´Jumbo distributiewerkers kiezen voor arbeidsvoorwaardenregeling´

(Door Rob Bleijerveld, supermacht, foto: Tom Rose cc/flickr)

Deze Arbeids Voorwaarden Regeling heeft Jumbo ingezet om een hoogoplopend conflict met de vakbonden te beëindigen. Vorig jaar was er een felle strijd gaande met FNV en CNV over de onderhandelingen voor een nieuwe cao voor de distributiecentra. De bonden eisten een beter cao-aanbod (met onder meer een loonsverhoging van 2,5 procent en toezeggingen over meer tijdelijke krachten in vaste dienst).

Omdat Jumbo daar niet op in ging braken vlak voor Pasen stakingen uit in de dc´s. Jumbo probeerde die stakingen vervolgens via de rechter te verbieden, maar dat lukte niet. De onderhandelingen liepen vast. De retailer weigerde verder te praten en koos voor een avr met de eigen ondernemingsraden (de Centrale Ondernemingsraad (COR) en de Ondernemingsraad Supply Chain (OR SC)).

Keuze: avr-pretpakket of verlopen cao

Eind vorig jaar kregen de medewerkers van de distributiecentra de keuze: avr of cao. Jumbo meldde op 1 mei dat van de 3000 vaste medewerkers 72 procent heeft gestemd en daarvan zou 96 procent hebben gekozen voor de avr.

Sinds begin maart kregen de ongeveer 3000 vaste logistieke medewerkers van de distributiecentra een persoonlijk gesprek. Daarbij werd het verschil tussen de cao en de avr toegelicht en werd dit voor elke medewerker afzonderlijk doorgerekend en op schrift gesteld. De werknemers konden vragen stellen. Vervolgens konden ze via een formulier of via hun eigen computer kiezen of ze verder wilden werken onder de nieuwe AVR of onder de inmiddels afgelopen cao. Ongeveer 2150 medewerkers hebben al gekozen (ongeveer 72%) en 96% van hen koos volgens Jumbo voor de avr. Bijna 4% koos er voor om onder de cao te blijven werken.

Lokkertje

De werknemers die kozen voor 1 mei voor de avr werden gepaaid met een bonus. Voor hen geldt met terugwerkende kracht tot 26 februari 2018 een loonsverhoging van 1% en volgend jaar krijgen ze 1,5% erbij [1]. Ook kunnen ze aanspraak maken op hogere toeslagen voor werken op extra zaterdagen [2] en geldt voor hen een nieuwe generatieregeling. De overige werknemers kunnen alsnog een keuze maken. Als zij nu kiezen voor de avr dan krijgen zij ook de extras, zij het niet met terugwerkende kracht.

De ongeveer 1500 uitzendkrachten in de dc´s zouden geen keuze hebben gehad [3]: zij worden automatisch onder de avr ingedeeld.

Jumbo is heel tevreden

In zijn persverklaring is Jumbo welhaast jubelend over de steun van een overgrote meerderheid van de medewerkers ¨voor de goede arbeidsvoorwaarden en langdurige duidelijkheid en rust die de AVR biedt¨. CEO van Eerd zei dat Jumbo nu weet dat ¨de juiste weg is bewandeld¨ door met de ondernemingsraden afspraken te maken over ¨deze unieke regeling die tot de beste in de sector behoort¨. De topman gaf ook aan dat Jumbo de relatief kleine groep medewerkers zal respecteren die koos voor de cao en dat het bedrijf geen onderscheid zal maken tussen ´avr-medewerkers´ en ´cao-medewerkers´.

