Oaxaca, Mexico: alarmfase 1

Zie voor iets meer recente details hierover: indymedia.nl en De Vrije

De organisatie van de stadsbezetting is in handen van de koepel APPO, Asamblea Popular de los Pueblos de Oaxaca, met een sterk anarchistische toonzetting (“dit is een beweging zonder leiders!” opent hun website).

Aanvullingen:

regelmatig nieuws op Narconieuws

Volgens een artikel van zondag 1 oktober in La Jornada besluit de regering woensdag op welke manier de “orde hersteld zal worden”.

Een eerdere stuk op globalinfo: 17 juni.

U kunt ook eea. volgen op de speciale Oaxaca-pagina van Indymedia-Mexico

Spaanstalig log.

Onderstaand achtergrondstuk is van Floortje Gunst van de website van Noticias, gedateerd 9 september:

Conflict leraren ontaardt in politieke strijd

Wat begon als een voorstel tot salarisverhoging van onderwijzers in de Mexicaanse deelstaat Oaxaca, is ontaard in een politieke strijd met als inzet het ontslag van gouverneur Ulises Ruiz Ortiz. Binnen enkele weken is het idyllische Oaxaca veranderd in een slagveld.

Het begon als een ‘normaal’ arbeidsconflict. Begin mei diende een delegatie van de Nationale Onderwijsvakbond (SNTE) een voorstel in bij gouverneur Ulises Ruiz Ortiz dat bestond uit zeventien punten. De belangrijkste daarvan was de eis tot salarisverhoging voor de leraren in Oaxaca, een van de armste deelstaten van Mexico. Daarnaast eiste de vakbond meer klaslokalen, uniformen voor de leerlingen, een verbetering van de infrastructuur en een uitbreiding van de beurzen.

Een enorme manifestatie, in mei, zette de voorstellen van de SNTE kracht bij. 60.000 onderwijzers gingen de straat op. Tegelijkertijd werd duidelijk dat gouverneur Ulises Ruiz niet bereid is in te gaan op de eisen van de vakbond. Volgens hem heeft de deelstaat geen middelen om tegemoet te komen aan de salarisverhoging die de onderwijzers willen. De dialoog met de SNTE werd verbroken en de onderhandelingen werden stopgezet.

Onderwijsstaking

Het was de opmaat tot een onderwijsstaking van onbepaalde tijd. Zo’n 70.000 onderwijzers gingen in staking, waardoor ruim een miljoen kinderen gedwongen thuiszaten. De docenten installeerden zich in kampementen op het centrale plein en in de straten rondom het stadhuis van Oaxaca. De steun vanuit de bevolking was groot. Op 7 juni vond een nieuwe demonstratie plaats, waaraan 120.000 mensen deelnamen. Slechts een deel hiervan behoorde tot de SNTE. Tijdens de demonstratie werd Ulises Ruiz beschuldigd van fraude gedurende de verkiezingen in 2004 en van het onderdrukken van dissidenten. Langzamerhand werd duidelijk dat het om meer gaat, dan een conflict tussen de SNTE en de deelstaatregering.

Het feit dat Ulises Ruiz de onderhandelingen stopzette en dat politietroepen trachtten de beweging te onderdrukken, had tot gevolg dat de onderwijzers hun acties verder uitbreidden. Winkelcentra, banken, markten, bussen en overheidskantoren werden bezet. Nadat de gouverneur had laten weten opnieuw de dialoog aan te willen gaan, zetten in de nacht van 13 op 14 juni politietroepen de aanval in op het kampement van de manifestanten. Met harde hand probeerden gewapende agenten de leraren te verwijderen. Hierbij vielen 92 gewonden en, volgens de SNTE, drie doden. Dit laatste wordt echter ontkend door de autoriteiten. Nadat de troepen zich terugtrokken, keerden de onderwijzers terug naar het kampement dat veranderd was in een slagveld.

Aftreden gouverneur

Vanaf dat moment kreeg het conflict een andere aard. De manifestaties van de leraren bleken het startschot voor verschillende groeperingen om ook hun ongenoegen te uiten over de gouverneur. De leraren maken nu nog maar een relatief klein deel uit van de beweging die Oaxaca in zijn greep heeft. Leden van de 73 organisaties die deel uitmaken van de Asamblea Popular del Pueblo de Oaxaca (APPO) hebben zich bij de stakers aangesloten. De oorspronkelijke vakbondseisen hebben plaatsgemaakt voor een politieke strijd. Het gemeenschappelijke doel is nu het aftreden van Ulises Ruiz.

