voedsel

De industriële tomatensector is één van de sectoren waarin mens en milieu uitgebuit worden. Veilige en gezonde arbeidsomstandigheden zijn in deze sector veelal gebrekkig of afwezig terwijl arbeiders onderbetaald worden. Veel vluchtelingen werken in de sector als arbeidskracht zonder enig statuut. De impact van deze industrie reikt ver. Door een gebrek aan keten-transparantie is er eveneens sprake van labelfraude op mondiale schaal. Chinees geproduceerde tomatenpuree wordt zo bijvoorbeeld vaak verkocht onder een Italiaanse merknaam. Dit voedt de illusie van ‘lokale’ producten uit Europa terwijl de tomaten veelal een lange en weinig traceerbare afstand afgelegd hebben, met de bijhorende CO2-uistoot terzake.

De ontwikkelingen op economisch gebied hebben dramatische gevolgen. Behalve dat de gas- en energieprijzen explodeerden zijn de voedselprijzen abnormaal hoog gestegen. De inflatie ging als een raket omhoog.In de eerste instantie lukt het de meeste mensen nog wel om rond te komen. Echter als de eindafrekeningen de bus in rollen en de laatste reserves op zijn zal er een vrij grote groep in armoede vervallen.

De economie wordt sinds lange tijd, en steeds nadrukkelijker, gezien als een op zichzelf staand systeem dat puur gericht is op het maken van zo veel mogelijk winst. Die winst komt in theoretische zin iedereen ten goede. In de praktijk echter verrijkt een klein deel van de bevolking zich ten koste van alle anderen. Het gegeven dat de economie wezenlijk verbonden is met de samenleving en de fysieke leefomgeving, wordt binnen dit perspectief genegeerd.

De boeren zijn weer boos, en iedereen heeft er natuurlijk een mening over en die meningen knallen nogal op elkaar. Veel van de ‘stedelingen(*)’ vinden dat de boeren niet moeten zeuren omdat ze zelf onderdeel van het probleem zijn en daarom maar eerst met een alternatief moeten komen. Het is zeer de vraag of we dat van die boeren moeten en kunnen verwachten (**). Maar hoe dan ook: er ligt plotseling een plan (of een opzet daartoe) onder de titel ‘Groenboerenplan’.

De EU belemmert inspanningen van de Verenigde Naties (VN) om wereldwijde hongersnood als gevolg van oorlog en sancties af te wenden. Het plan voorziet in de doorvoer van de enorme graanvoorraden van Oekraïne over Wit-Rusland (Belarus) voor verscheping via havens aan de Oostzee. Het plan, dat wordt gesteund door VN-secretaris-generaal António Guterres, wordt beschouwd als het enige haalbare alternatief voor het onlangs geblokkeerde graantransport via de Zwarte Zee.

De fabriek die de pizza's van Buitoni maakt, werd in september 2020 beschuldigd van ernstige hygiëneproblemen, zo blijkt uit een inspectierapport dat Disclose in handen heeft gekregen. De directie van Nestlé beweerde in maart het tegendeel.

Als er iets is dat bewijst dat hongersnood en voedselonzekerheid eerder door de mens worden veroorzaakt dan door de grillen van de natuur en het weer, dan is het wel de huidige voedselcrisis, waardoor miljoenen wereldwijd de hongerdood nabij zijn.

De Lutkemeerpolder in Amsterdam is een goed voorbeeld van volslagen uit de bocht gevlogen gehandel in grond. Wat eerst ‘goedkope’ biologische landbouwgrond was, werd door een ondoorzichtig gekonkel tussen politieke partijen en projectontwikkelaars plotseling een goudmijn voor speculanten. Dat werd ontdekt, maar in plaats van de boel te herstellen en beschaamd terug te geven aan de boeren, gaat het bestuur, GroenLinks voorop er zelf mee speculeren. Hoe is dat in zijn werk gegaan, en wat kunnen we er aan doen?

in Europa ontstaan nieuwe vormen van stadslandbouw. Een groep vakmensen werkt nu aan serieuze stadslandbouw­plannen voor de Lutkemeerpolder. ‘Amsterdam kan niet langer achterblijven, welke wethouder pakt de handschoen op?’

Het onderzoek namens de Nederlandse supermarkten en de FNV naar de mensenrechtensituatie op de Italiaanse tomatenvelden is deze maand gepubliceerd. Op basis van de uitkomsten ervan stelde de retailkoepel CBL een actieplan op voor een gezamenlijke supermarktaanpak om de arbeidsomstandigheden in de Italiaanse tomatenketen te verbeteren.

