vakbond

Een memorabele dag, 4 juli 2020. Het FNV ledenparlement stemde in met de uitwerking van het pensioenakkoord van juni 2020. Daarmee ligt de weg open voor een verdere uitwerking van de in de polder uitgedokterde wijziging van het pensioen. De strijd voor Red het Pensioenstelsel vraagt een meer activistische aanpak. Rechts is blij met het akkoord. De werkgevers zijn blij met de regelingen voor een vaste premie. Links ziet geen mogelijkheid tot verder verzet: 'leg je erbij neer en werk aan andere thema's, zoals jongeren en milieu'. Loslaten wijs ik echter af. Het betekent wel dat nieuwe doelen en een nieuwe strategie nodig zijn.

Heel wat mensen geven aan moeite te hebben om het pensioendebat te kunnen volgen. Onder meer door de ontsiering van de discussie door een reeks technische termen, waardoor er een mist over de uitwerking van het pensioenakkoord is komen te liggen. Dat leidt tot scepsis en soms zelfs desinteresse. Dat kan een fundamenteel project over de herziening van ons pensioenstelsel niet hebben. Het moet duidelijk zijn waar het over gaat, zodat een ieder zich een oordeel kan vormen.

Organizers en activisten die bouwen aan #samenvoor14, de campagne voor een hoger minimumloon, voeren ontelbare gesprekken op straat, op bijeenkomsten en op sociale media. De meeste mensen hebben veel sympathie voor het streven naar een rechtvaardiger verdeling van de welvaart. Maar regelmatig komen ze ook wel met vragen. Vragen over de haalbaarheid, over hoe we het dan willen aanpakken, over wat er dan bijvoorbeeld met de toeslagen zal gebeuren, maar ook over de rol van de FNV en hoe bestaande linkse bewegingen een rol kunnen spelen in de campagne.

Een terugval of meer dan dat: een crisis. Schoorvoetend geeft de FNV toe dat de interne en externe problemen dusdanig groot worden dat zelfs het voortbestaan van de grootste Nederlandse vakbond in gevaar dreigt te komen. Recente publicaties en (interne) nota's als Positie en strategie van de vakbeweging (*1) en Focus&Verbinding gaan in op de problemen van de vakbond en maken de crisis van de vakbeweging manifest. Een goed moment voor een kritische blik op wat er gaande is. Want één ding moet duidelijk zijn, een vakbond is meer dan nodig in het politieke, economische en sociale systeem van het kapitalisme dat aan alle kanten knarst.

Als ras optimist blijf ik geloven in een sterke vakbeweging. Toch kom ik ook steeds meer tot de conclusie dat "De nieuwe vakbond FNV" een stevige koerswijziging nodig heeft. Het zelfkritische vermogen aan de top van de FNV, inclusief alle organen, is niet erg hoog. Dat leidt niet tot een fundamentele verandering in de opbouw van vakbondsmacht, waarvoor de laatste tijd een stevig pleidooi gehouden is bij Solidariteit. Met 1 mei 2018, de dag van de arbeid, als weinig opwekkend voorbeeld.

Naar aanleiding van FNV Offensief. De noodzaak van het herstel van vakbondsmacht is een stelling die in de discussie over de verzwakking van de vakbeweging steeds naar voren komt. Als voorzitter Han Busker spreekt over een FNV offensief dat een '' fundamentele verandering'' beoogt, dan zal ook hij wensen dat de vakbeweging er weer toe doet. Aan de onderhandelingstafel en/of met aan de basis opgebouwd vakbondswerk? En hoe komen we tot een offensieve, oftewel een strijdbare vakbeweging?

Het lijkt erop dat de leiding van de vakbeweging geen serieuze zaak wil maken van het op orde houden van het pensioenstelsel. Dat staat niet los van de relatieve zwakte van de vakbeweging en de onderlinge verdeeldheid. Onrust over de sociale verslechteringen bracht een aantal kaderleden uit de sector Senioren tot het initiatief van een actiecomité onder het motto: ''Red het Pensioenstelsel''. Het woord actiecomité verraadt de intentie. Het vertrouwen dat de polder het zal regelen, is er niet. Dat betekent dat de strijd door vakbondsleden zelf gevoerd moet worden.

Tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van Ahold op 20 april werden directie en Raad van Bestuur door werknemers, vakbonden en enkele investeerders aangesproken over het arbeidsbeleid in Nederland en de VS. De bestuurders reageerden afwijzend en zelfs arrogant en deden geen stap richting klagers. De werkers zijn weer aan zet...

Daar is'tie weer: de nieuwe Klasse! (nr.7) De gratis massakrant voor het hele land (nu ja, 5000 van de bewoners daarvan toch minstens) is net weer uit.  

Nu de crisis zich verdiept, steekt de oude discussie over de verhoging van de AOW-leeftijd de kop weer op. Het belangrijkste argument in deze discussie is de vermeende onbetaalbaarheid van de huidige AOW. Met de crisis wordt het oude spookbeeld van een onbetaalbare vergrijzing weer uit de kast gehaald. Maar gaat deze discussie wel werkelijk over de houdbaarheid van de overheidsbegroting of zit er meer achter?