Repressie en politieke gevangenen in het Argentinië van Milei

(Foto’s: Fabio Manuppella/infonews)

De dystopische realiteit die Argentinië ervaart sinds de inhuldiging van Javier Milei wordt steeds erger nu de bezuinigingsmaatregelen van zijn regering doorgaan. In december 2023, toen deze econoom van de marginale Oostenrijkse School aan de macht kwam, bedroeg de armoede 41,7%, terwijl dit cijfer in april 2024 opliep tot 48,9%. Bijna 8% meer armen in vier maanden. Ondertussen bleek uit de meest recente meting van het officiële bureau voor de statistiek dat in de afgelopen maanden ook de ongelijkheid in de verdeling van de rijkdom (1) en de werkloosheid zijn toegenomen.

De hervormingsmaatregelen van Milei (uitgevoerd vanuit het ministerie van Economie door Luis Caputo, ondertekenaar van de schuld van 45 miljard dollar die Argentinië in 2018 aanging tijdens de regering van de rechtse Mauricio Macri), omvatten radicale bezuinigingen op de begrotingen van alle beleidsterreinen, met speciale nadruk op cultuur, onderwijs, gezondheid, genderbeleid en mensenrechten (2).

De ultrarechtse gezindheid van Milei, zijn vice-president Victoria Villarruel (die de genocide rechtvaardigde waarbij 30.000 mensen verdwenen) en het grootste deel van zijn kabinet, voedt het reactionaire discours en stelt de presidentiële woordvoerder in staat om op persconferenties ironische uitspraken te doen wanneer hij ontslagen bij de staat aankondigt of de opheffing van hele institutionele structuren, zoals het ministerie van Vrouwenzaken. In het laatste geval grapten vooraanstaande regeringsfunctionarissen, zoals kanselier Diana Mondino, over de sluiting van een ministerie dat onder andere verantwoordelijk was voor het implementeren van beleid om vrouwen en meisjes te beschermen die slachtoffer waren van gendergerelateerd geweld.

Alles is kennelijk toegestaan in een tijdperk waarin wreedheid de motor lijkt te zijn van de mannen en vrouwen die de staat besturen onder de conceptuele paraplu dat “sociale rechtvaardigheid abnormaal is” en dat het belasten van de rijken hetzelfde is als van hen stelen.

In de context van dit ongekende scenario in de 40 jaar van de nieuwe democratie van Argentinië, is de sleutel tot de huidige situatie van het land de mix van psychotische wreedheid en mystieke waanideeën die de president beheersen (die zichzelf beschouwt als “de grootste exponent van vrijheid” en zelfs suggereerde dat hij de Nobelprijs voor Economie zou kunnen krijgen voor zijn beleid), wat wordt bekroond met een niveau van repressie met bij elke manifestatie toenemende geweld van de kant van de politie.

In een land waar de politieke geschiedenis een ongezonde consistentie van slechte beslissingen kent, heeft de minister van Veiligheid Patricia Bullrich, ooit een guerrillastrijdster in de jaren ’70 die dezelfde post bekleedde in de regering van Mauricio Macri, een leidende rol gespeeld in de publieke arena. Tijdens haar jaren als ambtenaar in het laatste decennium deed zich een paradigmatisch geval van institutioneel geweld voor: dat van de jonge Santiago Maldonado, die, na een felle repressie tijdens een protest in Patagonië, enkele dagen verdween tot hij dood werd gevonden met tekenen van verdrinking (3).

In juni kreeg Milei een prijs van Europese rechts types, zoals de burgemeester van Madrid, Isabel Díaz Ayuso (van de Partido Popular, ontstaan onder het regime van Franco), en de voormalige directeur van het Liberaal Instituut in Praag, Jiri Schwarz, die de Argentijnse president deed geloven dat de prijs aan hem was gegeven door het instituut, iets wat later werd ontkend.

In het eerste geval was het een onwettige onderscheiding omdat het eenzijdig door Ayuso werd besloten, terwijl het door de gemeente op een wetgevende manier had moeten gebeuren. In het andere geval bereikte de schaamte het punt dat de huidige directeur van het Liberaal Instituut in Praag, Martin Panek, de valse onderscheiding veroordeelde en Schwarz een “leugenaar” noemde omdat hij Milei over de onderscheiding had laten geloven. Tot overmaat van ramp vond hij dat de Zuid-Amerikaanse leider de prijs niet verdiende, juist vanwege zijn antiliberale ideeën over “drugs, abortus en openbare demonstraties”, in zijn eigen woorden (4).

