radendemocratie

China is een immens land met een bevolking die ruim meer dan een miljard mensen omvat. Neoliberalen zullen daarvan kwijlen: wat een gigantische interne markt. Verder wordt het dictatoriaal geregeerd (wat neoliberalen niet zal deren) door een communistische partij, die nochtans de neoliberale economie omarmt – inderdaad, het kan verkeren… Een tipje van de Chinese sluier wordt opgelicht door het boek met de titel Wanneer in China een vlinder met zijn vleugels klapt… de toelichtende ondertitel luidt: Stagnerende groei, toename van rellen en stakingen. De redactie en vertalingen zijn van Fredo Corvo (een pseudoniem).

In de jaren 1970 verscheen een door Udo Brembach samengestelde Duitstalige bundel teksten onder de titel Theorie en praktijk van de directe democratie, Teksten en Materiaal ten behoeve van een discussie over raden (Opladen, 1973). In de bedoelde jaren vroeg men zich af of de radengedachte of het radensysteem zich wel verhield met de Duitse grondwet. Met die vraag had de Duitse politicoloog Peter von Oertzen (1924- 2008) zich eindjaren 1960 beziggehouden. Een bijdrage van hem treft men in de genoemde bundel aan onder de titel ‘Freiheitliche Demokratische Grundordnung und Rätesystem’. De grondwet leerde (en leert) dat de Bondsrepubliek een ‘vrijheidslievend democratisch bestuur’ had (heeft) . De grondwet definieert dit begrip niet. Net zo min, zo constateerde Von Oertzen, bestaat er een ‘gecanoniseerde’ omschrijving van ‘radensysteem’. Ondanks dit definitorisch probleem toog Von Oertzen aan het werk. Zijn verhandeling kan gezien worden als een nog steeds bruikbare exercitie.

‘De westerse regiems kunnen democratisch worden genoemd, maar de burgers worden niet democratisch geregeerd’. Dat constateert de Franse historicus en socioloog Pierre Rosanvallon, tevens hoogleraar aan het Collège de France. Ik maak dit op uit de paginagrote bespreking van het onlangs uitgekomen boek van hem getiteld Le bon gouvernement (De goede regering) (Le Monde, van 28 augustus 2015).