De Vriend Van Overheersers: COVID-19

(Door Thom Holterman en Anthony Pouliquen, oorspronkelijk verschenen op Libertaire Orde)

Het lijkt mij zaak daarvan een front te maken. Zo kwam ik onlangs een artikel tegen op de Franse site “L’ardeur, éducation populaire politique” onder de titel ‘ COVID-19, de vriend van overheersers . Het is een redactioneel artikel van deze vereniging van politiek volksonderwijs. Het gaat over de Franse situatie, maar heeft vele herkenningspunten met de Nederlandse, reden waarom ik hieronder een samenvatting op hoofdpunten van het artikel verschaf. Hoe is de titel te verklaren?

Vriend van overheersers

De Franse, maar ook de Nederlandse regering houdt zich al jaren bezig met een beleid van vernietiging van de sociale bescherming en opheffing van publieke diensten. Ze heeft daardoor vooral in Frankrijk woede, mobilisatie en opstand op haar hals gehaal, waarna ze zich heeft overgegeven aan politiële onderdrukking. De aanwezigheid van COVID-19 staat nu toe verschillende vormen van onderdrukking, zowel door de Franse als de Nederlandse overheid, op grote schaal uit te voeren. Het is voor regeringen een: ‘grijp je kans’. Want zo’n volksgezondheid bedreigende epidemie doet zich niet vaak voor ter legitimatie van het testen van soorten repressief overheidshandelen. Over welk soort testen gaat het zoal:

Test bevolkingscontrole (repressie, gevangenis, helikopters, drones, communicatie).

Test politiegehoorzaamheid bij controle van bevolkingsgroepen.

Test privatisering-dislocatie van het nationale onderwijs door overheveling naar e-learning.

Test voortgang video-medische zorg (artsen bezoek op afstand).

Test onderwerping van media, bevolking en linkse partijen (verplichte nationale eenheid).

Test voortgang sloop van het arbeidsrecht.

Nationale eenheid: u hield van ‘Ik ben Charlie’? U gaat van COVID-19 houden!

‘We zijn in oorlog’, zei Macron zeven keer in één speech. Is de vijand die wordt bevochten onzichtbaar, diffuus, ongrijpbaar? Wat maakt het uit. Een vijand aanwijzen heeft tot doel het laten vervluchtigen van alle meningsverschillen, in naam van de heilige, nationale eenheid! ‘Er is geen ruimte meer voor verdeeldheid’, herhalen columnisten. Maar niets is zo vreemd aan volksonderwijs als een heilige unie, die alle kritiek op een autoritaire leider afzweert!

Echter, de enige oorlog waar we getuige van zijn, is de oorlog die het kapitalisme op ons leven voert. Wat kunnen we in deze gezondheidscrisis verwachten van een aanwezige macht die de sociale bescherming van haar bevolking zo hevig en voortdurend heeft aangevallen, het ziekenhuis, de pensioenen, de werkloosheid en de permanente educatie heeft gesloopt, die de andere presidentskandidaten heeft geëvenaard in de eliminatie van de ambtenaren? Niets! [Zo bezat Nederland als overheidsinstituut een vermaarde Vaccinfabriek; in de afgelopen tien jaar is dat instituut ontmanteld, in delen verkocht aan de farmaceutische maffia; de huidige minister van Volksgezondheid, een CDA-er, is met de verkoop van de resten bezig, net op het moment dat er een vaccin tegen COVID-19 geproduceerd zou kunnen worden…Christelijke alwetendheid aan de macht: was corona niet de straf van God? Een leerzaam en goed leesbaar artikel over deze privatiseringscowboys met hun mentaliteit ‘poen gaat voor de bevolking’, is van de hand van Belia Heilbron en Karlijn Kuijpers, getiteld ‘Nederlandse vaccinproductie werd geprivatiseerd tegen beter weten in’; thh.] Inderdaad het is de oorlog die het kapitalisme op ons leven voert.