Van Eerd vindt de avr moderner en democratischer dan een cao. Bij een cao sluiten bonden die vaak maar een klein deel van het personeel vertegenwoordigen een akkoord. Dat willen ze vervolgens opleggen aan anderen. Nu hebben de mensen zelf zich mogen uitspreken, aldus de topman bij Jumbo. Het is wel een belangrijke symbolische overwinning voor het bedrijf, maar het grotendeels buitenspel zetten van de vakbonden zou geen vooropgezet plan zijn. Hij gaf aan ¨het liever anders gezien te hebben¨, want het ¨is superintensief om zelf zo’n regeling op te tuigen en continu met je medewerkers in gesprek te blijven. Maar uiteindelijk hadden we geen keus. We moeten met onze tijd mee, mensen vaker inzetten in weekenden en avonden bijvoorbeeld.¨

Lange termijn: arbeidsvoorwaarden en loonontwikkeling

Volgens het supermarktconcern kenmerkt deze avr Logistiek zich ¨door goede arbeidsvoorwaarden met een gezonde loonontwikkeling voor de langere termijn¨. Jumbo belooft dat de avr de loonlijn en loonontwikkeling van de VGL (cao levensmiddelenbranche) zal volgen. Ook zullen de huidige medewerkers logistiek [4] hun volledige rechten behouden middels een toeslag op de VGL loonlijn die in de toekomst verder stijgt en voor behoud van koopkracht zorgt. De avr omvat ook afspraken over het behoud van toeslagen voor werken op onregelmatige tijden en over investeringen in duurzame inzetbaarheid en vitaliteit (opleidingen, gezondheid en veiligheid op het werk). Door een verbeterde generatieregeling kunnen medewerkers vanaf vijf jaar voor hun AOW gerechtigde leeftijd parttime gaan werken met behoud van vrijwel hun gehele inkomen en een groot deel van hun pensioenopbouw. De avr heeft een looptijd van vijf jaar, en na elke 5 jaar kan deze worden verlengd.

FNV

FNV-bestuurder en cao-onderhandelaar Debbie van Leiden vindt niet dat de vakbonden maar de werknemers opzij zijn gezet: ¨Tegen hen is gezegd: wij willen voor een dubbeltje op de eerste rang en veel geld verdienen [5] en jullie betalen de rekening“. Ze acht de totstandkoming van deze avr een ¨uitermate zorgwekkende ontwikkeling¨ want op korte termijn gaan de medewerkers er weliswaar iets op vooruit (overigens niet meer dan 10 cent per uur), maar op de langere termijn zou Jumbo de avr naar eigen goeddunken aanpassen.

Ze plaatst ook andere kanttekeningen bij de beweringen door Jumbo. Zo zouden vooral werknemers met parttime-contracten de avr hebben getekend. Uitzendkrachten en mensen met een kort dienstverband zouden onder druk zijn gezet door Jumbo [6]. En werknemers hebben bij de FNV aangegeven dat de aantallen ondertekenaars die Jumbo heeft gemeld niet kloppen. De FNV adviseert werknemers die nog niet hebben getekend om dat ook niet te doen om zo in ieder geval de zekerheden in de cao te behouden.

De FNV en CNV hebben volgens van Leiden via hun leden nog degelijk invloed bij bedrijven met een avr als Jumbo. Van Leiden: ¨Ik verzeker dat er straks mensen binnen het bedrijf op staan die zeggen dat het qua arbeidsvoorwaarden de verkeerde kant opgaat. En het gebruik van het stakingsrecht is er nog altijd. De Jumbo-directie voert voor de avr overleg met de Ondernemingsraad, maar zijn in hoeverre is die kritisch, deskundig en durven ze tegen de directie in te gaan? De vakbond is gespecialiseerd en geschoold om die besprekingen te voeren.¨

CNV

CNV-onderhandelaar Kitty Huntjens was vorig jaar naar eigen zeggen verbijsterd toen Jumbo ¨de deur dichtgooide¨. Het was Jumbo die niet verder wilde praten, niet de bonden. Sindsdien heeft ze de medewerkers steeds gewaarschuwd voor de nadelen van de regeling [9]. Volgens haar heeft Jumbo druk uitgeoefend op medewerkers om voor de avr te kiezen.
Huntjens: ¨De beloofde 1,5% loonsverhoging voor 2019 is wel ´leuk´, maar hoe zit het met het salaris in 2020?¨. Ook kan Jumbo op basis van de toestemming van de ondernemingsraden besluiten om de afspraken te wijzigen. In die raden zitten mensen die, net als hun collega´s, hun salaris van Jumbo krijgen. Dat is toch niet hetzelfde als een onafhankelijke vakbond. Misschien zijn vakbonden gewoon lastiger voor bedrijven, , aldus Huntjens,

Avr: toekomstige trend?

