Recensie: Teaching Rebellion (Oaxaca)

 
Het is alweer ruim twee jaar geleden dat er in de zuidelijke Mexicaanse deelstaat Oaxaca een grote opstand plaatsvond. Wat begon als een lerarenprotest voor meer loon en meer rechten voor de leerlingen mondde – na het bloedig neerslaan van een demonstratie – uit in een ware revolutie. Uit alle lagen van de bevolking hebben mensen een bijdrage geleverd aan de bezetting van het centrum en van bijna alle overheidsgebouwen, met de boodschap dat ze de corrupte regering zat zijn en dat de door fraude aangestelde gouverneur Ullises zijn functie moet beëindigen. Maandenlang was er geen politieagent in de stad te bekennen en hebben de mensen zelf het bestuur op zich genomen (met als bijkomstigheid dat criminaliteit drastisch verminderde). Een unieke gebeurtenis en activisten van C.A.S.A. (Colectivos de Apoyo, Solidaridad y Accion – collectieven voor ondersteuning, solidariteit en actie) hebben geprobeerd een boek te schrijven dat niet alleen een gedetailleerd overzicht geeft van de gebeurtenissen in 2006 maar ook uitgebreid aandacht besteedt aan wat internationale activisten hebben bijgedragen aan de strijd in zowel positieve als negatieve zin, met als doel er lering uit te trekken voor de toekomst. Het is een handleiding voor ‘teaching rebellion’, die je toe kunt passen in alle situaties, dus ook in je eigen omgeving.

Trots overhandigd Diana Denham me het boek in haar knusse woonkamer in Oaxaca-stad. Twee jaar heeft ze er met vele mensen aan gewerkt en ze is blij dat het er nu eindelijk is. Tientallen activisten van het eerste uur hebben ze hun persoonlijke verhaal laten vertellen en is er gewerkt aan een overzicht van vijfhonderd jaar strijd in Mexico met de link naar Oaxaca. Met de opbrengst van het boek hoopt C.A.S.A. een bijdrage te kunnen leveren aan de toekomstige strijd in Oaxaca. ‘Elke organisatie die in het boek aan het woord komt krijgt een gedeelte van de opbrengst. Op die manier hopen we ze te kunnen ondersteunen. En daarnaast staan er diverse opdrachten in het boek, met de bedoeling internationale activisten aan het denken te zetten over een constructieve bijdrage aan de strijd, zowel hier in Oaxaca, als in je omgeving’, aldus Diana.

‘Teaching rebellion’, is het tweede Engelstalige boek over Oaxaca. Ruim een jaar geleden verscheen ‘The People Decide’, van de hand van Nancy Davies, die net als Diana uit de Verenigde Staten komt. Terwijl haar boek als een soort dagboek van de bijna dagelijkse gebeurtenissen leest, gaat ‘Teaching rebellion’ veel verder en biedt het een unieke kijk op hoe de opstand tot stand gekomen is. Zo laat het leraren aan het woord die onderdeel uitmaakte van de eerste demonstratie die uitmondde in een veldslag met de politie en die als een katalysator werkte voor de verdere opstand.

Enkele mensen, die ‘toevallig’ bij de strijd betrokken raakten, leggen uit hoe dat in zijn werk ging. Bijvoorbeeld de gelovige Marinta, die zag hoe de politie de demonstranten (waaronder ook enkele familieleden) behandelde. Omdat ze het onrecht niet aan kon zien, werd ze actief en was ze onder andere betrokken bij de legendarische bezetting van het televisiestation Channel 9. Op 1 augustus trok een grote groep vrouwen met potten en pannen (om lawaai te maken) op weg naar het door de staat gedomineerde televisiestation om het vervolgens over te nemen en eigen programma’s uit te gaan zenden.

Uiteraard besteedt het boek uitgebreid aandacht aan de totstandkoming van A.P.P.O (Assemblea Popular de los Pueblos de Oaxaca – Volksassemblee van de dorpen in Oaxaca) en laat het boek vele mensen van diverse organisaties aan het woord. Mensen die verantwoordelijk waren voor de bezetting van de overheidsgebouwen, jongeren gewapend met stokken en vuurpijlen die hun leven waagden om de nachtelijke barricades te verdedigen, artiesten die het commerciële Guelaguetza (de meest toeristische attractie van het jaar met traditionele muziek en dans) terug gaven aan de lokale bevolking, kunstenaars die met creativiteit de opstand ondersteunden en meer kleur en een gezicht gaven, vrijwilligers die radioprogramma’s uitzonden in bezette radiostations en mensen die lang in de gevangenis gezeten hebben met beschuldigen als het organiseren van een opstand en muiterij.

Ook wordt er uitgebreid aandacht besteed aan de tragische dood van de Indymedia reporter Brad Will en aan de demonstratie van 25 november  die uitmondde in veel geweld.
Ik ben van mening dat ‘Teaching rebellion’ een belangrijke bijdrage kan leveren aan het vormen van internationale netwerken van solidariteit, directe actie en onafhankelijke media. Het biedt voldoende stof tot nadenken en het dwingt je een menig te vormen over de toekomst. Is het mogelijk om het huidige systeem te hervormen of staan we op een kruising zoals Marcos, de woordvoerder van de Zapatistas aangeeft. ‘We staan op de vooravond van een grote opstand of van een burgeroorlog. De bevolking zal een nieuwe weg aanwijzen en mocht dat niet lukken dan zullen er spontane opstanden plaatsvinden, gewapend verzet in diverse gebieden, een burgeroorlog…’
 
TEACHING REBELLION – Strories from the Grassroots Mobilization in Oaxaca
Diana Denham and the C.A.S.A. collective
PM PRESS 2008, Oakland USA. ISBN: 978-1-60486-032-0
382 pagina’s,$  21,99 verkrijgbaar via www.casacollective.org of in de boekhandel (distrubutie AK Press UK)
Blog over tour rond het boek.

——————–

Christiaan Verweij