militarisme

Guido van Leemput presenteerde deze stand van zaken tijdens de vredesactie op maandag 26 september 2022 tijdens de 30e vredesactie op het Museumplein. 

De propaganda van het westen herhaalt het elke keer weer: de agressie van Rusland is niet uitgelokt. Dit bracht Noam Chomsky tot de uitspraak: Of course, it was provoked. Otherwise, they wouldn't refer to it all the time as an unprovoked invasion. (Natuurlijk was het uitgelokt. Anders zouden ze er niet de hele tijd naar verwijzen als een niet uitgelokte invasie). Zelfs de Paus was het duidelijk te gortig, toen hij opmerkte dat de NAVO wel erg nadrukkelijk aan de poort van Rusland had staan blaffen.

Het eerste deel "Voorbij de oorlogslogica" ging over het kijken naar de imperiale context van de oorlog, dat wil zeggen alles wat je zou kunnen of zelfs moeten weten voordat "het eerste schot" wordt afgevuurd in een oorlog. Dit tweede deel benadert het toneel van de oorlog en onderzoekt de vragen: wat verdedigen de Oekraïners, wat beschermen ze? Wat hebben de Oekraïners gemeen met hun krijgsheren?

Oil, the State and War onderzoekt welke rol olie speelt in de buitenlandse politiek van staten. Ze doet dit op een heldere en ook voor geïnteresseerde leken goed te volgen manier. Daar waar de draad dreigt te verdwijnen, komt een handige herhaling of samenvatting.

Wie de overwinnaar ook zal zijn, het wordt steeds minder duidelijk wat het zal betekenen om de oorlog in Oekraïne te winnen. Hoe groter de verwoestingen, des te hardnekkiger het conflict lijkt. Met een stijgend dodental en escalerende sancties lijken de doelstellingen van de strijdende partijen steeds ondoorgrondelijker.

Taming Sino-American rivalry van Feng Zhang & Richard Ned Lebow heeft een opvallende titel. Niet een zoveelste variatie op de Thucydides val* genoemd als opmaat naar de onvermijdelijke kladderadatsch, maar een zoektocht naar een oplossing: het temmen van het conflict. Het boek valt ook op omdat de ene schrijver professor is in Engeland en de ander in Guangzhou, China. Los van Oekraïne kan ik het niet lezen. Maar het gaat over een dreigend conflict aan de andere kant van de wereld; tussen de voor Europa belangrijkste bondgenoot aan de ene en de belangrijkste handelspartner aan de andere kant.

De oorlog in de week van 11 tot 18 juli. Mijn kijk op de afgelopen week in de volgende drie grote onderwerpen 1) Militaire ontwikkelingen. 2) Voedsel en het politiek steekspel om Kaliningrad 3) Algemene stand van zaken

De week van 28 juni tot 4 juli. Er is een hoop gebeurd in de afgelopen week. Veel ontwikkelingen verdiepen en escaleren de oorlog. De volgende punten.

Op 28 februari, vlak na de Russische inval in Oekraïne, schreef de Russische feministe Zalina Marshenkulova op haar blog: Feministen vechten tegen een patriarchale cultuur, waarin mannen zo bang worden gemaakt om zwak te lijken dat ze zelfs bereid zijn om andere mensen te doden. De Russische cultuur onder Poetin is een giftige cultuur. Een cultuur waarin macht en geweld hoog gewaardeerd worden. Feministen vechten hier al jaren tegen, en iedereen had met ons mee moeten vechten. Nu is het te laat en (...) gaan misdadige gangsterwaarden nog vele jaren ons leven bepalen, schrijft Marshenkulova.

De Rosa Luxemburg Stichting bracht zopas een brochure uit over de militariseringsplannen van de Europese Unie. Deze plannen werden goedgekeurd op 25 maart 2022 op een bijeenkomst van de EU-staats-en regeringsleiders, en staan bekend als het ‘Strategisch Kompas’. Het is de concrete uitwerking van een tendens die al jaren aan de gang is en waarbij de EU zich wil opstellen als een machtsblok waar rekening moet mee gehouden worden.

Bezorgdheid over de uitbreiding van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) richting Russische grens is één van de oorzaken van de huidige oorlog in Oekraïne. Maar het is niet de enige poging tot uitbreiding door de NAVO, een verdragsorganisatie gecreëerd in 1949 door de Verenigde Staten om zijn militaire en politieke macht over Europa te projecteren.