In Myanmar behaalde de NLD (National League for Democracy) van Aung San Suu Kyi vorig jaar november een geweldige verkiezingsoverwinning. Dit zinde het leger niet en in februari van dit jaar pleegden de generaals een staatsgreep. In april vormde de NLD samen met tien gewapende verzetsgroepen van etnische minderheden een schaduwregering. Maar dat betekent wel dat de NLD eindelijk gehoor zal moeten geven aan de eisen van deze etnische minderheden, namelijk om een einde te maken aan het onteigenen van grond van kleine boeren voor plantages, mijnen, natuurreservaten, stuwdammen en snelwegen.

In augustus waren boeren en activisten over heel India in rep en roer. Er deed een video de ronde op social media, waar een districtsbestuurder te zien was die politieagenten met lange stokken de opdracht gaf actievoerende boeren de hersens in te slaan. Wat was er gebeurd?

Grote landbouwbedrijven en de agroindustrie voeren op dit moment een desinformatiecampagne tegen de Europese doelen voor duurzaam voedsel van de Farm-to-Fork strategie. Zij richten tegen bovengrenzen voor ongezonde voedselingrediënten, productetikettering, aansprakelijkheid van de industriële veehouderij voor zoönosen en reductie van pesticide-, antibiotica- en kunstmestgebruik.

De internationale boeren- en landarbeidersbeweging La Via Campesina viert het 25-jarige bestaan van de voedselsoevereiniteit en klaagt tegelijkertijd de door bedrijven gedomineerde VN Top voor Voedselsystemen aan die afgelopen week plaats vond. 

De geschiedenis van het industriële vreten (‘la malle bouffe industrielle’) wordt bepaald door allerlei wereldkampioenen schurken zonder grenzen. Ze verschijnen evenwel in verzorgde gedaanten en spreken hun zorgen over het milieu uit met woorden als ‘verduurzaming’ en ‘vergroening’. Kortom, ze gedragen zich als lui tegen wie gewaarschuwd wordt als het over ‘phishing’ gaat: gewetenloos. Je kan er een boek overschrijven.Dat deed de Franse journalist en essayist Fabrice Nicolino. Hij specialiseerde zich in ecologische onderwerpen en schreef ‘Een brief aan een meisje over de afgrijselijke geschiedenis van het industriële vreten’.

Op 5 juli werd de Europese Gedragscode voor verantwoorde voedselhandel en marketingpraktijken gepresenteerd. Ruim zestig grote voedselproducenten en supermarktconcerns ondertekenden dit eerste product van de Farm-to-Fork strategie. Anders dan in de Europese Klimaatwet van 14 juli, die ook onderdeel is van de EU Green Deal, zijn de bepalingen in deze gedragscode juridisch niet bindend. Daarom, en vanwege de grote belangentegenstellingen tussen de deelnemende bedrijven valt te betwijfelen of de code een succes zal worden.

Vandaag, op vrijdag 25 juni, stonden we voor de tweede keer letterlijk voor de deur bij Ahold in Zaandam. Met de eis dat ze stoppen met het plan om een distributiecentrum te bouwen in onze kostbare Lutkemeerpolder. Het bezoek was aangekondigd met een open brief en we werden niet binnen gelaten.

Telersorganisaties uit Spanje, Frankrijk en Nederland eisen van de Europese Commissie beter toezicht op en aanpassing van het Associatieverdrag EU-Marokko om de Europese tomatensector te redden. De Spaanse Europarlementariër Cañas verzocht de Commissie om onderzoek te doen naar fraude bij de export van tomaten uit de Westelijke Sahara met Marokkaans label. Een rapport van de NGO Mundubat wijst op overtreding van de Europese regelgeving en van de bepalingen in het associatieverdrag.

Eind mei hebben we gevraagd om een gesprek met de directie met AH en om een reactie op het voornemen om in de Lutkemeerpolder te gaan bouwen. Albert Heijn, trek je terug is ons devies. Naar aanleiding van hun reactie zien wij ons genoodzaakt door te gaan met acties. De eerstvolgende actie is bij het hoofdkantoor in Zaandam op vrijdag 25 juni om 13.00. (Provincialeweg 11).

De koepel van supermarktorganisaties en vakbond FNV laten onafhankelijk onderzoek doen in de productieketen van de ingeblikte tomaten uit Italië. Ze willen weten welke specifieke risico’s op schendingen van mensenrechten zich in die keten voor doen en welke verbeteringen nodig zijn. Tenslotte komen er aanbevelingen hoe Nederlandse afnemers en producenten een positieve verandering in gang kunnen zetten.