Macron bestaat niet [Rutte evenmin]. De afbraak van het openbare ziekenhuis begon namelijk met de socialist Mitterrand en ging verder met de andere presidenten. Macron [net als Rutte] is alleen gemaakt om in de voetsporen te treden van de dienaren van het kapitaal die hem in deze functie zijn voorgegaan, en is gekozen vanwege zijn vermogen om schade te berokkenen. Verstoken van enige economische of monetaire bewegingsruimte binnen de EU, heeft hij geen andere macht dan ons schade toe te brengen. Door zich ongegeneerd te vertonen in een verzadigd ziekenhuis om de gevolgen te bestrijden van een situatie waarvan hij, Macron, en zijn regering de gevolgen heeft veroorzaakt [namelijk uitvoering van ‘la politique de santé menée par le gouvernement’, Le Monde, van 10 april 2020; thh.]. Hij heeft alleen al in 2018 meer dan 4 000 ziekenhuisbedden geëlimineerd en enkele honderden miljoenen euro’s van de aan het medisch personeel toegewezen middelen weggehaald …  Met COVID-19 zal de klassenstrijd verhard worden door een keten van gebeurtenissen die te voorspelbaar zijn: gezondheidscrisis, economische crisis, financiële crisis en, uiteindelijk, sociale crisis!

Test: politiegehoorzaamheid

16 maart 2020 (dag van de afkondiging van de algemene vrijheidsbeperking in Frankrijk): in het departement Côtes d’Armor (Bretagne) werd 1 geval ontdekt (op een bevolking van 600.000 inwoners). De prefect liet gendarmerie-helikopters over de stranden vliegen. In de afgelopen weken zijn de helikopters en drones massaal ingezet en waren er in Frankrijk 160 000 mannen en vrouwen politiepersoneel aan het ‘beveiligen’. Een enorme exercitie dus met COVID-19 als ‘sanitaire’ legitimatie voor zo’n massale test [Zowel in Frankrijk als in Nederland; in Nederland heeft er op Orwelliaanse manier zelfs een naamsverandering plaatsgevonden: politieregio’s heten voortaan ‘veiligheidsregio’s’. Het gaat evenwel om op grote schaal controle op de bevolking uit te oefenen, waarvoor politietoezicht het geëigende woord is. Veiligheid en beveiliging zijn terminologisch vormen van newspeak; thh.].

Hoewel voorzorgsmaatregelen en vrijheidsbeperking in het geval van een epidemie begrijpelijke keuzes zijn, kan men zich nog steeds afvragen wat de verschillende mogelijke modaliteiten van een dergelijke vrijheidsbeperking zijn: totaal of regionaal, met of zonder de mogelijkheid van een lucht je scheppen, enz. Geen enkele gezondheidscrisis kan het aanwijzen van burgers als potentiële schuldigen rechtvaardigen (de Franse eerste minister Édouard Philippe kondigde aan dat de regering drastische insluitingsmaatregelen zal nemen omdat burgers niet volgzaam genoeg zijn; dat maakt iedereen tot een delinquent).

We weten al een jaar lang hoe het met de Gele Hesjes verging: we mogen geen bescherming meer verwachten van de politie. Dat ze, gelijk in alle crisistijden, zoals in 1940, ervoor kiest om de regering te dienen, niet de wet. Raphaël Kempf, een strafrechtadvocaat, schrijft daarover: ‘We moeten de sanitaire uitzonderingsstaat aan de kaak stellen voor wat het is: een producent van knevelwetgeving’! De noodtoestand, die voor een zogenaamd beperkte periode is ingesteld, heeft doelstellingen op langere termijn: het schenden van de elementaire vrijheden van iedereen, het geven van onbeperkte bevoegdheden aan de politie, het voorgoed begraven van de rechtsstaat.

[Een vorm van rechtstreekse inbreuk op de rechtstaat-gedachte is het politionele ‘digitaal volgen’. Ik voeg dit item toe naar aanleiding van een artikel in het Franse dagblad Le Monde van 10 april 2020 met als titel ‘Le traçage des Français inquiète la majorité’ (Het digitaal volgen van de Fransen verontrust de meerderheid). ‘Digitaal volgen’ geschiedt via de persoonlijk te traceren mobiele telefoon van mensen. De discussie over dat onderwerp is in Frankrijk geopend door Macron, die zich door zijn wetenschappelijke raad heeft laten adviseren. Die vindt het een goede mogelijkheid om de corona-besmetting onder controle te krijgen. Het project heeft al een naam: ‘StopCovid’.

Het project beperkt zich tot de verspreiding van het virus en het identificeren van de ketens van overdracht. Anonimiteit is gegarandeerd. Echter, iedereen weet dat dit soort beloftes en garanties volstrekt loos zijn. Het leeglopen van beloftes gaat soms sneller dan het geluid. In het genoemde artikel van Le Monde leest men dat op 24 maart 2020 de minister van Gezondheid afwijzend staat uit naam van de verdediging van de fundamentele publieke vrijheden. Twee dagen later valt de minister van Binnenlandse zaken hem bij, want het schenden ervan zou niet met de Franse cultuur in overeenstemming zijn. Dit is dus vóór 5 april. Dan herzien diezelfde lui zich geheel, door aan te geven dat zij voor het idee van het ‘digitaal volgen’ zijn. Waarom die ommekeer?