Volgens hoogleraar Arbeidsmarkt Wilthagen (Universiteit van Tilburg) betekent deze Jumbo avr geen einde van de cao. Het huidige cao-stelsel is volgens hem nog zeer robuust. Ongeveer 80% van alle werknemers vallen nog een cao en dat verander je niet zomaar, aldus Wilthagen. De grootste werkgeversvereniging, AWVN, ziet evenmin een verschuiving van cao naar avr. In 2017 zijn er ongeveer 375 cao’s voor zo’n 3,5 miljoen werknemers opgesteld en slechts twee bedrijven stapten over op een avr (Jumbo en Action) [7]. Daarbij is contractcateraar Sodexo (800 medewerkers) van avr naar cao overgegaan, aldus onderhandelaar Michiel Wallaard van CNV Vakmensen [8].

Meer lezen:
– ¨Cao onder druk,¨ Peter van der Valk (De Burcht), januari 2016.
– ¨Onzeker werk,¨ Paul de Beer (DeBurcht), november 2016.
– ¨Acties tegen opjaagbeleid en cao-ontduiking bij Lidl, Ahold Delhaize en Jumbo,¨ Supermacht, 28 december 2016.
– ¨Flinke arbeidsonrust bij Delhaize, Jumbo en Albert Heijn,¨ Supermacht, 11 april 2017.
– ¨Verzet groeit tegen omzeilen cao distributiecentra door Jumbo,¨ Supermacht, 15 juli 2017.
– ¨Vakbonden eisen half miljoen van Jumbo voor schenden stakingsrecht,¨ FNV, 19 december 2017.
– ¨Jumbo sluit akkoord met COR over nieuwe AVR Logistiek,¨ Transport Online, 29 december 2017.
– ¨FNV en CNV dagvaarden Jumbo wegens stakingsbreking en onrechtmatigheid avr,¨ Supermacht, 3 april 2018.
– ¨Vuist van de vakbond is een aanrader voor iedereen die werkt,¨ Volkskrant, 13 mei 2017.

Meer zien:
– ¨Vakbonden hebben het moeilijk, Jumbo profiteert,¨ RTL Z, 27 maart 2018.

Noten
[1] Dat is lager dan het niveau van economische groei en de inflatie aldus RTL Z (zie video).
[2] Volgens RTL Nieuws (1 mei 2018) zijn de medewerkers verplicht één keer in de vier weken op zaterdag te werken.
[3] De berichten in de diverse media verschillen over de vraag of uitzendkrachten al dan niet een keuze hadden.
[4] En de toekomstige werknemers dan….?
[5] Zie bijvoorbeeld: ¨Familie Van Eerd vist 40 miljoen uit supermarkketen Jumbo,¨ RTL Z, 14 maart 2018.
[6] Hetgeen door Jumbo wordt ontkend.
[7] De NRC meldde op 1 mei dat 60% van het personeel van Gall & Gall (Ahold) de voorkeur geeft aan een avr.
[8] ¨Uniek in facilitaire omgeving: Sodexo krijgt eigen cao,¨ CNV Vakmensen, 1 mei 2018.
[9] De CNV had daarvoor een digitaal discussieforum opgezet waarop ook niet-leden mee konden discussiëren over nieuwe cao’s.

Bronnen:
– ¨Coup geslaagd: groot deel personeel akkoord met voorwaarden Jumbo,¨ RTL, 1 mei 2018.
– ¨Grote meerderheid logistieke medewerkers Jumbo kiest voor nieuwe Arbeidsvoorwaarden Regeling (AVR),¨ Jumbo, 1 mei 2018.
– ¨´Vakbonden niet buitenspel gezet door Jumbo´,¨ Brabants Dagblad, 2 mei 2018.
– ¨Personeel Jumbo tekent regeling, bonden staan buitenspel: ´Jumbo krijgt veel meer macht´,¨ Volkskrant, 1 mei 2018.
– ¨Jumbo-werknemers willen geen cao, vakbonden vangen bot,¨ NOS, 1 mei 2018.
– ¨´Op zijspoor zetten bonden nooit het plan´,¨ Distrifood, 2 mei 2018.

Website supermacht