frankrijk

 Naar aanleiding van zijn nieuwe boek Bijdrage tot de opkomst van gebieden bevrijd uit de greep van staat en handel (2018) werd de Belgische maatschappijcriticus Raoul Vaneigem via digitale weg een vraaggesprek afgenomen door het Franse tijdschrift Nouveau Magazine littéraire. De vragen werden schriftelijk gesteld. Zijn antwoorden werden zonder wijzigingen gepubliceerd. Geert Carpels vertaalde het in het Nederlands en verschafte het mij ter publicatie. De tekst is integraal in het Frans te lezen op de site La voi du jaguar.

Dat de Belgische maatschappijcriticus Raoul Vaneigem (1934) zich op enig moment over de revolte van de beweging van de ‘gele hesjes’ zou uitlaten, was te voorzien. Een onlangs verschenen Franstalige aanmoediging werd al snel in het Nederlands vertaald door Geert Carpels (van wie ik de tekst ook ontving). Raoul heeft het allemaal al eens meegemaakt, als situationist. Hij sloot zich in 1961 aan bij de situationistische beweging waarvan hij tot 1970 deel zou uitmaken. In een in boekvorm verschenen vraaggesprek tussen hem en de auteur Gérard Berréby onder de titel Niets heeft een eind, alles een begin, leest men over een aan- en ingrijpend deel van zijn activistische leven (het boek is eerder op Libertaire orde besproken). Het vuur brandt nog steeds zo blijkt uit zijn hieronder in vertaling opgenomen betoog (TH).

Om bij de presidentsverkiezingen Marine Le Pen te blokkeren, worden de Fransen opgeroepen om op Emmanuel Macron te stemmen. Achttien maanden later, uitgedaagd door een sociale beweging die door driekwart van de Fransen gesteund wordt, stuurt de regering gepantserde voertuigen de Champs-Elysées op. Onder het politiegeweld vallen er in Marseille een dode, een 81-jarige vrouw op haar balkon, en talrijke zwaar gewonden in heel het land.

Even kort, want we moeten natuurlijk zo zelf demonstreren; de opstand in Frankrijk vandaag...

De afdeling transport van de grootste Franse vakbond CGT roept op om vanaf vrijdag te staken en alle logistieke centra te blokkeren. De maatregelen die Macron heeft aangeboden als reactie op de actiegolf van de gele Hesjes (en andere arbeidsconflicten die al langer speelden) zouden volgens de vakbond niet genoeg zijn.

Terwijl in Nederland de roze khmer en de Baudet Jugend een kinderachtige poging doet om een racistische Nederlandse variant van de gilets jaunes te creëren, gaan acties in Frankrijk fel door. Helaas ook met weer een dode in de gelederen. Le Monde heeft ondertussen onderzocht wie de gele hesjes precies zijn...

Als er één kenmerk is van een echt revolutionair moment dan is het dat conventionele categorieën er in het geheel niet in slagen te beschrijven wat er om ons heen gebeurt, en dan is het een behoorlijk goed teken dat we in revolutionaire tijden leven.

Edouard Louis is één van de belangrijkste Franse schrijvers van dit moment. Boeken als 'En finir avec Eddy Bellegueule' en 'Qui a tué mon père' zijn absolute bestsellers in Frankrijk en ver daarbuiten. Louis groeide op in het arme, rurale en vergeten Frankrijk en verwerkt zijn afkomst in zijn romans. Op Twitter schaarde hij zich volmondig achter de beweging van de gele hesjes met deze tekst.

De Franse regering heeft nu besloten om een geplande eco-belasting op brandstof op te schorten als reactie op massale protesten. Terwijl de beweging van de 'gele vesten' (gilets jaunes) is uitgegroeid tot een bredere opstand tegen ongelijkheid en de neoliberale hervormingen van Macron, beweert de econoom en klimaatactivist Maxime Combes (Attac Frankrijk) dat als een manier om de klimaatverandering aan te pakken, de belasting noch eerlijk noch effectief is.

Lenin was zijn Staat en revolutie aan het schrijven toen hij ergens onderweg de pen moest neerleggen: er was een revolutie aan de gang. Ze komt zelden gelegen of op een verwacht moment. Eerlijk gezegd heb ik nog niet het gevoel gehad dat de gelehesjesopstand in Frankrijk, die verder de gele hesjes best kan missen – de scholieren die de straat opgaan dragen ze niet – de rommelende donder van de revolutie zou kunnen zijn.