De minister van Gezondheid argumenteert: ‘Er zijn al landen waar men dit systeem gebruikt, en men moet er klaar voor zijn daar ook de Fransen van te laten profiteren [let op de Orwelliaanse formulering; thh], als de wetenschappers ons zeggen dat het ons kan helpen in de strijd tegen de verspreiding van de epidemie’. Als een advocaat van de duivel vult de staatssecretaris van Digitale zaken daaraan nog toe: ‘En we moeten ons hoeden voor de fantasie van een toepassing die tot liberticide leidt’. Neen geachte staatssecretaris: waar van inzet van macht sprake is, moet je in opperste waakzaamheid verkeren, dat wat goed voor jou heet te zijn, niet tegen jou gebruikt wordt! Dat zal niet kunnen, zal de staatssecretaris van Digitale zaken opmerken, want het project ‘StopCovid’ is ‘natuurlijk tijdelijk’ en het heeft ‘niet de bedoeling verder te gaan dan de sanitaire crisis’ (de staatssecretaris geciteerd in Le Monde). Waarschuwing: Hecht aan dit soort verzekering van politici geen waarde!

Houdt het voor gezegd: als een politicus oppert dat iets niet de bedoeling heeft om te…, draai dat onmiddellijk om, want hij liegt of hij is te naïef om iets anders te zeggen. Bovendien, de lezer heeft het bewijs van dit type tegendeel al in handen: twee ministers zeggen kort voor 5 april (om goede redenen) tegen te zijn, waarna zij als een blad van een boom omkeren. Houdt het voor zeker, dat het ‘digitaal volgen’ in het kader van de corona-epidemie opgezet, door de macht gezien wordt als een uitgelezen kans van legitimatie van een massale test, ten behoeve van wat later zijn vervolg krijgt!; thh.]

Test: De media als slippendrager heeft aandacht voor u

Het aantal doden dat dagelijks in onze media wordt gemeld, is zeer verontrustend. Maar welke betekenis hebben de media met deze nieuwsvoorziening in relatie tot de regering? Opvalt is een volgzame instelling: een gegroepeerd zijn rond de uitvoerende macht. Kijken we bijvoorbeeld naar de overheidstelevisie dan wordt ons in een rondbreiend verhaal het verzadigde Mulhouse-ziekenhuis getoond, waar het leger de patiënten per vliegtuig naar Toulon evacueert. We zien de medische tenten van de krijgsmacht… drama! Maar ze weigert door te vragen! Over die afschuwelijke kleine ‘soldaten’ van de overheidsinstelling ARS (Regionaal Gezondheidsagentschap Grand-Est) die het ziekenhuis hebben leeggehaald, die het instrumentarium hebben ontruimd, die het personeel hebben ontslagen, die twee maanden geleden honderd directeuren administratief ontslag hebben verleend, en welke ontslagen personen vervolgens op interim basis tijdens de crisis ingebrachte ziekenhuisuitrusting bedienen…

Wat denkt u, zullen we op een dag de ARS voor de rechter zien verschijnen, omdat ze het leven van anderen op grote schaal opzettelijk in gevaar heeft gebracht? De gebruikelijke media zwijgt. [Maar nu is te lezen dat de inmiddels ontslagen directeur – in het kader van een ander incident dat later speelde – zich beroept op het argument: ‘Ik was het niet, die het plan heeft goedgekeurd. Het was de toenmalige minister van Gezondheid, Agnès Buzyn, en ik herinner er dus aan dat die het lokale plan heeft goedgekeurd’; Le Monde van 10 april 2020; thh.]. Ook die cirkel is weer rond: ‘Je kan mij er helemaal niet voor verantwoordelijk houden’. Dat klinkt als een refrein, het komt dus telkens weer terug, niet alleen in een song van Bob Dylan – Who Killed Davey Moore.

COVID-19 onthult maar versnelt ook ongelijkheden

Isolatie van de meest kwetsbaren, uitbuiting van de meest precairen, besmetting van de meest blootgestelden, stigmatisering van de volksklassen (want de mensen die vrijheidsbeperking moeten ondergaan zijn de volkslassen, degenen die ongehoorzaam zouden kunnen zijn, deze gevaarlijke klassen…). Er blijkt een verschil: de armsten opeengepakt in ongezonde woningen terwijl de rijke bourgeoisie van de Parijse wijken hun 200 m2 ontvluchten om het groen in te gaan (sanitaire uittocht verplicht!) rond hun tweede huis of een villa, die voor de gelegenheid wordt gehuurd… deze gezondheidscrisis versterkt de ontwikkeling van relaties van overheersing.

