardigde van Gouden Dageraad, Iannis Lagos, tijdens een bijeenkomst in Perama gezegd: “[…] we hebben klachten ontvangen over […] al deze problemen met de Egyptenaren die hier komen, doen wat ze willen, hun vis verkopen zoals ze willen […] en over het algemeen aan niemand verantwoording hoeven af te leggen. We vertellen ze dat ze vanaf nu verantwoording zullen afleggen aan Gouden Dageraad […]”.
In andere gevallen beweerden migrantenwinkeliers het slachtoffer te zijn van brandstichting en gewelddadige intimidatie, waarbij leden van Gouden Dageraad hen opdroegen het gebied te verlaten of beschermingsgeld te betalen. In dit opzicht waren de acties van de knokploegen om buurten “te zuiveren” zowel racistische intimidatiepogingen als maffia-achtige zelfverrijkingsmethodes die het niveau van het Gouden Dageraad-leiderschap bereikten. Hun ontmanteling door de antifascistische beweging, die in de rechtbank wordt vertegenwoordigd door de advocaten van de slachtoffers (de civiele partij in de zaak), heeft zowel de leidende als de gewone leden ertoe gebracht de corruptie van dit leiderschap bloot te leggen. Dit is niet de enige manier waarop de nazi-ideologie van Gouden Dageraad samenvalt met haar karakter als criminele organisatie. De hiërarchische organisatie van de knokploegen is een materiële uitdrukking van deze ideologie en de wens om de macht te grijpen en elke democratische ruimte te vernietigen.
De nazi-ideologie verklaart ook de selectie van de slachtoffers; zij verklaart de gemeenschappelijke criminele bedoeling die zoveel misdaden met elkaar verbindt: Aanvallen op een rapper die populair is in progressieve jongerenkringen, op een leider van een linkse vakbond en op arbeidsmigranten. Andere aanvallen waren gericht tegen linkse sociale projecten, lesbiennes en homo’s, socialisten, democratische publieke figuren en anarchistische groeperingen. Deze werden allemaal geïdentificeerd als vijanden van de neonazistische organisatie. De opstand die de leiders voor september 2013 hadden gepland, omvatte publieke fysieke aanvallen van Gouden Dageraad op andere belangrijke rechtse nationalistische persoonlijkheden. De boodschap was duidelijk: de nazi’s zouden alle rechtse politieke ruimte bezetten en deze niet delen met autoritaire persoonlijkheden uit het verleden.
{youtube}BBnsrcp4mqQ{/youtube}
Wat er op het spel staat
Wij, de advocaten van de slachtoffers, hebben de afgelopen vijf jaar aan dit proces gewerkt. Het bewijs is overweldigend. De verdediging heeft geprobeerd het proces te ondermijnen door een combinatie van spot, minachting en langdurige vertraging.
Dit is een van de redenen waarom het proces zo lang duurde. Toen de mogelijkheden tot obstructie waren uitgeput, kwam de verdediging onder druk te staan. De rechtbank, die haar alle ruimte had gegeven, werd ongeduldig toen getuigen van de verdediging in tegenspraak met hun schriftelijke verklaringen verstrikt raakten, terwijl anderen verklaarden dat ze zich de gebeurtenissen eenvoudigweg niet konden herinneren of ontkenden er te zijn geweest – ondanks duidelijk bewijs uit video-opnamen en schriftelijke documenten. Sommigen beschuldigden zichzelf of anderen, en de advocaten van de verdediging beperkten uiteindelijk de lijst van de op te roepen getuigen van 240 tot 70.
Als de nog overgebleven trouwe volgelingen van Gouden Dageraad hadden gehoopt dat hun leiders aan hun kant zouden blijven staan, moeten ze teleurgesteld zijn geweest toen Michaloliakos tijdens zijn verdedigingstoespraak in het bankje van de aangeklaagden een nogal zielige indruk maakte. Hij struikelde over feiten en probeerde te ontwijken en beweerde zelfs op een gegeven moment dat Gouden Dageraad helemaal geen leden had, dus dat hij voor niemand verantwoordelijk was. Hij ontkende op de hoogte te zijn van de gepleegde misdaden en de directe uitvoerders ervan. Het was dezelfde tactiek die Hitler gebruikte in de processen van NSDAP-criminelen in de jaren twintig en begin dertig van de vorige eeuw. Misschien nog wel belachelijker was het feit dat deze Griekse aspirant-leider beweerde niet te weten wat er in zijn eigen militaristisch gestructureerde organisatie aan de hand was.
De enige reden voor twijfel over een veroordeling is het schandalige pleidooi van het Openbaar Ministerie, dat de belangen van de staat in een strafrechtelijke procedure behartigt. Zo pleitte de officier van justitie niet alleen voor het intrekken van de aanklacht van het oprichten en leiden van een criminele organisatie, maar stelde hij ook dat alle misdrijven in de aanklacht door individuele daders zijn gepleegd. Dit zijn leden van Gouden Dageraad, maar zouden verder niets met de organisatie te maken hebben. Ze ging zelfs zo ver dat ze beweerde dat in het geval van Fyssa alleen Roupakias veroordeeld zou moeten worden, en niet de leden van de groep die de aanslag rechtstreeks uitvoerden; ze zouden op alle punten vrijgesproken moeten worden. Dit pleidooi is in tegenspraak met elk begrip van het strafrecht. Als de rechtbank dit standpunt deelt, zou dat een rehabilitatie van Gouden Dageraad betekenen en de betaling van meer dan 8 miljoen euro aan staatsfinanciering, die tot het einde van het proces is opgeschort.
Dus wachten we op de beslissing van de rechtbank. De maatschappij heeft die al gemaakt in de democratische ruimtes in heel Griekenland. Niets minder dan een veroordeling van alle aanklachten en opsluiting van de verdachte is voldoende om recht te doen. Daarom zijn duizenden mensen bereid om op de dag van de veroordeling naar het gerechtsgebouw in het centrum van Athene te gaan.
Dit vonnis is zeer belangrijk voor antifascisten en democraten in de hele wereld. Zet 7 oktober in je agenda!
———
Aanvulling Globalinfo: Ook in Nederland (Amsterdam) is er op 7 oktober een bijeenkomst om de uitspraak bij te wonen. 17.00 uur JD Meijerplein (Dokwerker) Amsterdam. (zie hier)