Protest tegen WTO-top in New Delhi



Op 3 en 4 september vergaderden ministers van 36 WTO-lidstaten in New Delhi over het weer op gang brengen van de Doha-onderhandelingen van de Wereldhandelsorganisatie WTO. Landbouwcommissaris Fischer-Boel en handelscommissaris Ashton van de Europese Commissie namen hieraan ook deel. Ondertussen demonstreerden op straat tienduizenden Indiase boeren tegen de WTO en vóór voedselsouvereiniteit. En een veelvoud van nationale en internationale NGO’s stuurden protestbrieven aan de handelsministers. Daarnaast was er een specifieke kritiek op de berekening van landbouwsubsidies door de EU. Activist en landbouweconoom Berthelot beticht de EU van gerommel met statistieken om verlaging van landbouwsubsidies bij de WTO-besprekingen te voorkomen.
 
Landbouwcommissaris Fischer-Boel en handelscommissaris Ashton van de Europese Commissie vlogen op 2 september naar New Delhi om deel te nemen aan een zogenaamde "mini-ministerial" over de Doha Ronde van de Wereldhandelsorganisatie WTO. Aan dit informele overleg namen vertegenwoordigers deel van 36 ‘grote’ landen en landengroepen deelnamen, voor de gelegenheid aangeduid met "Regenboog Coalitie". Het doel was om "momentum" te verkrijgen om de stagnerende kwesties in de Doha-onderhandelingen weer op te pakken en verder uit te werken. Centraal staat de "vooruitgang" in de dossiers over landbouw, industriegoederen en diensten, maar ook thema’s als regels, intellectueel eigendom, handel en milieu kwamen aan bod. Een ander belangrijk punt was of en in hoeverre bilaterale en regionale handelsverdragen de WTO-onderhandelingen kunnen versterken.
De onderhandelingen over de Doha Ronde – gestart in 2001 – stagneerden in de zomer van 2008 toen de financieel-economische en andere crises zich sterk ontwikkelde. De volgende gelegenheid waar ministers zich uitspreken over voortgang van de Doha Ronde is op de G20-bijeenkomst in Pittsburgh van 24 en 25 september.
 
Uitkomst van New Delhi-top
Na afloop van het Delhi-overleg claimde gastheer India [1] dat er een "doorbraak" is bereikt: de ministers in New Delhi zouden zich gaan inzetten om de Ronde voor 2011 af te sluiten met een handelsakkoord. Ze gaan daarbij uit van de onderhandelingsteksten die in december 2008 zijn voorgesteld door de WTO-leiding [2]. De ministers zeggen de bestaande grote verschillen tussen de standpunten te willen overbruggen door de onderhandelingen in Geneve over tijdroosters, onderhandelingsuitgangspunten (modaliteiten), onderhandelingsvolgordes en dergelijke op korte termijn te intensiveren. De WTO-leiding en ambtenaren en onderhandelaars van de lidstaten zullen daar een begin maken met het uitwerken van plannen en waar mogelijk onderhandelingsteksten voorbereiden voor behandeling op de ministersconferentie van 30 november en 1 en 2 december. Op 14 februari is er een overleg van topambtenaren van de ldistaten om "overgebleven thema’s aan te pakken" in de aanloop naar de G20-top in Pittsburgh.
Toch valt er wel wat valt af te dingen op het positieve verslag van gastheer India, zo bleek. Een aantal vertegenwoordigers van ontwikkelingslanden lieten zich achteraf "off the record" [3] uit over de top. Ze gaven aan dat dit overleg niet anders was dan andere, soortgelijke WTO-overleggen: namelijk vooral praten over "proces" maar niet of nauwelijks over "inhoud". Het ging bijvoorbeeld niet over regelingen die garanderen dat boeren in arme landen geen schade lijden door een toevloed aan goedkope importen van gesubsidieerde landbouwproducten, of over regelingen die voorkomen dat arme landen voor bepaalde industrietakken alle invoerrechten moeten schrappen. Daarbij zou het belangrijke WTO-lid, de VS, geen concrete toezeggingen willen doen in ruil voor gedane concessies door anderen en houdt ze vast aan protectionistische maatregelen. Verder leek het India er vooral om te doen zijn blazoen schoon te vegen als drijver van handelsliberalisering (zodat het niet wordt gezien als blokkeerder vanwege zijn rol van steun van ontwikkelingslanden binnen de WTO).
 