Na enkele dagen van grote onrust waarbij de manifestanten toegangswegen naar de stad blokkeerden, gemeentehuizen, radio- en televisiestations in beslag namen en protestmarsen aan de orde van de dag waren, keerde de rust terug. Al was het maar voor even. Een groot deel van de onderwijzers besloot zelfs de lessen weer op te pakken en examens af te nemen, zodat de leerlingen het schooljaar kunnen afsluiten. Maar de strijd tegen de autoriteiten gaat onverminderd verder. Het kampement wordt gehandhaafd door de duizenden mensen die zich hebben aangesloten bij de onderwijzers. Leden van de APPO zenden programma’s uit via de bezette radio- en televisiestations en roepen de bevolking op de strijd voort te zetten, totdat Ulises Ruiz aftreedt. ‘Het conflict dat begon uit onvrede van de leraren, is een sociale en politieke strijd geworden waarin leraren, indígenas, studenten en politieke organisaties verenigd worden’ schrijft een journalist in La Jornada

Begin augustus nam de spanning weer toe. Tijdens een protestmars waaraan achtduizend mensen deelnamen, openden onbekende schutters het vuur. Een lid van de APPO kwam om het leven. Nog geen twee weken later, namen gemaskerde mannen een bezet radiostation onder vuur en viel er een tweede slachtoffer. Aan het einde van de maand lieten afgevaardigden van de SNTE en APPO weten bereid te zijn om de dialoog aan te gaan met regeringssecretaris Carlos Abascal Carranza. Een delegatie van achttien bestuursleden reisde af naar Mexico-Stad waar de eerste onderhandelingen tussen de SNTE, APPO en Carlos Abascal plaatsvonden. De roep om het aftreden van Ulises Ruiz, werd door Abascal echter genegeerd, daar ‘de regering geen gouverneurs benoemt of afzet’. Desondanks zullen de onderhandelingen de komende tijd worden voortgezet.

Politieke belangen

Zowel nationale als internationale organisaties vragen de Mexicaanse president Vicente Fox een einde te maken aan de onrust in Oaxaca. Het feit dat de regering van Fox zich tot nu toe stil heeft gehouden, heeft volgens velen te maken met de verkiezingen die 2 juli plaatsvonden. Gouverneur Ulises Ruiz behoort tot de Institutionele Revolutionaire partij (PRI) terwijl Fox deel uitmaakt van de Nationale Actie Partij (PAN). Fox zou de anti-PRI stemming in Oaxaca goed kunnen gebruiken om stemmen te winnen voor zijn partij. Dezelfde soort beschuldigingen werden ook geuit aan het adres van Elba Esther Gordillo, de presidente van de SNTE. Zij zou niet de belangen van de onderwijzers behartigen, maar er vooral op uit zijn haar eigen positie te handhaven.

Voor het eerst in tien jaar verschenen in Oaxaca ook weer elementen van het Revolutionaire Populaire Leger (EPR). In 1996 nam deze beweging deel aan de gewapende strijd tegen de toenmalige PRI-regering, en sindsdien voerde ze regelmatig geweldloze acties uit. Begin september lieten woordvoerders van het EPR weten achter de strijd van de leraren te staan. De EPR dreigde de wapens weer op te pakken mocht Ulises Ruiz de manifestanten blijven onderdrukken. Ulises Ruiz sprak zijn bezorgdheid uit over het verschijnen van gewapende troepen in Oaxaca. De guerrilla’s hielden op verschillende wegen in de deelstaat het verkeer stil en deelden aan de automobilisten pamfletten uit waarin het EPR het aftreden van de gouverneur eist.

Linkse beweging

Het conflict in Oaxaca beheerst de stad nu al ruim honderd dagen. Een groot aantal bedrijven heeft de deuren moeten sluiten als gevolg van dalende verkoop en de blokkades van de toegangswegen. Vooral de toeristensector heeft te lijden onder het conflict. Oaxaca, tot voor kort de derde trekpleister van Mexico, is gedaald tot een zevende plaats. Vluchten naar Oaxaca werden geannuleerd, evenals een groot aantal busreizen van en naar de stad.

Terwijl steeds meer partijen zich aan te lijken sluiten bij de onderwijzers, gaan de onderhandelingen in Mexico-Stad door. Het is duidelijk dat er meer speelt dan alleen de eis tot salarisverhoging. De hele linkse beweging die al door López Obrador werd gemobiliseerd in de strijd om de uitslag van de afgelopen verkiezingen, laat ook in Oaxaca zijn stem horen. Het is grotendeels dezelfde strijd: het gevecht om meer middelen voor de arme mensen die nog steeds de dupe zijn van de grootschalige corruptie en uitbuiting in Mexico.

Bronnen:
El Mundo
La Jornada
El Universal
El Dictamen
Proceso

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door Zie in bericht.)