Wat zich op zaterdag 1 december afgespeeld heeft in Frankrijk, had de allures van een regelrechte opstand. Het ziet er niet naar uit dat de woede gauw zal gaan liggen.

Wat een land is Frankrijk toch, dat zo’n initiatief tegen brandstofaccijns het halve land lam kan leggen. De poging om het oproer ook in Nederland populair te maken, leverde vooral een armetierig extreemrechts schouwspel op. Tekenend voor het verschil in politieke cultuur.

Op 17 november heeft de wereld kennis kunnen maken met de gilets jaunes-beweging. Uit woede dat leven steeds duurder wordt blokkeerden en manifesteerden zo’n 300.000 mensen op meer dan 2.000 verschillende plaatsen in Frankrijk. De beweging is sindsdien niet meer gaan liggen. Om meer te weten te komen over deze groep van manifestanten, waar men toch zo moeilijk een etiket kan opplakken, belde ik naar Cole Stangler. Stangler is freelance journalist in Parijs wiens stukken geregeld verschijnen in o.a. Jacobin, the Atlantic en The Nation.

Flinke omzetderving Franse supermarktbedrijven door blokkades van ´gele hesjes´. De protesten van de ´gele hesjes´ tegen de verhoging van de autobrandstoffen in Frankrijk hebben een flink omzetverlies opgeleverd voor de Franse hyper- en supermarkten. De activisten blokkeerden tussen 17 en 24 november vele vrachtwagens, winkels en distributiecentra. De retailers zijn nu bang voor eventuele acties vlak voor kerst en nieuwjaar.

Een gilet jaune, een geel hesje. Hesje, een woord dat me totnogtoe totaal vreemd was en nu de geschiedenis ingaat als een beweging zonder voorgaande, zoals de Franse premier Edouard Philippe terecht opmerkte. Een volledig spontane ontlading van lang ingehouden woede.

De wegversperringen van Franse burgers tegen de verhoging van brandstofprijzen is een klassenconflict. Al is de vorm ervan niet traditioneel.

Guillaume Goutte is corrector van beroep en tevens is hij activist in de Franse vakbond CGT en de revolutionair-syndicalistische comités (CSR). Hij is ook publicist over kwesties die de vakorganisatie aangaan. Onlangs kwam een kort essay van hem uit onder de titel Vive la syndicale!, waarin hij een actuele kijk op het vakverenigingswezen levert, zonder verwijzingen naar de beginperiode – rond 1900 – van de van strijdbare arbeidersorganisatie te schuwen. Niet voor niets, want hij wil opgemerkt hebben, dat het ook heden nog gaat om klassenstrijd en dat de vakvereniging een geheel van bewuste arbeiders is voor een strijd ten behoeve van de verdwijning van loonarbeid en werkgevers. Hieronder een bespreking van zijn essay.

De tegenstelling tussen klasse en identiteit is volgens Didier Eribon een valse tegenstelling.

In 1943 pleitte de Franse libertaire filosofe Simone Weil (1909-1943) voor de afschaffing van politieke partijen. Dit thema werd een aantal jaren later overgenomen door de Franse schrijver en surrealist André Breton (1896-1966). Over de schadelijkheid van politieke partijen vond een discussie plaatst en Breton publiceerde erover. De Belgische libertaire auteur Johny Lenaerts vertaalde daarvan een fragment dat hieronder wordt weergegeven.

Victor Serge (1890-1947), een pseudoniem voor Viktor Kibaltsjitsj, is in anarchistische kring geen onbekende. Onlangs verscheen in Frankrijk een bundel met teksten van hem onder de titel Essai critique sur Nietzsche. De bundel is ingeleid, vertaald en van noten voorzien door de Franse libertaire filosofe Annick Stevens. Lezers van deze site kennen haar ook als redactrice van het Franse studieuze anarchistische tijdschrift Réfractions. Met haar uitgebreide inleiding en vele informatieve noten bij de teksten van Victor Serge heeft zij een aanzienlijke meerwaarde aan de bundel gegeven.