bolivia

Exact twee jaar geleden won Luis Arce van het MAS (Movimiento Al Socialismo) en voormalig minister van economie en openbare financiën onder Evo Morales met iets meer dan 55 procent de verkiezingen en werd de nieuwe Boliviaanse president. Nu bijna halfweg zijn regeringsperiode  – de volgende verkiezingen vinden plaats in 2025 – stapelen de binnenlandse problemen zich op. Bolivia is meer dan ooit een gepolariseerde samenleving waarin geweld niet geschuwd wordt. Wat is er aan de hand en wat zijn de achtergronden van een conflict dat ogenschijnlijk gegroeid is rond het verschuiven van een datum voor de volgende volkstelling?

David Choquehuanca is historicus, antropoloog, Aymara-leider en – vooral – Boliviaanse vicepresident. Door zijn aanwezigheid op het jaarlijkse solidariteitsfestival ManiFiesta van de PVDA, deze keer in Oostende, zal hij nu ook in België allicht enige naambekendheid krijgen. www.dewereldmorgen.be noemt hem de voornaamste ideoloog van het concept Buen Vivir. Daarmee wordt deze Aymara te veel eer bewezen, want het concept Buen Vivir (goed leven) vormt het kernbegrip van de Andeskosmologie, van het wereldbeeld van de Aymara en Quechua, inheemse bergvolkeren die hoofdzakelijk, maar niet alleen in Bolivia en Ecuador leven.

Soms krijg je een boek in handen waar alles aan klopt. Surazo, van de Oostenrijkse cultuurwetenschapper Karin Hasselaar, is zo’n boek. Prachtig vormgegeven en meeslepend verteld, diepgravend en tegelijk ontroerend en onthullend. Het vertelt de waargebeurde geschiedenis van Duitse nazi’s in Bolivia, hoe die na de tweede wereldoorlog ongestoord de Zuidamerikaanse dictaturen aan wapens en kennis over repressie helpen. En hoe sommige kinderen zich daar tegen proberen te verzetten.

Lithium wordt het witte goud genoemd. Hét mineraal van de eenentwintigste eeuw. Jawel. Als energiebron voor het opwekken van elektriciteit kan lithium zowel petro­leum, steen­kool als uranium vervangen. De energe­tische waarde van een halve kilogram lithium is gelijk aan 70.000 barrels petro­leum. Volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) zal de wereldwijde vraag naar lithium, voornamelijk voor de productie van batterijen voor elektrische voertuigen, tegen  2040 naar verwachting met 42% toenemen.

De belangrijkste overwinning kwam in Bolivia niet van de stembus, maar van de straat.

21 januari 2006 is een belangrijke datum in de Boliviaanse geschiedenis. Toen vond de inauguratie plaats van Evo Morales tot Boliviaans president. Hij werd daardoor de eerste inheemse president van Zuid-Amerika. Dat gebeurde op een rituele manier in Tiwanaku, dicht bij het Titicacameer, waar de Aymara’s al eeuwen thuis zijn. De half ingestorte piramides en indrukwekkende poorten van deze pre-Incastad vormden het impressionante decorum voor de plechtigheid. Na Cuba, Brazilië, Venezuela, Chili, Argentinië en Uruguay kwam nu ook dat Andesland de roze golf in Latijns Amerika versterken en in 2007 zou daar ook nog Ecuador met Rafael Correa bij komen.

"Het is heel belangrijk dat ieder van ons rustig wacht tot elke stem wordt geteld," zei Evo Morales, de democratisch gekozen leider van de natie, uit ballingschap in Argentinië. (aanvullingen)

Zelfverklaard interim-president Jeanine Añez van Bolivia heeft voor de derde maal nieuwe verkiezingen uitgesteld. Officieel omwille van de coronapandemie. In werkelijkheid zit het regime met een existentieel probleem. Alle peilingen wijzen net als in 2019 op een overwinning van de partij van ex-president Evo Morales. Onaanvaardbaar voor het regime en zijn hoofdsponsor in de VS.

Met het vooruitzicht van een overwinning voor de MAS-partij van Evo Morales heeft de Boliviaanse regering de verkiezingen opnieuw uitgesteld - de laatste aanval op de democratie door een coupregime dat door de westerse mogendheden in naam van de democratie werd gesteund.

Op 23 januari loopt het grondwettelijk mandaat van interim-president Jeanine Añez af, maar zij wil langer aanblijven. Boerenorganisaties en mijnwerkersvakbonden plannen grote protestacties. Het leger en de politie bereiden zich voor op harde repressie, met mogelijk dodelijke gevolgen zoals in november 2019.

