geschiedenis

In een pas verschenen boek (*) klaagt de Franse journalist Edwy Plenel het Russisch imperialisme aan als een conservatieve ideologie die haaks staat op de democratische idealen, die door Poetin als een product van ‘de westerse decadentie’ beschouwd worden.

Op zaterdagavond 24 september stonden we met een zaal vol mensen in de Leidse Resistor stil bij de staatsmoord op twee arbeiders van Italianse afkomst in de VS, Sacco en vanzetti. Hun gevangenschap en terechtstelling in de jaren 1920 bracht een ongekende golf van solidariteit teweeg, wereldwijd en ook in Nederland. Hieronder de integrale versie van een beschrijving van de taferelen in Nederland, van Ed’ Korlaar zoals dat in 2009 in tijdschrift De As verscheen.

Toen ik meer dan dertig jaar geleden mijn toevallige carrière in de journalistiek begon, als stagiaire bij tijdschrift Mother Jones, was een van mijn eerste opdrachten het op feiten controleren van een column van Barbara Ehrenreich. Ik kan me het onderwerp nog herinneren: een karakteristieke bijtende en geestige takedown van het dwaze begrip "omgekeerd seksisme" en enkele van zijn kenmerkende wendingen. (Een terloopse verwijzing naar mannen als de categorie mensen die verantwoordelijk is voor haar dat uit hun oren groeit, maakt me nog steeds aan het lachen als ik deze onzalige waarheid moet overdenken).

(...) Een groepje gelijkgestemde vrienden dat te laat was om zich bij een demonstratie richting het Pentagon aan te sluiten, besloot toen maar op eigen houtje het verkeer op een kruispunt lam te leggen, nog onkundig van de massaal opgetrommelde politietroepen in de stad. Het groepje bestond uit een historicus, een docente aan de universiteit van Michigan, een Harvard- professor, taalkundige en filosoof Noam Chomsky, voormalig defensiemedewerker Daniel Ellsberg en historicus en activist Howard Zinn. (...)

Soms krijg je een boek in handen waar alles aan klopt. Surazo, van de Oostenrijkse cultuurwetenschapper Karin Hasselaar, is zo’n boek. Prachtig vormgegeven en meeslepend verteld, diepgravend en tegelijk ontroerend en onthullend. Het vertelt de waargebeurde geschiedenis van Duitse nazi’s in Bolivia, hoe die na de tweede wereldoorlog ongestoord de Zuidamerikaanse dictaturen aan wapens en kennis over repressie helpen. En hoe sommige kinderen zich daar tegen proberen te verzetten.

Een transgenerationeel of intergenerationeel trauma is gedrag veroorzaakt door een trauma dat wordt doorgeven aan de volgende generatie(s). Grootouders die hun oorlogstrauma doorgeven aan hun kleinkind.

Doorgaans maken we er hier bij globalinfo.nl geen gewoonte van om te linken naar Engelstalige artikelen en u aan te bevelen het daar maar uit te zoeken. We vertalen dat altijd voor u. Maar in dit geval is het een enorme lap tekst en krijgen we vast geen toestemming om het onbetaald over te nemen (de pot was immers leeg bij globalinfo). Daarom een korte samenvatting en dan toch maar die link.

Als grote aanhangers en actief beoefenaars van de moeder aller sporten kijken we (uw correspondent ‘sport en revolutie’ en zijn tienjarig zoontje Timmetje) natuurlijk elke ochtend naar de opname van het NOS-verslag van wat er de afgelopen nacht in Eugene Oregon is gebeurd. En dan zie je ook revolutionair activisme passeren.

Ter nagedachtenis aan Ferdinand Domela Nieuwenhuis, maakte cultheld Meindert Talma in 2019 de Domela Passie. Dat was namelijk het jaar dat het 100 jaar was geleden dat deze grondlegger van het Nederlands socialisme overleed.

Van rommeleconomie (Junk Economics) naar een verkeerde versie van de geschiedenis: Waar de westerse beschaving een verkeerde afslag nam. Een presentatie voor de Building bridges around David Graeber's legacy conferentie, Parijs, vrijdag 7 juli 2022

‘Wij’ in de preambule de Grondwet van de Verenigde Staten (1787), is een leugenachtig woord. Die preambule opent dan wel met ‘We the People’, maar dit ‘wij’ omvatte niet de hele bevolking. Het verwees effectief naar volwassen, witte mannen, naar de slavenhouders en -handelaars, naar de welgestelden. Vrouwen deden niet mee net zomin als de zwarte bevolking. Het ‘wij’ legitimeerde de dominantie van een kleine groep binnen een staatsverband, een natiestaat en dat doet het nog steeds. Het kan ook anders, namelijk werken aan ‘een wij zonder staat te vormen, een planetair wij’, zoals de Mexicaanse taalkundige Yásnaya Elena Aguilar Gil beschrijft. Een tiental artikelen van haar over dit onderwerp is  gebundeld onder de titel Nous sans l’État (Wij zonder staat).