(Straat)protest tegen WTO en Doha Ronde
De Bharatiya Kisan Union en het Indiase Coordinatie Committee van de Boeren Beweging organiseerden op 3 september een massa-demonstratie in New Delhi tegen de hervatting van de WTO-onderhandelingen. Meer dan 51.000 boeren en anderen deden mee [4] en tientallen mensen werden daarbij gearresteerd (om korte tijdlater weer vrij gelaten te worden). De BKU en ICCFM bekritiseerden de "push" van de Indiase regering om handelsdeals er door te willen drukken, zelfs nog vóór een parlementair debat over het in te nemen standpunt [5]. De regering zou geen enkel oog hebben voor de belangen en slechte positie van miljoenen kleine en marginale boeren. "India heeft unilateraal de taak op zich genomen om Doha weer leven in te blazen en neemt daarbij stappen die leiden tot grootschalige toevloed van de goedkope gesubsidieerde import door het aanbieden van het drastisch verlagen van tarieven," aldus de organisaties.
In Manilla (Filippijnen) was er een solidariteitsdemonstratie van de Kilusang Magbubukid ng Pilipinas en de Peoples’ Network against Liberalization of Agriculture. De Kilusang Magbubukid ng Pilipinas (KMP) en de Asian Peasant Coalition (APC) brachten op de laatste dag van het overleg een verklaring uit, getiteld "Peasant groups slams further Liberalization of Agriculture at WTO Meeting in India" [6]. Hierin riepen ze de ministers op niet in te gaan op voorstellen om tot afsluiting te komen van de Doha Ronde omdat dat de crises, honger, armoede, landloosheid en achteruitgang van de landbouwproductie in de wereld zou verergeren. Deze verklaring werd ook ondertekend door internationale federaties en nationale organizaties als African Trade Network, Action Aid International, International Union of Foodworkers, Asian Peasants’ Coalition (APC), en Hemispheric Social Alliance.
Verder was er een petitie van de coalitie Our World Is Not for Sale (OWINFS) die aan de ministers van alle WTO-lidstaten is gestuurd. De petitie is ondertekend door 125 belangrijke boerenorganisaties, NGO’s, vakbonden en sociale bewegingen uit 50 landen. De ministers opgeroepen om elke poging af te wijzen die neerkomt op het doordrukken van een Doha Akkoord. Ze dringen er bij de ministers op aan elke verdere liberalisering van de voedselvoorziening af te wijzen en juist in zetten op de bevordering van beleid gericht op voedselveiligheid, rurale ontwikkeling en garanties van de bestaanzekerheden van boeren. Het beleid van de WTO heeft volgens hen geresulteerd in een "falend wereldwijd landbouwsysteem met extreme prijsschommelingen op grondstoffenmarkten en een gebrek aan toegang tot voedzaam en betaalbaar eten, toegenomen honger en verlaging van inkomens van boeren. "Elke dag sterven 30.000 mensen aan armoede-gerelateerde oorzaken zoals ondervoeding en honger, en de FAO schat het aantal hongerigen in de wereld op 1 miljard, waarbij de huidige voedselcrisis 150.000 ‘voor zijn rekening neemt’," aldus de ondertekenaars [7].
 
Cijfgerommel met Europese landbouwsubsidies….
Voorafgaand aan het bezoek aan India zei Europees Commissaris Ashton dat de afsluiting van de Doha-onderhandelingen kan helpen bij een snel en rustig herstel van de wereldwijde financieel-economische crisis. Ook is een Doha Akkoord volgens haar belangrijk in de strijd tegen de armoede in de wereld omdat het "mogelijkheden creëert voor meer economische groei en werkgelegenheid." Een Doha Akkoord zou bijvoorbeeld uitgaan van wijziging van de landbouwsubsies van de rijke landen zodat de boeren in ontwikkelingslanden een enorme "boost" krijgen. Commissaris Fischer Boelhad zei in dat verband: "De EU zal doorgaan een proactieve rol te spelen om een "eerlijke en gebalanceerde uitkomst" te verkrijgen." [8]
Jacques Berthelot, landbouweconoom, activist en gepensioneerd voormalig medewerker aan de Ecole Nationale Supérieure Agronomique in Toulouse [9], analyseerde een recent rapport van het Europese Parlement over het Europese landbouwsubsidiestelsel. Dat rapport [10] werd op 1 september, vlak voor de New Delhi-top, uitgebracht door en besproken in het Committee voor Landbouw en Rurale Ontwikkeling van het Europese Parlement. Het geeft een overzicht over de "stand van zaken in de landbouwonderhandelingen van de WTO van na 2008 en analyseert de gevolgen van de voorstellen van de EU en de VS voor hun eigen landbouwbeleid. Het omvat conclusies en aanbevelingen over mogelijke scenario’s voor onderhandelingen en over mogelijke aktiepunten en veranderingen van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid van de EU".
Berthelot concentreert zich bij zijn kritiek – getiteld "First comments on the European Parliament’s ‘Stocktake of the WTO Agricultural Negotiations after the Failure of the 2008 Talks’" [11] – op de belangrijke kwestie van de binnenlandse steunmaatregelen. Het Europese Parlement concludeert volgens hem onterecht dat de bepalingen in het huidige Europese landbouwbeleid en de afspraken over de tussentijdse evaluatie daarvan (de zogenaamde Health Check) inpasbaar zijn in de herziene concepttekst van de WTO voor landbouwmodaliteiten van 6 december 2009 ("WTO Revised Draft on agricultural modalities of 6 December 2009"). De onderzoekers van de parlementscomissie volgen de conclusies van de Europese Commissie die stelt dat het beleid van de Unie voldoet aan de gestelde voorwaarde van 80% reductie van het geheel aan "toegestane totale handelsverstorende binnenlandse steun" [12] aan het eind van de implementatie periode van de Doha Ronde. Berthelot concludeert dat er door de Europese Commissie flink is gerommeld met de berekening van de toegestane subsidieruimte door het plaatsen van bepaalde subsidiesoorten in de verkeerde kaders en door het hanteren van rekeneenheden die een vertekend beeld geven voor prijsniveau’s. In feite moet er nog veel meer worden gesneden in de Europese landbouwsubsidies, aldus Berthelot.
Het Europees Parlement zou deze kritiek op korte termijn moeten laten onderzoeken omdat de hoogte van de Europese subsidies indirekt van invloed is op de bestaansvoorwaarden van arme boeren in ontwikkelingslanden. Indien nodig moet het onderhandelingsstandpunt van de Commissarissen Ashton en Fischer-Boel worden aangepast!