Bolivia is verdwenen uit de media. Er lijkt niets meer te melden na de tumultueuze verkiezingen van 20 oktober 2019. Een dictator-in-spe werd afgezet, orde en democratie hersteld en er volgen eerlijke verkiezingen op 3 mei 2020. In werkelijkheid schendt interimpresident Jeanine Añez voortdurend haar grondwettelijke mandaat en zakt Bolivia weg in de rechtse willekeur en chaos van voor 2006.

Dat zei de Spaanse socioloog en econoom bij de voorstelling van zijn laatste boek ‘La nueva América Latina’, een grondige analyse van de situatie in Latijns-Amerika. ‘Al 53 jaar zit ik met dit boek in mijn hoofd’, zei Manuel Castells (77) op de internationale boekenbeurs in Mexico. Samen met de Boliviaanse socioloog Fernando Calderón, deed Castells een poging om ‘de definitieve kenmerken van Latijns-Amerika in de 21e eeuw’ te definiëren, een ambitieuze onderneming die binnen de huidige context nog complexer wordt.

De zevenkoppige draak Leviathan (Job 26:13) is weer tot leven gebracht, nu door een samenvallen van ultra rechtse, neoliberale krachten en christenen die daarbij met de bijbel zwaaien. Dat wordt dictatuur. Dit keer is Bolivia aan de beurt. De USA, adviserend via de CIA, is op herhaling gegaan: de Chili-case. Net was er een socialistische president gekozen of de CIA zette toen in op het aan de macht brengen van coupplegers met generaal Augusto Pinochet aan het hoofd. Na de staatsgreep volgden jaren van dictatuur. Dit leverde een speelveld voor een neoliberale economie in de praktijk. Een economie ontwikkeld door mannen (!) die vrijheid, ja van de markt, hoog in het vaandel hadden, Hayek en Friedman. Het waren dictator-lovers. Tegenstrijdig? Voor hen niet.

Deze foto is van een demonstratie in La Paz op 19 november. De demonstratie werd hard uiteengeslagen door politie, zoals ze met elke protest sinds de staatsgreep doen. De doodskisten op de foto werden in een optocht  meegevoerd en waren afkomstige uit Senkata, waar minstens 8 demonstranten om het leven kwamen toen politie een blokkade van een olieraffinaderij probeerde te breken.

De rechtse machthebbers van Bolivia verharden na hun militaire staatsgreep de dodelijke repressie tegen de inheemse en arme Bolivianen. Die gaan door met meer dan 90 acties, betogingen, manifestaties en blokkades over het hele land. De ongrondwettelijke president breekt in ijltempo alle sociaal-economische verworvenheden in de afgelopen 13 jaar van president Evo Morales af. Wat ze niet doet is verkiezingen voorbereiden binnen 90 dagen, het enige waartoe een interimpresident volgens de Grondwet gemachtigd is.

Massamoord in Cochabamba: Geweld tegen inheemse bevolking escaleert terwijl massale protesten de staatsgreep in Bolivia aan de kaak stellen.

Terwijl de repressie in Bolivia zorgwekkend toeneemt, nadat demonstranten uit de inheemse bevolking blijven protesteren tegen de onwettige verjaging van hun president en diens regering, heeft de EU besloten de zichzelf tot interim president benoemde Janine Áñez te erkennen. Ook het Europese Parlement weigert om haar af te vallen.

Wereldwijde veroordeling van de 'gruwelijk' staatsgreep in Bolivia als leger de socialistische president Evo Morales tot aftreden dwingt in Bolivia. "De coupplegers zijn de rechtsstaat aan het vernietigen", zo tweette Morales, Bolivia's eerste inheemse president, eind zondag.

De verkiezingen in Bolivia hebben tot grote onrust geleid. De regering van president Evo Morales wordt beschuldigd van fraude. Zijn tegenkandidaat Carlos Mesa roept zijn aanhangers op om te blijven protesteren zolang de autoriteiten niet akkoord gaan met het organiseren van een tweede en beslissende ronde. Ook verschillende landen en organisaties, waaronder de Europese Unie, hebben daar eveneens bij Bolivia op aangedrongen. In een interview met Pablo Solón wordt kritisch gekeken naar de ontwikkelingen onder de regeringen van Evo Morales.

We moeten de verbeelding van de arbeidersklasse weer opbouwen en het kapitalistische verhaal bestrijden dat gemaakt heeft dat we ons gemakkelijker het einde van de wereld kunnen voorstellen dan het einde van het kapitalisme.