Laten we daarom ook eens kijken naar de status van vrouwen. Vanwege hun positie in de samenleving vertegenwoordigen vrouwen ontegenzeggelijk een klasse die is verzwakt door deze gezondheidscrisis en de vrijheidsbeperking die deze met zich brengt. De situatie van vrouwen die het slachtoffer zijn van huiselijk geweld is alarmerend. De huidige cijfers laten een stijging zien van 32% in de gevallen sinds het begin van de vrijheidsbeperking. Situaties waarin de permanente aanwezigheid van de gewelddadige echtgenoot verzoeken om hulp en beschermingsmiddelen uiterst moeilijk maakt. In Frankrijk worden jaarlijks 210.000 vrouwen door hun man misbruikt. Vrijheidsbeperking brengt dit cijfer op (minstens) 300.000.

Het is bekend: wat het gegunde werk aan vrouwen aangaat, is dat van de zorg. Op 12 maart vroeg Macron het ziekenhuispersoneel om ‘offers te blijven brengen’. De seksuele arbeidsverdeling op het werk in onze maatschappij legt dit ‘offer’ bij een grote meerderheid van de vrouwen: 90 procent van de zorgassistenten zijn vrouwen, 87 procent van de verpleegkundigen zijn vrouwen…

COVID-19, wapen…tegen de school

De invoering van afstandsonderwijs is een uitkomst voor degenen die vastbesloten zijn deze openbare dienst te vernietigen. Het is een echt levensgroot experiment om de door de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) gedroomde privatisering van de school af te ronden. Wat is er beter dan de leerkrachten te laten denken dat ze ‘pedagogische begeleiders’ zijn om de ‘pedagogische continuïteit’ te verzekeren? De ultieme droom van de liberale ideologie: de leraar wordt ontheven van alle onderwijsverantwoordelijkheden, van alle wens om de leerling als een compleet en complex mens te beschouwen. Het kind bestaat niet meer. Het heilige leerplan dat is opgebouwd rond vaardigheden hoeft alleen maar gedigitaliseerd te worden.

De leerkrachten worden ‘medewerkers op afstand’, oefenen ‘e-learning’, surfen op privé-platforms waarvan de inhoud controleerbaar en beoordeelbaar wordt. Controle: een onmisbaar instrument voor de legitimiteit van de overheersing. Als bewijs hiervan wordt vandaag een e-mail gestuurd door een kleuterleidster, die de ouders vraagt om een foto te sturen van hun kind dat aan het werk is: ‘We moeten zorgen voor pedagogische continuïteit en de inspectie vraagt ons om te controleren of het goed wordt uitgevoerd door de ouders, anders kan het worden beschouwd als absenteïsme’. Druk, controles en bedreigingen… we vinden dan alle ingrediënten van de wet ‘voor de vrije keuze van de professionele toekomst’, aangenomen in 2018, die het mogelijk maakt om een ‘kwaliteitsaanpak’ op te leggen aan alle opleidingsorganisaties. COVID-19 maakt een grootschalig experiment mogelijk in wat er al aan het werk is in het nationale onderwijssysteem!

Test voortgang sloop van het arbeidsrecht

Terwijl wij worden uitgenodigd om herhaaldelijk onze handen te wassen, wrijven de patroons zich in hun handen! Emmanuel Macron is tenslotte de vriend van de grote bazen. En het is de noodwet, we leven immers in een uitzonderingsstaat, die in het licht van de epidemie is uitgevaardigd, die de regering machtigt om te handelen bij Verordening. De tekst van nummer 52 staat de werkgever toe een tot 60 uur verlengde werkweek op te leggen, naast werk op zondag en opgelegde data voor betaalde vakantiedagen… Kortom: noodzakelijk voor de heropleving in de economie: 60 uur werken per week, vermindering van de dagelijkse rusttijd van elf naar negen uur, of vijftien uur werk/transport per dag. Het brengt ons terug bij de voorwaarden van 1841, de datum van de eerste arbeidswet. Waar COVID-19 al niet goed voor is. Een vriend van overheersers…

L’ardeur, ‘COVID-19, l’ami des dominants’ (vertaald, verkort, bewerkt door Thom Holterman; voor de integrale weergaven van de Franse tekst, klik HIER.)

[Cartoons overgenomen uit het Franse weekblad Marianne van 3-9 en 10-16 april 2020.]