Lidl onder vuur?

Lidl
neemt ook in Nederland een steeds groter deel van de supermarkt-markt in. Op de
Nederlandse website (onder de button 'vastgoed') wordt gevraagd om winkelruimte
in plekken in Nederland met meer dan 5000 inwoners. Ook werd onder meer een
aantal afgestoten vestigingen van concurrent Super de Boer overgenomen.

 Ook
gaat Lidl op een aantal ROC's een eigen opleiding voor personeel starten.
Volgens Ieke Veld, van ROC-Twente, doet dat bedrijf het onder meer om reclame
te maken. Een andere manier om het imago op te poetsen is door ook ergens in
een hoekje wat biologische producten te parkeren.

Prijsvechters
als Lidl en Aldi gelden als de slechtste onder de supermarktbedrijven. Het
gevaar als er een specifieke campagne tegen een van die bedrijven gestart
wordt, is dat de concurrentie beter lijkt en er ook beter van wordt. Maar
volgens de website supermacht.nl is er iets structureel verkeerd aan de hele
sector. Zie de website en de daarop vertaalde brochure.

Over de
perspectieven van een Europese campagne gaat onderstaand interview van Ralf Streck met Henning
Süssner, die meegewerkt heeft aan een Europees Zwartboek over Lidl.

Vraag:
Wat is er zo bijzonder aan Lidl of de Schwarz Gruppe (de eigenaar van de keten,
vert.) dat 50 mensen uit 14 landen bijeenkomen om over de Duitse prijsvechter
te discussiëren?

Lidl
heeft het systeem van Wal-Mart uit de VS naar Europa geïmporteerd en zeer
consequent toegepast. Daarop richt de campagne van Verdi zich, die tegen de
Schwarz-Gruppe gericht is die met Lidl en Kaufland in heel Europa sterk
uitbreidt. Er was eerder een samenwerking met vakbonden in Frankrijk en Italië
en op het Europees Sociaal Forum in Athene werden nieuwe contacten gelegd. Lidl
biedt een concrete aanleiding om samen tegen ellendige arbeidsomstandigheden
bij prijsvechters te strijden.

Maar
ook werd duidelijk dat er grote verschillen zijn van land tot land.

Wat
duidelijk werd, is dat er overal supermarktketens zijn die vergelijkbaar te
werk gaan. In Zweden of België zijn sterke vakbonden die zich kunnen handhaven.
Daar zijn ook bij Lidl bedrijfsraden en wordt het bedrijf gedwongen om met hen
te onderhandelen en kan minder repressief z'n gang gaan. Maar hun motto is daar
evenzeer om tegen elke prijs zo goedkoop mogelijk te zijn. Overal worden de
lonen onder druk gezet, overuren niet betaald, onzekere arbeidsomstandigheden
worden regel en de druk op toeleveranciers neemt toe, wat weer de
omstandigheden van producenten in de Derde Wereld beïnvloedt. Daar komt bij een
algemeen vakbondsvijandig beleid.

Lidl
geldt dus eigenlijk alleen als voorbeeld.

Vanuit
Zweden bekeken, is Lidl niets bijzonders meer. In Duitsland probeert de
Schwarz-Gruppe echter het personeel als een soort lijfeigenen te behandelen en
tot nu toe met succes. Als er bedrijfsraden opgericht worden, werd de vestiging
gesloten of verplaatst. In Zuid- en Oost-Europa ziet dat er vaak nog
dramatischer uit, omdat daar vaak geen wettelijke regelingen zijn of deze nog
slechter gecontroleerd worden.

De
Schwarz-Gruppe is eigenlijk uitvoerder, ook omdat die momenteel sterk groeit?

Ja,
daar zie je ook goed hoe het kringetje rondgaat naar een algemeen beleid van
deregulering, zoals die ook door de Europese Commissie gevoerd wordt. Lidl
verovert agressief markten en wordt daarbij door Europese instellingen massaal
ondersteund. Alleen al de laatste paar jaren verkreeg het concern 330 miljoen
euro aan gunstige kredieten, een absoluut record, waarmee lokale structuren
vernield konden worden. Met elke baan die bij Lidl gecreëerd wordt, worden er
vier elders kapot gemaakt. Het is toch niet te geloven dat de EU daarbij niet
eens eist dat ze zich aan de miminum standaarden houden.

Wordt
daar in het Europees Parlement wat mee gedaan?

De
linkse fractie (GUE/NGL) had de vergadering mogelijk gemaakt en verschillende
partijen willen ons initiatief ondersteunen en ook in het parlement oppikken.
Op het gebied van wettelijke initiatieven bestaat echter geen duidelijke
stellingname. In de Scandinavische landen zijn we bang dat via de minimumnormen
van de EU zelfs verslechteringen doorgevoerd kunnen worden, reden waarom we ook
tegen de invoering van Europese minimumlonen zijn.

Kwamen
de verwachtingen van de conferentie een beetje uit?

Die is
beter gegaan dan we verwacht hadden. De deelname was groot en deels kwamen er
ook leiders van bonden. Ook de breedte van het spectrum aan vakbonden en van de
deelnemers in het algemeen was groot. De mobilisatie in Oost-Europa was echter
slecht, daar zullen we ons bij een vervolg beter op moeten richten.

Waren
er ook concrete besluiten?

Allereerst
werd het netwerk opgericht, dat ook bij het volgende sociale forum op wil
treden. Concreet zijn er twee actiedagen gepland. Op 10 december en 8 maart,
dus de internationale mensenrechtendag, die door Lidl met voeten getreden
worden en de strijddag van vrouwen, omdat de meeste mensen die bij Lidl werken
vrouw zijn. Wat de actievormen betreft, zal er een grote bandbreedte zijn, die
het voor alle deelnemers mogelijk maakt om mee te doen. Voorbeelden:  en dit of dit

Wat
vond men van de plannen om een boycot uit te roepen zoals in sommige sociale bewegingen
voorgesteld wordt?

Dat is
een moeilijke vraag, omdat een boycot immers ook tegen de belangen van het
personeel kan uitvallen, waar die dan niet voor zullen zijn. Kort door de bocht
gezegd, behartigen de vakbonden de directe belangen van de werknemers, en een
boycot is niet altijd een geschikt middel voor hen om dat te bereiken.
Desondanks moeten we zulke strijdvormen in het oog blijven houden, als Lidl in
veel landen consequent grondrechten blijft vertrappen.

Zie
ook info over Lidl op labournet