Over Carolina Trujillo s roman De Instructies

Carolina Trujillo klinkt exotisch maar schrijft gewoon in het Nederlands. Ze is in Uruguay geboren en kwam als kind van een vluchtende moeder op zesjarige leeftijd naar Nederland. Haar vader zat toen in de gevangenis wegens lidmaatschap van de linkse guerrillagroep Tupamaros.

Trujillo heeft al een paar klinkende romans geschreven, die steevast ook politieke inhoud bevatten. Zoals De Terugkeer van Lupe Garcia(2009) dat beschrijft hoe de kinderen van de Tupamaros in Uruguay met de geschiedenis van hun ouders proberen te (over)leven en dat uitloopt op een hallucinerende wraaktocht. Daarnaast schrijft ze columns in NRC en verhalen over voetbal (onder andere gebundeld in Meisjes in Blessuretijd). In haar columns is Carolina Trujillo nooit bang om de radicale gedachtes te beschrijven, en voert ze dierenleed en het probleem daarvan vaak op.

Maar het vorig jaar verschenen boek De Instructies is met zijn bijna 400 pagina’ s op dat gebied wel het toppunt. Het boek volgt een stel dierenactivisten die bedacht hebben om op oud en nieuw het grootste slachthuis van het land volledig in de as te leggen. Je krijgt tot in de grootste details uitgelegd hoe ze dat voorbereiden en uitvoeren.

Het hele verhaal wordt verteld door de ogen van de wat sceptische dertiger Mol (een bijnaam). Die is het activisme ingerold omdat hij een oogje heeft op Nora, die een centrale rol speelt in het organiseren van de actie. Dat Mol het verhaal vertelt (eigenlijk lezen we de tekst die hij in opdracht van Nora schreef over de acties, inclusief haar commentaar erop) is een gouden vondst, want daardoor wordt het nooit een pamflet, en hij heeft een goede neus voor inconsequenties en heeft dan snedig commentaar op de scene. Maar tegelijkertijd is het een lange en zeer uitvoerige aanklacht tegen veeteelt en het slachten/eten van dieren.

Omdat we de hele groep activisten geschetst krijgen, leren we ook de verschillende opvattingen over de problematiek en de oplossingen, en hoe er bijvoorbeeld naar de mensen wordt gekeken die de dieren consumeren. Het verhaal schiet voortdurend door de tijd en van de ene actie naar de andere, zonder dat het echt storend wordt. Daardoor krijg je allerlei soorten acties uitgebeeld, van keurig pamfletten uitdelen in de koopgoot tot heftige bevrijdingsacties van vee uit een vrachtwagen. Een van de personen heeft een voorkeur voor sportvissers, die ze als het even kan het water in trapt.

Behalve uitvoerige informatie over hoe je dit soort acties voert en welke voorzorgsmaatregelen je moet nemen om te voorkomen dat je gepakt wordt, of dat er ongewenste slachtoffers vallen, krijg je ook discussies mee over de aard van het probleem.

Het verhaal wordt rondgemaakt doordat ook de sociale kant van de groep de ruimte krijgt, inclusief de onhebbelijkheden en ruzies, en de wel of niet gehandhaafde monogamie. Wat wil je nog meer? Behalve een droogkomisch moralistisch verhaal, is het ook een regelrechte thriller. Niet alles loopt even goed af, kunnen we al verklappen zonder teveel uit de doeken te willen doen. Het laatste deel doet sterk denken aan het dramatische einde van De Man Alleen van de Baskische schrijver Bernardo Atxaga. De lezer bekruipt hetzelfde gevoel dat het niet goed kan gaan en dat de protagonisten iets erg gaat overkomen.

Maar dit boek eindigt toch soort van optimistisch. Hoewel de strijders (het is oorlog, in hun ogen, je moet wel) verslagen zijn gaat daarbuiten de strijd door en wordt het steeds moeilijker en duurder om nog vlees te verkopen. Volgens de door Mol aanbeden Nora zal de tijd ooit aanbreken dat je de gevangenis in gaat voor het doden van dieren, in plaats van voor het verhinderen daarvan.

Of Mol het echt gelooft wordt nooit duidelijk, hij registreert het en zal wel zien of het er ooit van komt.

De Instructies

Auteur Carolina Trujillo, Koppernik 2024, 375 blz, ISBN 978 90 833 4717 2 24,50