Militarisme kan niet zomaar worden verwijderd als het uitrekken van een legeruniform. Het is niet louter uiterlijk. Het is een cultureel syndroom dat zich in mentaliteit en zelfbeeld inprent, relaties vervormt en gewelddadige neigingen creëert via het verschijnsel nationalisme. Dat laatste is een giftige instelling voor gewelddadige neigingen. En de wapenindustrie steekt hierbij welwillend de helpende hand uit. Keurige mijnheren maken daar de verderfelijke dienst uit.

Vertegenwoordigt het westen een hogere morele orde? Volgens een Russische feministe worden door het patriarchaat mannen zo bang om voor zwak te worden uitgemaakt, dat ze zelfs bereid zijn om andere mensen te doden.

Wie de voorbije 30 jaar overloopt, sinds het einde van de Sovjet-Unie (december 1991), ziet er de gestage uitbreiding van het westers militair bondgenootschap naar het oosten, tot aan de grens met Rusland. Door de hereniging van Duitsland werd de ex-DDR de eerste NATO-victorie, daarna gevolgd door verschillende uitbreidingsgolven: 1999: Polen, Hongarije en Tsjechië, 2004: de Baltische staten, Bulgarije, Roemenië, Slowakije en Slovenië, 2009: Albanië en Kroatië, 2017: Montenegro, 2020: Noord Macedonië… Een enorm succes voor Washington, dat van de NATO het instrument gemaakt heeft om de Amerikaanse geostrategische belangen wereldwijd te verdedigen.

De redenen voor de Russische aanval op Oekraïne alleen zoeken in geopolitieke constellaties is niet alleen apologetisch, maar vertroebelt ook het zicht op de interne oorzaken van de Russische buitenlandse politiek: de externe agressie is bedoeld om een fragiele staatsstructuur te stabiliseren.

De Roemeense sociologe Enikő Vincze belicht de gevolgen van de oorlog in Oekraïne vanuit links in Roemenië . “Zolang ik het nog meemaak, hoop ik dat ik de kracht heb om bij te dragen aan de verbeelding van een alternatief voor het gemilitariseerde kapitalisme - door het omarmen van een antiracistisch, antinationalistisch en antifascistisch democratisch socialistisch internationalisme.”

Bij het aantreden van de nieuwe Europese Commissie eind december 2019 bevestigde haar voorzitter Ursula von der Leyen de ambitie om een ‘geopolitieke’ commissie te worden. Het was niet langer verantwoord dat een economische grootmacht geen eersterangsrol zou spelen op het wereldtoneel. De EU zou haar unieke ‘waarden’ laten gelden om van Europa en de wereld een betere en veilige plaats te maken.

De oorlog in Oekraine maakt veel mensen boos, verdrietig en bang. Zelfs als er een wapenstilstand komt is Oekraine een zwaar beschadigd land, met beschadigde bewoners. Oorlog is vreselijk. Elke oorlog. Voor iedereen. Behalve voor aandeelhouders in de wapenindustrie.

De partijen die in het Europees parlement de fractie Verenigd Links (GUE/NGL) vormen blijken niet gemakkelijk tot een gemeenschappelijke stellingname te komen over de oorlog in Oekraïne. De Russische inval dateert van 24 februari, pas op 28 maart verscheen een eerder summier standpunt, echter ook maar ondertekend door 14 van de 39 linkse parlementsleden. [1] Het is ook niet zo duidelijk of de handtekeningen steeds de hele partij engageren, of alleen die van de ondertekenaars. [2] Ook eerder al bleek er weinig eensgezindheid binnen Verenigd Links toen het Europees parlement stemde over een resolutie die weliswaar de Russische inval veroordeelt, maar terzelfder tijd ook de NAVO aanprijst als een garantie voor de vrede en de toenemende militarisering van de EU zelf ophemelt.

De oorlog in Oekraïne is afschuwelijk. We zijn geschokt en heel kwaad, we organiseren protest en sluiten ons aan bij protest van anderen. En voelen ons toch net als iedereen machteloos. Pacifisme is niet hetzelfde als passief blijven, antimilitarisme betekent dat je andere oplossingen zoekt. Maar wat kunnen we doen? Het is een illusie dat geweld, als het eenmaal is losgebroken, snel gestopt kan worden. Niet met militair optreden, en ook niet met geweldloze middelen.