Over geschiedenis gesproken. Wie schreef wat en wanneer is meestal gemakkelijk te achterhalen. Moeilijker is de vraag waarom. En die heeft me de laatste tijd beziggehouden, omdat bepaalde grote maatschappelijke en historische vraagstukken ogenschijnlijk onverwacht, met name dit jaar, (2022) veel aandacht kregen. Niet dat ze uit de lucht kwamen vallen, ze hadden een erkende geschiedenis - bijvoorbeeld de slavernij of koloniale oorlog in Indonesië - maar het moment en de intensiteit waren of leken verrassend. Waarom was markante informatie niet eerder bekend? Ongewenst, strijdig met heersende opvattingen of belangen? Of 'gewoon' het resultaat van geduldig wetenschappelijk onderzoek, aanvullende of baanbrekende informatie die uitgroeide tot nieuwe inzichten?

In de laatste week van februari viel het Russische leger op initiatief van Poetin Oekraïne binnen en startte daarmee een illegale aanvalsoorlog die indruist tegen het internationaal recht. Daar komt nog bij dat de Russische bevolking gehersenspoeld wordt door een gebrek aan persvrijheid en het onderdrukken van elke vorm van protest tegen de oorlog.

De Amerikaanse activiste en journaliste L.A. Kaufmann publiceerde in 2017 het boek Direct Action (Protest and the Reinvention of American Radicalism). Het is een geweldig boek over activisme in de VS en beschrijft hoe basisbewegingen in de loop der jaren naar het middel van directe actie hebben gegrepen en hoe dat zich heeft ontwikkeld en telkens weer oplaait. Het bijzondere van het boek is de historische analyse van de verschillende vormen van activisme en de effectiviteit ervan.

Tien jaar na zijn overlijden en ter gelegenheid van het verschijnen van het zevende en laatste deel van de verzamelde artikelen van de historicus Jacques Giele (1942-2012) organiseert Kelderuitgeverij in samenwerking met het IISG het Jacques Giele Symposium.

Anarchisme, een geloofssysteem of een cluster bijzondere sociale en politieke uitgangspunten omtrent mens en maatschappij? Heb ik het goed begrepen dan houdt de Belgische auteur van het onlangs verschenen boek getiteld Anarchisme van Bakoenin tot de commons, Ludo Abicht, het op het laatste. Liberalisme en socialisme kunnen overigens ook voor een geloofssysteem worden gehouden, of voor een cluster bijzondere sociale en politieke uitgangspunten omtrent mens en maatschappij.

Boekbespreking - Anne-Ruth Wertheim, De poster met de blauwe ogen (1). De lange geschiedenis van Neerlands racisme

In maart is het 50 jaar geleden dat het rapport ‘Limits to Growth’ verscheen, dat diezelfde maand ook hier uitkwam als ‘Grenzen aan de Groei’. Het is een goede aanleiding voor een terugblik en om de balans op te maken. Journalist Jaap Tielbeke doet dat in het boekje ‘We waren gewaarschuwd’, dat gelijktijdig bijna onverkort ook als lang artikel in De Groene verscheen. Langs vier jaartallen (1972, 1992, 2002 en 2022) laat Tielbeke zien hoe het rapport tot stand kwam en ontvangen werd, en hoe er in de decennia daarna over werd gepraat, meer dan dat ernaar gehandeld werd.

De geopolitieke theorie en strategie van het eurasisme vormt voor de heersende kringen van Rusland een nieuw bindmiddel voor de teloorgegane identiteit als thuisland van alle werkenden onder regie van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie. Om iets tegenover de langdurige binnenlandse en sociaal-politieke crisis te stellen, met op de achtergrond een tekortschietende arbeidsproductiviteit van de bevolking, wordt ingezet op een taalkundige eenheid en conservatisme net als gedurende het koloniale rijk van de tsaren. Met de volkse aanzet van het eurasisme ondersteunt Rusland rechts-radicale partijen in het Westen door, in plaats van linkse, rechtse samenwerkingspartners te winnen voor het herstellen van de oude grootsheid.

David Graeber is zonder meer te zien als één van de meest interessante en belangrijkste wetenschappers van deze eeuw aan radicaal-linkse kant. Het belang van zijn academische werk kan moeilijk worden onderschat en sommigen zien in hem misschien wel de nieuwe Noam Chomsky, de spirituele leider van libertair socialistisch links die inmiddels al flink op leeftijd raakt. Maar waar Chomsky als dikke negentiger nog steeds op de voorgrond treedt, is Graeber op 2 september 2020 al op 59 jarige leeftijd gestorven in een ziekenhuis in Venetië aan de gevolgen van een alvleesklier ziekte. Het doet vergeefs smachten naar wat er nog meer in het vat zou hebben gezeten als deze man ook een respectabele leeftijd zou hebben mogen bereiken.