Noten (zie voor de links het oorspronkelijke stuk op www.voorwie.eu )
[1] "Delhi- Ministerial agree to revive WTO talks," door Ashok B. Sharma, 4 september 2009 en "Re-energising Doha – a Commitment to Development Ministerial Meeting – Press Statement," Ministry of Commerce & Industry (India), 2 september 2009.
[2] zie daarvoor "Market Access: negotiations – Chairperson’s texts,” 6 December 2008 en "Agriculture: negotiations – Chairperson’s texts,” 9 December 2008. Voor een analyse hiervan, zie "Analysis of the new WTO Agriculture, NAMA tetxs of 6 december 2008," door Martin Khor (Third World Network), 10 december 2008.
[3] Bron: emails van NGO-waarnemers.
[4] Zie bijvoorbeeld "Farmers protest WTO talks," The Hindu, 4 september 2009. Voor foto’s zie: pagina 1 en pagina 2.
[5] Overigens niet alleen in het kader van de WTO, maar ook met betrekking to bilaterale onderhandelingen zoals die tussen India en de EU die op 5 september zijn agendeerd. Zie ook de verklaring van BKU, NTUI, La Via Campesina en Focus on the Global South over het "businees as usual"-karakter van deze top: "India Betrays Farmers and Workers by Endorsing WTO December Texts; Mini-Ministerial Results in More US Demands" van 4 september, 2009.
[6] "Peasant groups slams further Liberalization of Agriculture at WTO Meeting in India," persverklaring van KMP and APC Secretary General (Philippines), 4 september 2009.
[7] Zie "’Mini-Ministerial Meeting Should Change WTO Tack on Food’," IPS, 3 september 2009. Voor meer analyse over het WTO-landbouwdossier,zie hoofdstuk "Grounded in reality: reassessing the agenda for trade and agriculture" in "Geneva Update – Life without Doha: time for better ideas?," door Anne Laure Constantin (IATP), 2 september 2009.
[8] zie "Commissioners Ashton and Fischer Boel in India to discuss way forward on WTO Doha talks," EC, 1 september 2009 en "Boosting trade is the only game in town," door Catherine Ashton (EC), 31 augustus 2009 en "Commissioners Ashton and Fischer Boel in India to discuss way forward on WTO Doha talks," EC, 1 september 2009.
[9] Berthelot houdt zich al jaren bezig met het bestuderen van duurzame en solidaire landbouwssytemen en met het bekritiseren van alle vormen van dumping middels landbouwsubsidiesystemen en het camoufleren van verboden subsidiestromen via de zogenaamde "Groene Box". Meer over wie Berthelot is en de meeste van zijn artikelen en rapportages zijn te vinden op de website van Solidarite (pagina 1) en (pagina 2). Uitleg over de "Groene Box" is te vinden op de pagina "Domestic Support – Agriculture: explanation" van de WTO.
[10] "Stocktake of the WTO Agricultural Negotiations after the Failure of the 2008 Talks (Study)," 1 september 2009, Directorate General for Internal Policies, Department B, Agriculture and rural development.
[11] Uitgebracht op 2 september en hier te vinden.
[12] Deze "allowed OTDS" is de som van FBTA (Final Bound Total Aggregate Measurement of Support) aan het slot van de 1995-00 basisperiode + de "product-specifieke de minimis" plus + "niet product-specifieke de minimis" + "Blue Box". Voor uitleg over de verschillende subsidieelementen, zie de pagina "Domestic Support – Agriculture: explanation" van de WTO. Zie ook "Doha talks, market price support and Enron accounting," Berthelot, SUNS nr 6535, 11 augustus 2008.