“EU chanteert Afrika over EPA-akkoorden”

Dit artikel
is met toestemming van IPS overgenomen van dossier messenger mondiaal

Een
coalitie van Europese ontwikkelingsngo's, waaronder 11-11-11, Oxfam
International en Actionaid verwijst naar een rapport dat begin februari in
Nairobi werd besproken op een bijeenkomst van Afrikaanse handelsdiplomaten,
vertegenwoordigers van de Verenigde Naties en van niet-gouvernementele
organisaties. De meeting vormde de aanloop naar onderhandelingen tussen de
EU-Commissie en de West- en Centraal-Afrikaanse handelsministers van het
ACP-blok (de voormalige Europese koloniën in Afrika, de Caraïben en de Stille
Oceaan).

"De
algemene indruk is dat de Afrikaanse economieën niet klaar zijn om in december
2007 de EPA's te ondertekenen", zo staat in het rapport dat de Economische
Commissie voor Afrika van de Verenigde Naties (UNECA) opstelde op basis van
gesprekken met Afrikaanse handelsexperts, "In West-Afrika is vier vijfde
van de ondervraagde personen van mening dat er voor de onderhandelingen meer
tijd nodig is". De scepsis bij respondenten uit Centraal Afrika en
Zuidelijk Afrika is even groot.

Toen de
West- en Centraal-Afrikaanse handelsdelegaties vorige week in Brussel kwamen
onderhandelen met de Europese Commissie, kregen ze te horen dat er na 31
december 2007 opnieuw hogere invoertarieven zouden gelden voor producten uit
Afrika als de EPA's tegen dan niet rond zijn.

"Dat
komt neer op chantage", zegt Bibiane Mbay van de Senegalese ngo Enda,
"De Europese Unie misbruikt de deadline om Afrikaanse landen een akkoord
te laten tekenen dat desastreuze gevolgen heeft voor de arme boeren en de
toekomstige industriële ontwikkeling".

In de
slotverklaringen van de gesprekken bevestigen de Centraal-Afrikaanse landen hun
intentie om zich aan de deadline te houden, terwijl de West-Afrikaanse landen
een slag om de arm houden en zeggen dat ze eerst de inhoud van een
ontwerpakkoord willen afwachten.

"De
onzekerheid over de tarieven heeft nu al nadelige gevolgen voor Afrikaanse
bloementelers en groenten- en fruitkwekers, die niet weten of ze hun waren in
2008 nog aan hetzelfde voordelige tarief in Europa aan de man zullen kunnen
brengen", zegt Marc Maes van de Vlaamse Noord-Zuidkoepel 11-11-11.
"Veel Afrikaanse landen hebben nog niet de instellingen en de capaciteit om
een vrijhandelsakkoord met de Europese Unie in de praktijk om te zetten".

De
opbouw van "institutionele capaciteit" en de versterking van
regionale handelsblokken zijn precies de redenen waarom de EPA's er zo snel
mogelijk moeten komen, vindt Stephen Adams, woordvoerder van
EU-handelscommissaris Peter Mandelson. De commissie belooft jaarlijks twee
miljard euro hulp om arme landen te helpen voordeel te halen uit vrijhandel met
de EU.

"Het
is niet de EU die met hogere tarieven dreigt, maar de Wereldhandelsorganisatie
of – preciezer gezegd – de landen binnen de WTO die de EU nog tot eind 2007 de
tijd hebben gegeven om de uitzonderlijk voordelige handelstarieven voor
ACP-landen te behouden", zegt Adams. De woordvoerder acht het niet
waarschijnlijk acht dat de andere WTO-lidstaten de voorkeursregeling opnieuw
gaan verlengen, tenzij in een heel erg afgezwakte vorm.

De EU
en de ACP-landen zouden gerust samen kunnen beslissen om het voorkeursregime
ook na het verstrijken van de deadline voort te zetten, zegt Maes van 11-11-11:
"De WTO respecteert tegenwoordig geen enkele van de deadlines die ze
zichzelf oplegt". Volgens hem wil Europa de EPA-akkoorden afsluiten omdat
ze een belangrijk strategisch precedent zouden vormen voor de liberalisering
van de handel in industriegoederen en diensten. Die staat momenteel ter
discussie bij de multilaterale onderhandelingen binnen de
Wereldhandelsorganisatie.

De
Europese Unie blijft bij haar standpunt dat de EPA's een beter akkoord zijn
voor de arme landen dan het huidige regime van voorkeurstarieven, omdat ze hen
opnieuw doen aansluiten bij de Wereldeconomie. "In de afgelopen jaren is
het handelsvolume tussen de EU en de ACP-landen alleen geslonken", zegt
Commissiewoordvoerder Adams, "De ACP-landen lopen het risico de boot te
missen en alleen te worden achtergelaten op een eiland van grondstoffenhandel.
Het huidige systeem moedigt hen niet aan om hun economie te diversifiëren"

"Het
resultaat van de onderhandelingen over EPA's ziet er altijd beter uit dan de
aanloop doet vermoeden", zo luidt het in Belgische diplomatieke kringen.
"Dat komt omdat de Afrikaanse technocraten en politieke vertegenwoordigers
op voorhand altijd wat sceptischer zijn dan de ministers, wanneer die een
gemeenschappelijk standpunt moeten innemen."

Dat
neemt niet weg dat voor belangrijke Afrikaanse landen, zoals de Democratische
Republiek Congo, niet eens een impactstudie is gemaakt over de implementatie
van het EPA-akkoord. "Als lidstaat kan je daar weinig aan doen", zegt
een Belgische handelsdiplomaat, "We hebben de Europese Commissie een
mandaat gegeven en het is politiek gezien erg moeilijk om daar nog iets aan te
veranderen".

De
Europese ngo's roepen de lidstaten niettemin op om aan te dringen op meer
transparantie bij de onderhandelingen over de EPA's en ervoor te zorgen dat de
voorkeursmaatregelen ook zonder akkoord kunnen worden verlengd na december 2007