De economie brak records dit jaar: de hoogste inflatie sinds de Tweede Wereldoorlog, de hoogste benzineprijs ooit en de energierekening is verviervoudigd. In Op1 blikken we met econoom Marike Stellinga en energiegedupeerden Mineke Veldhuijzen en Stef van der Werf terug op het extreem dure jaar.
De prognose van het Europees bureau voor Statistiek voor oktober is dat Nederland het gigantische niveau van 16,8 procent inflatie zal behalen. Dat is net geen record, want dat werd vorige maand bereikt met 17,1. Daarmee is Nederland de allerhoogste in de EU, met uitzondering van de baltische landen die economische en qua gas geheel aan Rusland zijn verbonden
Een eerlijke belastingheffing creëert gerechtigheid. Aan het woord is de financieel woordvoerder van de Sociaaldemocratische Partij van Duitsland (SPD), Tim Klüssendorf. Dat is ook de partij van de minister-president Olaf Scholz, bondskanselier.
De Duitse ‘Ampel’-regering (sociaaldemocraten, groenen en liberalen) is volop bezig de private energieconcerns te redden op kosten van de burger. Ze heft vanaf 1 oktober een bijzondere belasting (Gasumlage) op het gasverbruik; het tarief zal initieel 2,419 eurocent/kWh bedragen, tot 1 april 2024 lopen en om de drie maanden herzien worden, afhankelijk van de omstandigheden.
Het is hier eerder gemeld: de inflatie die lange tijd nagenoeg afwezig was loeit aan en daar gaan we allemaal de gevolgen van ondervinden. Hoe armer je bent, hoe groter die schade zal zijn en daarom is het zaak om de ontwikkelingen goed in de gaten te houden en beleid op dat gebied kritisch te belichten.
Toen in december vorig jaar bekend werd gemaakt dat fiscale fraude geen topprioriteit meer zou zijn in het Nationaal Veiligheidsplan, lokte dit felle reacties uit. Ze kwamen niet alleen van de oppositie, maar ook van de partijen die deel uitmaakten van de regering. Om aan de verontwaardiging een antwoord te bieden, moesten de verantwoordelijke ministers van het Nationaal Veiligheidsplan, Annelies Verlinden (CD&V) en Vincent Van Quickenborne (Open VLD), onmiddellijk handelen. Het Nationaal Veiligheidsplan werd aangepast, want het moest voor iedereen duidelijk zijn dat de strijd tegen fiscale fraude toch een absolute prioriteit blijft.
De Nederlandse overheid heeft zich nog niet expliciet uitgesproken over het geweld in Kazachstan en verschuilt zich nog achter een slappe oproep van de Europese Unie die zich uitspreekt voor een vreedzame oplossing. Een reden hiervoor is mogelijk dat Nederland al jaren de grootste investeerder in Kazachstan is.
Wie al eens een theater bezocht langs de ‘verkeerde’ kant, die van de souffleurs, machinisten en artiesten, weet dat er een heel groot verschil is tussen wat je als toeschouwer ziet en wat er achter de gordijnen omgaat. Die indruk krijgt men ook als men – sporadisch – iets opvangt over de gang van zaken achter de coulissen van het Europees theater. Over bijvoorbeeld de Groep gedragscode voor belastingsregeling van ondernemingen (Code of Conduct Group Business Taxation).
De G20, een exclusieve club van vooral rijke landen, kwam net voor de COP26 in Glasgow bijeen en bewees weinig meer dan lippendienst aan de belangrijkste problemen in de wereld, terwijl ze hun eigen financiële dominantie behielden.
Het beruchte Europese Stabiliteits-en Groeipact werd in maart 2020, bij de uitbraak van de coronacrisis, tijdelijk opgeschort. Het was maar al te duidelijk dat begrotingstekorten ver de 3% zouden overschrijden, en dat staatsschulden – die al in de meeste gevallen boven de 60-procentgrens van het Stabiliteitspact lagen – daar nog een heel pak zouden bovenuit gaan; het gemiddelde in de eurozone is nu 100%….
6 oktober 2021 – Op 8 oktober onderhandelen zo ‘n 140 landen over een wereldwijde belasting op multinationale bedrijven. Dit gebeurt binnen de schoot van de OESO, en het initiatief is bekend als BEPS (“Base Erosion and Profit Shifting”; m.a.w. het afbrokkelen van de belastingsgrondslag, en het verplaatsen van de winst naar fiscaal gunstige oorden). Over plannen in die richting is er sinds vele jaren sprake, maar iets concreets kwam er tot dusver niet uit de bus.
Crashcourseeconomics verzorgt op 7 oktober een eenmalige ‘uitzending’ over de debatten die nu oplaaien over het Europese fiscale beleid. De regels over hoe landen hun begrotingen kunnen opstellen en waar ze geld voor mogen vrijmaken, zijn nu zeer strikt. Dat voert automatisch in de richting van bezuinigingen en biedt weinig ruimte voor ‘robuust klimaatbeleid’ en dat soort zaken. Maar dat beleid staat onder druk, zeker nu er voor coronacrisisbeleid plotseling heel andere koersen gevaren werden.
Wij hebben het genoegen u uit te nodigen voor een week vol debat over de fiscale toekomst van Europa van 27 tot en met 30 september, online en voor iedereen toegankelijk via onze website: www.fiscalmatters.eu
Bij hoge uitzondering een recensie in het Engels. Van het Franstalige boek The Great Offshore (‘About Art, Money, Sovereignty, Governance, and Colonialism’). Vertaling van de recensie naar het Nederlands kunt u hier spoedig verwachten.
De linkse fractie in het Europees Parlement (The Left, GUE/NGL) liet door academische experten een studie uitvoeren over de strategie van Amazon om zo weinig mogelijk belasting te betalen.
Amazon, het omstreden wereldomspannende bedrijf dat een steeds groter deel van de markt opslokt, middenstanders wegconcurreert en gruwelijke arbeidsomstandigheden gepaard laat gaan met beleid tegen vakbonden, en ‘s werelds grootste belastingontwijking, was lange tijd niet echt in Nederland aanwezig. Wie in Nederland iets bestelde bij de gigant, kreeg dat veelal uit magazijnen in België of Duitsland aangeleverd. Daar komt nu verandering in, met dank aan opmerkelijke 'partners in crime'. (Toegevoegd: correctie over Duits minimumloon)
Tijdens de corona crisis deden velen in een opwelling de uitspraak dat het anders moest worden. Open, transparanter, eerlijker waren onder andere de gebezigde termen. Laten we eens één aspect nader bekijken. Eerlijk. Uitgedrukt in belasting betalen. Winsten en kapitaal meer belasten en arbeid minder. Met Amazon als voorbeeld.
In Groningen wachten sommige families al tien jaar op de versterking van hun woning na de aardbevingen. Een drama, ook voor de opgroeiende kinderen. Deze schande en de bureaucratie rondom het Groninger aardgas zijn leerzaam voor de aanpak van de klimaatcrisis. Leren van de fouten die in Groningen door de regering zijn gemaakt, door het hardnekkig volgen van de belangen en procedures van de NAM.