Verkiezingen Griekenland: conservatieven weer aan de macht
De verkiezingen van afgelopen zondag waren de eerste sinds Syriza in 2015 aan de de macht was gekomen te midden van de Eurocrisis die Griekenland feitelijk failliet had gemaakt. In plaats van een radicale linkse koers tegen de wensen van de Eurogroep en Dijsselbloem in, ging Syriza de crisis managen. Nu krijgt ze de rekening gepresenteerd, en blijkt ze de weg vrijgemaakt te hebben voor de herrijzing van de conservatieven.
(Door Kees Stad: Foto: WSM)
Zie voor de eerste resultaten onder meer dit overzicht van EU Observer waarvan gebruik is gemaakt voor het verslag hieronder (wel met een soort pay wall).
Zie ook: BBC en Al Jazeera.
Voornaamste conclusies: de aloude conservatieve partij Nieuwe Democratie onder leiding van de voormalige bankier Kyriakos Mitsotakis is de winnaar met zo’n 40% van de stemmen. Door het merkwaardige systeem in Griekenland voor bepaling van het aantal parlementszetels, zal de partij ook meer dan de helft van de 300 parlementszetels krijgen. In het Griese systeem krijgt de winnaar van de verkiezingen 50 extra zetels cadeau.
De verkiezingscampagne van Mitsotakes was gevuld met beloftes van verdere privatisering van publieke diensten en verlaging van belastingen. Ook wil hij een heronderhandeling met de schuldeisers om meer investeringen in het land te verkrijgen.
Syriza werd tweede met ruim 31% van de stemmen (86 zetels).
De ooit zo prominente sociaaldemocraten van PASOK hebben zich hernoemd in ‘Beweging voor Verandering’ en behaalden een schamele 8% (22 zetels), de communisten 5 %, 15 zetels. De nieuwe partij MeRA25 van de voormalige minister van Financiën van Syriza, Yanis Varoufakis, die na de knieval van Syriza en hun leider Tsipras ontslag nam lijkt de kiesdrempel van 3% net gehaald te hebben, en haalt 9 zetels in het Parlement. Varoufakis zelf noemt het op zijn website “the only ray of hope”.
Het goede nieuws is dat de fascistische Gouden Dageraad de kiesdrempel niet gehaald lijkt te hebben en dus uit het parlement verdwijnt. In 2015 hadden ze nog 7 % gehaald. De enige andere partij die er nog bij komt is Greek Solution, met 10 zetels, een nationalistische groep die rond de commotie over buurregio Macedonië bekend is geworden, en als ‘pro-Russisch’ beschreven wordt.
Opmerkelijk is ook de lage opkomst (57 procent) die in de media verklaard wordt door het feit dat het enorm warm was en veel mensen liever naar het strand gingen…
Syriza kwam door verkiezing in 2015 aan de macht. Toen was de commotie groot over de bezuinigingen en hervormingen die de ‘trojka’ (IMF en Europa) het land oplegden. Syriza organiseerde vervolgens een referendum over de eisen van de trojka waarbij haar voorstel om die af te wijzen ( het ‘oxi’ oftewel ´nee’) glansrijk won (met 61% van de stemmen) Daardoor leek er ineens een alternatief mogelijk te zijn voor Europese landen die zwaar door de euro-crisis getroffen waren.
Vervolgens ging Syriza, voor de meerderheid in coalitie met de kleine rechtse ANEL-partij, toch akkoord met het derde bezuinigings–memorandum van de EU en wilde de EU/IMF hervormingen gewoon uit gaan voeren. Een deel van de Syriza parlementariërs stapte toen op, waardoor de coalitie geen meerderheid meer in het parlement had. Syriza-leider Tsipras riep vervroegde verkiezingen uit, waarbij Syriza de rechtse oppositiepartij ND 7% voor bleef.
En toen gingen ze de impopulaire crisismaatregelen helpen uitvoeren. Het land zakte economisch geheel door zijn hoeven en honderdduizenden mensen emigreerden op zoek naar werk. Het argument van Syriza om te blijven regeren was dat er geen alternatief was (behalve uit de euro stappen, en dat zou alles volgens hen nog erger hebben gemaakt) en dat zij de schade van de hervormingen konden helpen beperken als ze aan het roer zouden staan.
Inmiddels is de crisis grotendeels voorbij, al blijven armoede en werkloosheid groot en hoog in het land. De schulden zijn eenorm en zolang die niet afbetaald zijn, behouden IMF en EU het recht om allerlei maatregelen te controleren en te verbieden. De conclusie is dat de Syriza tijdens de crisis het vuile werk heeft mogen doen voor de conservatieven, die nu vrolijk de macht weer in de schoot geworpen zien worden en de omstandigheden voor de volgende crisis weer kunnen helpen vormen. Met de ND aan de macht dreigen nu ook die schaarse positieve maatregelen die Syriza heeft kunnen instellen, in rap tempo ontmanteld te worden.