Knuppels, gas en rubberen kogels

In de dagen voorafgaand aan dit tragikomische theater, onderdrukten veiligheidstroepen in Buenos Aires, de hoofdstad van het land, demonstranten, journalisten en zelfs wetgevers tijdens een demonstratie tegen de zogenaamde “Ley Bases”, die radicale veranderingen introduceert op het gebied van arbeidsvoorwaarden, staatsbedrijven en de exploitatie van het land.

Op donderdag 12 juni, terwijl de Senaat het wetsvoorstel besprak waar Milei al sinds zijn aantreden op wachtte om goedgekeurd te worden (het wetsvoorstel werd uiteindelijk twee weken later aangenomen door de Kamer van Afgevaardigden), demonstreerden tienduizenden mensen in de straten rond het parlement om het voorstel te verwerpen. De demonstratie was massaal en werd voortdurend omringd door honderden nationale politieagenten en politieagenten van de stad Buenos Aires, evenals leden van andere veiligheidsdiensten zoals de nationale gendarmerie en de marine (Prefectura Naval).

Het resultaat van die dag was dat ongeveer 600 mensen gewond raakten door knuppels en rubberen kogels en blauwe plekken door pepperspray (5). Maar de tol die sinds die dag het meest is blijven hangen is die van de 33 arrestaties die plaatsvonden zonder bewijs. Van dit grote aantal gearresteerden zaten er eind juni nog 5 achter de tralies (6).

De situatie van de arrestaties was vanaf het begin onrechtmatig, met politie die op de menigte afkwam en ongecontroleerd met gas gooide, tot op het punt dat ze een colonne journalisten die als zodanig geïdentificeerd waren van zeer dichtbij aanvielen (7). Ze sloegen ook ouderen in elkaar die deelnamen aan de demonstratie.

De chaotische context die ontstond door de veiligheids- en repressieoperatie omvatte een scène die leek te zijn gescript door de oude inlichtingendiensten. Het was een voor de hand liggende situatie zoals we die talloze malen hebben gezien bij verschillende demonstraties over de hele wereld.

De handleiding is overal min of meer hetzelfde: een groep mannen met capuchons handelt ongestraft op slechts enkele meters afstand van de geüniformeerde agenten zonder dat ze reageren. In dit geval bestond de operatie uit het omgooien en in brand steken van de auto van een bekend radiostation. Feit is dat, volgens de bestuurder van het verbrande voertuig zelf, er tien meter verderop een waterwerper van de politie stond die de vlammen zonder problemen had kunnen doven.

Wat volgde op de vernieling van de auto bevestigde alle vermoedens: geen van de deelnemers aan het incident werd gearresteerd. Tegelijkertijd werden vanaf dat moment 33 mensen gearresteerd die gewoon op straat rondliepen (in veel gevallen ver van de gebeurtenissen) en in patrouillewagens en vrachtwagens werden gesleurd te midden van klappen, beledigingen en bedreigingen.

De situatie was zo gewelddadig en irrationeel dat sommigen van de gearresteerden (bijna allemaal studenten, muzikanten, leraren of straatverkopers) zich nog niet eens bij de demonstratie hadden kunnen aansluiten toen ze door de politie werden onderschept.

De institutionele ernst van wat er op 12 juni gebeurde werd uren na de politiejacht verveelvoudigd, toen de regering van Javier Milei besloot om de arrestanten aan te klagen voor opruiing, terrorisme en aanvallen op de grondwettelijke orde.

De 5 mensen die nog steeds vastzitten, zijn ook dezelfde mensen die nog steeds vervolgd worden, in een gerechtelijk proces dat geen vooruitgang boekt, maar het signaal achterlaat van een waarschuwing, en waarom niet een dreigement, over hoe ver extreemrechts dat Argentinië regeert van plan is in de aanval te gaan tegen iedereen die zich verzet tegen zijn geradicaliseerde hervormingsplan.

Actie van Amnesty International

Op 26 juni lanceerde Amnesty International een wereldwijde handtekeningenactie om het Argentijnse rechtssysteem dringend op te roepen om de arrestanten van het protest niet te criminaliseren.

“In de context van een grote operatie toonden verschillende beelden het gewelddadige optreden van politietroepen bij het uitvoeren van arrestaties, evenals het onwettige gebruik van minder dodelijke wapens zoals traangas, rubberen kogels en waterkanonnen die ongerechtvaardigde verwondingen veroorzaakten,” zei Amnesty.

Amnesty International’s zogenaamde “Urgent Action” werd ook gestuurd naar internationale mensenrechtenbeschermingsorganen van de OAS en de VN, zoals de Speciale Rapporteur inzake vrijheid van mening en meningsuiting; de Speciale Rapporteur van de VN inzake vrijheid van vreedzame vergadering en vereniging, evenals naar de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Rechten van de Mens en de Speciale Rapporteur inzake vrijheid van meningsuiting (8).

Bronnen:

(1) chequeado.com